O magii ogrodów na egzaminie (odpowiedzi)

Parki, fontanny i ogrody w różnych epokach historycznych były przewodnim tematem dzisiejszego testu humanistycznego dla gimnazjalistów. Pisali go wszyscy uczniowie trzecich klas. W ciągu dwóch godzin musieli odpowiedzieć na 30 pytań.

Dwa ostatnie były zadaniami otwartymi. W jednym gimnazjaliści mieli zaprosić na otwarcie wystawy "Ogrody w malarstwie XIX wieku”, w drugim napisać rozprawkę na temat: "Świat pozbawiony piękna ogrodów byłby uboższy”.

- Nie było źle - mówili tuż po skończonym egzaminie uczniowie Gimnazjum nr 5. Dziś pogłowią się nad częścią matematyczno-przyrodniczą. Przystąpienie do egzaminu jest warunkiem ukończenia gimnazjum. Wynik będzie miał wpływ
na przyjęcie ucznia do wybranej przez niego szkoły średniej. Uczniowie poznają go w połowie czerwca (arle)

Zadanie 1.
Wyraz magia użyty w tytule Magia ogrodów wskazuje na ich
D. niezwykły urok i siłę oddziaływania.
Zadanie 2.
Wiszące ogrody zaliczane do siedmiu cudów świata powstały w okresie
A. starożytności.
Zadanie 3.
Z tekstu I wynika, że w Babilonii ogród Amyitis miał duże znaczenie, gdyż
B. świadczył o potędze władcy, który potrafił ujarzmić nawet dziką przyrodę.
Zadanie 4.
Zdaniem autora tekstu I twórcy wielu średniowiecznych ogrodów wzorowali się na
C. biblijnym raju.
Zadanie 5.
Fontanna wznoszona w centrum średniowiecznego ogrodu była symbolem
C. życia.
Zadanie 6.
Renesans, jedna z epok w kulturze europejskiej, narodził się
D. we Włoszech.
Zadanie 7.
Ukształtowanie parku Łazienkowskiego miało cechy charakterystyczne dla dwóch stylów:
C. francuskiego i angielskiego.
Zadanie 8.
Z tekstu I wynika, że
C. twórcy ogrodu angielskiego odrzucali sztuczną regularność.
Zadanie 9.
Zdaniem autora tekstu I dla człowieka XX wieku współczesny ogród to przede wszystkim
D. miejsce o charakterze użytkowym.
Zadanie 10.
W ostatnim zdaniu tekstu I autor wyraża
B. nadzieję.
Zadanie 11.
Wyrazem podstawowym dla rzeczownika ogród jest
B. ogrodzić.
Zadanie 12.
W 1791 roku królewski teatr w Pomarańczarni stał się na pewien czas
A. sceną publiczną.
Zadanie 13.
W teatrze Na Wyspie umieszczono posągi
B. Stanisława Trembeckiego i Juliana Ursyna Niemcewicza.
Zadanie 14.
Warszawskie Łazienki zawdzięczają swe piękno
D. Stanisława Augusta Poniatowskiego.
Zadanie 15.
Z tekstu II wynika, że znawcą ogrodnictwa był
B. Jan Chrystian Schuch.
Zadanie 16.
Odsłonięcie w 1788 roku pomnika Jana III Sobieskiego w parku Łazienkowskim miało na celu upamiętnienie
A. dawnego triumfu oręża polskiego.
Zadanie 17.
Przebudowa parku Łazienkowskiego, o której mowa w tekście II, zbiegła się w czasie
A. z odrodzeniem kulturalnym na ziemiach polskich.
Zadanie 18.
Cykliczne spotkania organizowane przez króla Stanisława Augusta w jego letniej rezydencji przeszły do historii pod nazwą
A. obiadów czwartkowych.
Zadanie 19.
Realizując koncepcję ogrodu przedstawionego na fotografii, twórca
D. rozplanował go wzdłuż wiodącej zapewne od pałacu osi kompozycyjnej.
Zadanie 20.
Piękno ogrodu w zespole pałacowo-ogrodowym Vaux-le-Vicomte jest efektem
C. przemyślanego formowania przyrody.
Zadanie 21.
Wypisz z tekstu I fragment, który mógłby być opisem ogrodu znajdującego się na fotografii.
Przykłady poprawnych odpowiedzi:
typ ogrodu, w którym niepodzielnie rządziła geometria lub Są to [...] ogromne kwadraty lub prostokąty, dzielone siecią alejek na figury mniejsze o bokach prostych lub będących krzywiznami lub Zobaczymy tu koła, trójkąty, wstęgi, parabole wypełnione precyzyjnie kształtowanymi rabatami. lub dowolne układy tych zdań
Zadanie 22.
Wypisz z utworu wers, w którym bezpośrednio ujawnia się podmiot liryczny.
Przykład poprawnej odpowiedzi do zadania: Tak mi zamyka, zamyka powieki!
Zadanie 23.
Podaj motyw zaczerpnięty z baśni, którym posłużyła się autorka wiersza.
Przykłady poprawnych odpowiedzi do zadania: smok lub jednorożec
Przykłady odpowiedzi dopuszczalnych: śpią w trawie smoki kosmate i płowe lub wielki Jednoróg przystanął bez strachu
Zadanie 24.
Wyjaśnij, za czym tęskni osoba mówiąca w wierszu, opisując ogrody tęsknoty. Nie posługuj się określeniami z tekstu.
Przykład poprawnej odpowiedzi do zadania: Opisując „ogrody tęsknoty”, osoba mówiąca w wierszu tęskni za światem bezpiecznym,
krainą szczęśliwości, wiecznej wiosny, ciszy, spokoju.
Zadanie 25.
Napisz, jaką funkcję pełni wielokropek w wierszu „Pejzaż”.
Przykłady poprawnych odpowiedzi do zadania:
Wielokropek służy podkreśleniu emocji przekazywanych w tekście, lub Wielokropek zapowiada wprowadzenie treści, których nie można oczekiwać, lub Wielokropek zapowiada wprowadzenie zaskakujących treści, lub Wielokropek jakby wydłuża obecność Szczęścia, lub Wielokropek pozwala dłużej cieszyć się Szczęściem.
Przykłady odpowiedzi dopuszczalnych: Wielokropek przerywa (zawiesza) tok mówienia, lub Wielokropek urywa wypowiedź.
Zadanie 26.
Sformułuj argument, za pomocą którego uzasadnisz, że pejzaż przedstawiony w wierszu ma charakter fantastyczny.
Przykład poprawnej odpowiedzi do zadania:
Przedstawiony w wierszu Kazimiery Iłłakowiczówny pejzaż ma charakter fantastyczny, ponieważ jego elementami są baśniowe istoty (smoki, jednorożce).
Przykład odpowiedzi dopuszczalnej:
Przedstawiony w wierszu Kazimiery Iłłakowiczówny pejzaż ma charakter fantastyczny, ponieważ jest w nim dużo uosobień.
Zadanie 27.
Używając terminów odnoszących się do budowy wiersza, podaj dwie cechy utworu Kazimiery Iłłakowiczówny, które decydują o jego melodyjności.
Przykłady poprawnych odpowiedzi do zadania: jednakowa liczba zgłosek w wersach, lub jednakowa liczba wersów w strofach, lub rymy, lub
Średniówka, lub powtórzenia.
Zadanie 28
Do odpowiednich rubryk tabeli wpisz zgrubienia występujące we fragmencie wiersza:
potężny Wicher wyziera wpół cielska,
rozrzucił ręce, rozpostarł skrzydliska,
a woda w pył mu o pierś się rozpryska.
Dopisz ich formy neutralne, a następnie zdrobnienia tych form.
Przykład poprawnej odpowiedzi do zadania:
Zgrubienia : cielsko, skrzydliska
Wyrazy neutralne: ciało, skrzydła
Zdrobnienia: ciałko, skrzydełka
Zadanie 29.
Zredaguj zaproszenie na otwarcie wystawy „Ogrody w malarstwie XIX wieku”.
Przykład poprawnej odpowiedzi do zadania.
Serdecznie zapraszam Państwa Janinę i Jana Kowalskich na uroczyste otwarcie wystawy „Ogrody w malarstwie XIX wieku” w Muzeum Narodowym w Warszawie, Al. Jerozolimskie 3, 22 maja 2007 roku. Początek uroczystości o godz. 18.00. W programie przewidziano wystąpienie Ministra Kultury i Sztuki, wykład profesora Jana Iksińskiego oraz bankiet z udziałem gości specjalnych – wybitnych współczesnych artystów malarzy.
Obowiązują stroje koktajlowe.
W imieniu organizatorów
Dyrektor Muzeum Narodowego

Zadanie 30.
Napisz rozprawkę, w której ustosunkujesz się do stwierdzenia: Świat pozbawiony piękna ogrodów byłby uboższy. W uzasadnieniu posłuż się przykładami (w tym jednym z arkusza) z literatury lub sztuki, ewentualnie z obu tych dziedzin. Pamiętaj, że Twoja praca nie powinna być krótsza niż połowa wyznaczonego miejsca.
Przykład poprawnej odpowiedzi do zadania:
Na bogactwo świata składają się między innymi dziedzictwo kulturowe i przyroda, która nas otacza, zarówno ta dzika, jak i ujarzmiona przez człowieka. Ogrody stanowią istotną część tej ostatniej. Te najsławniejsze i najpiękniejsze powstały jako przejaw luksusu i choć nie są może niezbędne do życia, to odgrywają w nim znaczącą rolę. Jestem zwolennikiem stwierdzenia, że „świat pozbawiony piękna ogrodów byłby uboższy”. Postaram się to udowodnić, odwołując się do przykładów z literatury i sztuki.
Pierwszym dowodem na słuszność postawionej przeze mnie tezy mogą być wiszące ogrody Babilonu. Rosnące w nich rośliny, zasadzone na kilku wysokich piętrach tarasów połączonych skomplikowanym systemem nawadniającym, sprawiały wrażenie zawieszonych w powietrzu. Były tak niesamowite i piękne, że babilońskie ogrody zyskały sobie miano jednego z siedmiu cudów świata starożytnego. Stanowiły więc swoisty skarb całej ówczesnej ludzkości. Dziś znamy je tylko z opisów. Bez nich nasza kultura wiele by straciła. Nie byłoby w niej jednego z wyobrażeń piękna, za którym ludzkość tęskni.
Kolejnym argumentem przemawiającym za słusznością tezy jest wpływ ogrodów na wyobraźnię artystów. Wiele liczących się w historii sztuki obrazów, na przykład sławne płótna impresjonistów, choćby Moneta, zostało namalowanych pod wpływem piękna ogrodów. Sądzę również, że gdyby nie zamiłowanie dziewiętnastowiecznych pisarzy do nieujarzmionej natury i rozległych przestrzeni (typowych dla ogrodów romantycznych), nie powstałyby na przykład ballady i sonety Adama Mickiewicza.
Argumentem świadczącym o wartości ogrodów jest też fakt, że ich piękno może mieć wpływ na postawy i funkcjonowanie ludzi. Przykładu takiego oddziaływania dostarcza powieść Francis Burnett „Tajemniczy ogród”. Jej bohaterka – obdarzona niełatwym charakterem dziewczynka, która straciła rodziców i dom rodzinny – odkrywa zaniedbany ogród. Zaczyna go pielęgnować, sadzi i ożywia rośliny i dzięki temu zmienia chaszcze w piękne i niezwykłe miejsce. A równocześnie niepostrzeżenie zmienia się ona sama. Staje się kimś dobrym i miłym. Na dodatek pomaga swojemu kuzynowi Colinowi, którego wszyscy uważają za niepełnosprawnego, przezwyciężyć przeświadczenie o chorobie i przywraca radość jego nieszczęśliwemu ojcu – swojemu wujowi. Piękno ogrodu wpływa więc bezpośrednio na bogactwo osobowości bohaterki.
Reasumując, uważam, że stwierdzenie: „Świat pozbawiony piękna ogrodów byłby uboższy” jest ze wszech miar słuszne. Bez tego piękna znacznie zmniejszyłyby się zasoby skarbów kultury, nie powstałyby ważne dzieła malarskie i literackie, a ludziom trudniej byłoby znaleźć miejsca, w których panują cisza i harmonia, umożliwiające regenerację sił.
Mam nadzieję, że planując rozbudowę miast, nikomu nie przyjdzie do głowy niszczenie pięknych ogrodów. „Pamiętajcie o ogrodach, przecież stamtąd przyszliście...”.