Lublin plasuje się w ogólnopolskiej czołówce. Zamość wyróżnia się na tle reszty kraju w dbałości o środowisko i zapewnieniu mieszkańcom dostępu do usług o charakterze publicznym. Chełm wybija się w infrastrukturze transportowej. Sprawdzamy, jak powiatowe miasta Lubelszczyzny wypadły w Indeksie Zdrowych Miast 2025.
Indeks Zdrowych Miast pokazuje, jak polskie miasta dbają o zdrowie i jakość życia mieszkańców. Obejmuje wszystkie sześćdziesiąt sześć powiatowych stolic, które klasyfikuje w ośmiu obszarach: zdrowie, demografię, usługi społeczne i komunalne, edukację, mieszkalnictwo, środowisko, infrastrukturę, przestrzeń. Nad jego opracowaniem pracują eksperci z SGH, Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie oraz Grupy LUX MED.
W 2025 roku ranking Indeksu Zdrowych Miast powyżej 300 000 mieszkańców prezentuje się następująco:
- Poznań - 76,3
- Warszawa - 68,7
- Gdańsk - 51,3
- Kraków - 51,2
- Lublin - 46,9
- Wrocław -46,9
- Szczecin - 46,3
- Łódź - 38,1
- Bydgoszcz - 35,5
Wśród miast poniżej 300 tysięcy mieszkańców najwyższą pozycję zajmuje Sopot (71,0). Podium uzupełniają Rzeszów (68,3) i Świnoujście (66,2). Na piętnastej pozycji z pięćdziesięciu siedmiu uwzględnionych miast znajduje się Zamość (45,4). Na trzydziestej czwartej - Biała Podlaska (35,1). Na czterdziestej ósmej - Chełm (29,2).
Badacze przeprowadzili również ankietę wśród mieszkańców polskich miast, którym zadali serię zamkniętych i otwartych pytań w ośmiu obszarach objętych zakresem przedmiotowym Indeksu Zdrowych Miast. W tej kategorii Lublin uplasował się na dziewiątym miejscu. Za Gdańskiem, Krakowem, Gdynią, Sosnowcem, Bydgoszczą, Katowicami, Rybnikiem i Białymstokiem. Ale już chociażby przed Warszawą.
Wyróżnienia dla Zamościa i Chełma
W Indeksie Zdrowych Miast wyszczególniono również pomniejsze rankingi pomocnicze.
Lublin lokuje się na wysokim, szóstym miejscu w obszarze edukacji, w którym analizowano wyniki egzaminów ósmoklasistów i maturzystów z języka polskiego i matematyki, dostęp dzieci w wieku od trzech do pięciu lat do edukacji przedszkolnej, a także odsetek dzieci, na które przysługuje zasiłek rodzinny.
Zamość zajął czwarte miejsce w obszarze usługi komunalne i społeczne. W tych ramach mieści się liczba awarii sieci wodociągowej, awarii sieci kanalizacyjnej, przestępstw kryminalnych, drogowych i gospodarczych, ofiar utonięć, samobójstw zakończonych zgonem, a także liczba obiektów sportowych, ośrodków kultury, klubów, świetlic, dzieci w żłobkach, czytelników bibliotek i beneficjentów pomocy społecznej na stu tysięcy mieszkańców.
Zamość jest także ósmy w dbałości o środowisko. Liczą się tu stężenie szkodliwych pyłów i dwutlenku azotu w powietrzu, emisja zanieczyszczeń gazowych przez zakłady szczególnie uciążliwe, zanieczyszczenia w ściekach odprowadzonych do wód lub do ziemi, powierzchnia terenów zieleni, odpady zebrane selektywnie, eksploatacja sieci wodociągowej, drogi rowerowe, czynne przystanki autobusowe i tramwajowe.
Chełm za to wyróżnia się w kategorii infrastruktura. Jest czwarty w Polsce. Tu brano pod uwagę długość buspasów, niebezpieczeństwo na drogach, strukturę wiekową samochodów i autobusów, liczbę wszystkich aut, odsetek osób mieszkających w odległości czterystu metrów pieszo od przystanków autobusowych, trolejbusowych i tramwajowych lub ośmiuset metrów pieszo od przystanków kolejowych.
W raporcie Indeks Zdrowych Miast zaskakująco często czytamy właśnie o Chełmie. W kontekście negatywnym: czy to w zestawieniu największego relatywnego ubytku mieszkańców obok Wałbrzycha, Konina, Sopotu, Przemyśla i Włocławka, czy w gronie miast, które oferują najuboższy program prozdrowotny dla mieszkańców. I w kontekście pozytywnym: średnia produkcja odpadów zmieszanych w Chełmie to zaledwie 180 kg.
W Białej Podlaskiej obserwujemy za to największy spadek zgonów niemowląt na tysiąc urodzeń niemowląt żywych.
- Wyniki edycji Indeksu Zdrowych Miast z 2025 pokazują, że wiele polskich miast skutecznie wdraża działania sprzyjające zdrowiu i jakości życia mieszkańców. W wielu miastach spadła przestępczość, poprawiła się jakość powietrza, wzrosła liczba programów zdrowotnych i dostępność edukacji przedszkolnej. Pozytywnym trendem jest także rozwój infrastruktury rowerowej, wzrost ilości oczyszczonych ścieków i odsetka odpadów zbieranych selektywnie, a także poprawa dostępności mieszkań – podsumowują raport autorzy Indeksu Zdrowych Miast.
