Przeglądarka, z której korzystasz jest przestarzała.

Starsze przeglądarki internetowe takie jak Internet Explorer 6, 7 i 8 posiadają udokumentowane luki bezpieczeństwa, ograniczoną funkcjonalność oraz nie są zgodne z najnowszymi standardami.

Prosimy o zainstalowanie nowszej przeglądarki, która pozwoli Ci skorzystać z pełni możliwości oferowanych przez nasz portal, jak również znacznie ułatwi Ci przeglądanie internetu w przyszłości :)

Pobierz nowszą przeglądarkę:

Lublin

3 stycznia 2025 r.
17:31

Sztuczna inteligencja powinna nas wspierać, a nie wypierać

dr hab. n. med. Karol Rawicz-Pruszyński
dr hab. n. med. Karol Rawicz-Pruszyński

Sztuczna inteligencja, robotyka, hologramy, czyli medycyna rodem z filmów science fiction. Czy nowe technologie są zagrożeniem dla lekarzy? – Rozmawiamy z dr hab. n. med. Karolem Rawiczem-Pruszyńskim, prodziekanem Wydziału Lekarskiego, lekarzem kierującym Oddziałem Chirurgii Onkologicznej USK1 w Lublinie oraz przewodniczącym Zespołu ds. Uniwersyteckiego Centrum Robotyki i Sztucznej Inteligencji Uniwersytetu Medycznego w Lublinie.

AdBlock
Szanowny Czytelniku!
Dzięki reklamom czytasz za darmo. Prosimy o wyłączenie programu służącego do blokowania reklam (np. AdBlock).
Dziękujemy, redakcja Dziennika Wschodniego.
Kliknij tutaj, aby zaakceptować
  • Sztuczna inteligencja w medycynie. Na jakim jesteśmy etapie?

– Wyróżniamy 6 poziomów zaawansowania autonomii robotów chirurgicznych/sztucznej inteligencji. Stopień zerowy oznacza brak jakiejkolwiek ingerencji nowoczesnych technologii w działania medyczne, podczas gdy poziom piąty to pełna samodzielność robota. Obecnie znajdujemy się na poziomie pierwszym, gdzie wykorzystujemy roboty chirurgiczne jako narzędzie/asystę, np. operacja z wykorzystaniem systemu da Vinci czy planowanie algorytmu medycznego z wykorzystaniem zaawansowanych technik tzw. uczenia maszynowego (ang. machine learning). Należy podkreślić, że sztuczna inteligencja to nic innego jak cyfrowe dziecko, które uczy się naśladować nasze procesy poznawcze.

Należy je rozwijać w sposób zbliżony do tego, jak wychowujemy nasze własne dzieci, tj. poświęcając im odpowiednio dużo uwagi. I gdy czytamy, śpiewamy, albo tłumaczymy coś cierpliwie naszym pociechom, to zwiększamy szansę na ich prawidłowy i kompletny rozwój. Podobnie jest właśnie z SI. Fakt, że została ona skomercjalizowana i globalnie udostępniona przy pomocy czata GPT przed dwoma laty spowodował, że nagle zaczął o niej mówić cały świat. Natomiast pewne metody analityczne czy statystyczne, dziś kojarzone ze sztuczną inteligencją są z nami od przynajmniej kilku dekad. Mowa na przykład o tak zwanych sieciach neuronowych, czyli systemie przetwarzającym informacje (dane), którego budowa i zasada działania są w pewnym stopniu wzorowane na funkcjonowaniu biologicznego systemu nerwowego.

Najbardziej znamienną cechą sieci neuronowej jest jej zdolność uczenia się na podstawie przykładów i możliwość automatycznego uogólniania zdobytej wiedzy – w ten sposób możemy np. opracować model ryzyka powikłań okołooperacyjnych z wykorzystaniem systemu robotowego. Ale żeby taki model mógł powstać, konieczne jest dostarczenia mu jak najbardziej wystandaryzowanych i precyzyjnych danych.

  • Co dalej się dzieje z tymi danymi?

– Jednym z wyzwań przed którym stoimy z pozycji regionu czy nawet kraju, to stworzenie obiektywnych i scentralizowanych rejestrów przeprowadzonych zabiegów, które będą stanowiły wstęp do rozbudowanych baz danych. Tego też między innymi dotyczy współpraca Uniwersytetu Medycznego w Lublinie z Uniwersytetem Warszawskim. Rynek robotowy w Polsce rozwija się niezwykle dynamicznie.

Liczba wszystkich zabiegów z użyciem robota pomiędzy rokiem 2022 a 2023 praktycznie się podwoiła. Wciąż zdecydowaną większość operacji stanowią zabiegi z zakresu urologii, tj. ponad 70 proc rynku. Ginekologia jest na drugim miejscu z ok. 12 proc. rynku, a na trzecim miejscu jest chirurgia układu pokarmowego, która, póki co zajmuje około 8-10 proc. rynku. Liczba placówek wykorzystujących chirurgię robotową w Polsce przekroczyła 60.

Tylko w Lublinie mamy obecnie 6 systemów robotowych w 5 różnych szpitalach. Z perspektywy dalszego rozwoju nowoczesnych technologii, szkolenia specjalistycznego, ale przede wszystkim bezpieczeństwa pacjenta – konieczne jest abyśmy zaczęli wspólnie rozmawiać o konieczności rejestrowania, monitorowania i analizowania operacji z wykorzystaniem robota w naszym mieście.

  • Odpowiedzią na tę potrzebę będzie współpraca z UW?

– Wraz z UW będziemy dążyć do współpracy w zakresie planowania i realizacji projektów badawczych z zewnętrznych źródeł finansowania, ale także standaryzacji chirurgii robotowej pod kątem szkolenia i prowadzenia wspomnianych rejestrów zabiegów.

  • To główny cel tej współpracy?

– Dokładnie. Kiedy dodamy do tego współpracę dydaktyczną i umiędzynarodowienie, będziemy mogli mówić o solidnej bazie do prowadzenia badań naukowych w zakresie robotyki i sztucznej inteligencji. Na początku roku akademickiego, JM Rektor Uniwersytetu Medycznego w Lublinie, prof. Wojciech Załuska, powołał Zespół ds. Uniwersyteckiego Centrum Robotyki i Sztucznej Inteligencji, a mi przypadł zaszczyt kierowania jego pracami. W tym zespole mamy już dwóch ekspertów międzynarodowych, profesora Andrew Gumbsa, absolwenta Uniwersytetu Yale i specjalistę chirurgii minimalnej inwazyjnej i profesora Vincenta Grasso z University of New Mexico, specjalistę z zakresu sztucznej inteligencji. Wspólnie staramy się o przemyślany i stopniowy rozwój nowoczesnych technologii w naszym środowisku akademickim.

  • To swego rodzaju nadzór nad pracą lekarza. Czy to może pójść jeszcze dalej?

– Być może ta współpraca umożliwi dalsze kontakty z ośrodkami zachodnimi, chociażby prof. Carlą Pugh ze Stanford University, która wykorzystuje sztuczną inteligencję do monitorowania postępów szkolenia rezydenckiego z zakresu chirurgii minimalnie inwazyjnej. Okazuje się, że analizując podstawowe parametry życiowe, ale i np. tembr głosu podczas rozmów przy stole operacyjnym, jesteśmy w stanie określić ryzyko powikłań po zabiegu.

  • Ale przynajmniej na razie, SI i roboty nie zastąpią lekarzy?

– Oczywiście, że nie zastąpią. Podkreślmy raz jeszcze: to są narzędzia, a my tak naprawdę dopiero uczymy się z nich korzystać na poziomie systemowym – niezależnie od ilości indywidualnych ekspertów. Musimy osiągnąć pewną cyfrową dojrzałość, na przykład zintegrować systemy szpitalne z bazami danych naukowych, aby móc w ogóle myśleć o wykorzystywaniu SI w badaniach, a co dopiero w praktyce. Implementacja nowoczesnych technik musi przebiegać w środowisku skoordynowanym i wystandaryzowanym, aby zminimalizować liczbę niepotrzebnych (i drogich!) błędów. W analogii do dziecka: nie możemy doprowadzić do sytuacji, że zakładamy mu za ciasne buty i mówimy „a teraz biegnij!”. O ile w niektórych, KONTROLOWANYCH warunkach, SI jest w stanie wspomóc np. specjalistów radiologii w zakresie oceny przeglądowych zdjęć rtg, o tyle wspomniana pełna autonomia to jeszcze daleka i kręta droga, chociażby z perspektywy etycznej.

  • A czy sztuczna inteligencja może pomóc w bardziej podstawowych zadaniach jak dopasowanie leków lub postawienie diagnozy?

– Jak najbardziej, niektóre podstawowe modele już usprawniają naszą codzienność, jak np. analiza ryzyka efektów ubocznych przy stosowaniu kilku leków jednocześnie. Jeżeli chodzi o diagnozy przy zintegrowanym systemie medycznym, to być może któregoś dnia, lekarz dyżurny SOR będzie miał przy przyjmowaniu pacjenta wgląd w jego dane gromadzone w warunkach POZ, np. na temat uczuleń na leki, albo historii chorób przewlekłych.

  • Jest możliwe, abyśmy kiedyś wchodzili do pustego gabinetu, w którym będzie jedynie urządzenie, które zbada, zleci badania, wypisze receptę?

– Być może kiedyś u osób zgłaszających się na badanie profilaktyczne lub kontrolne, po zakończonym leczeniu? Już teraz w niektórych aptekach dostępne są ciśnieniomierze. Kto wie – może za kilka lat to robot zmierzy nam temperaturę i poziom glikemii na początku wizyty lekarskiej? Być może to hologram w kształcie ulubionej postaci z kreskówki przeprowadzi wstępną rozmowę z pacjentem pediatrycznym w taki sposób, aby maluch czuł się bezpiecznie i komfortowo, a nie momentalnie zalał się łzami na samą wieść o wizycie u doktora.

  • Te hologramy to bliska przyszłość?

– To rzeczywistość. Część wystąpień, wykładów, prezentacji na zachodnich uniwersytetach już odbywa się przy pomocy hologramów, które często trudno jest odróżnić od osób rzeczywistych.

  • A jest jakaś specjalizacja, którą teoretycznie mogłaby wyprzeć sztuczna inteligencja?

– Sztuczna inteligencja powinna nas wspierać, a nie wypierać. Wierzę, że istnieją pewne sektory pracy administracyjnej, w której lekarzom przydałaby się pomoc – chociażby cyfrowa.

  • Czy jest możliwe, aby w przyszłości operacje przeprowadzały wyłącznie roboty?

– Nawet jeśli, to koniecznie pod nadzorem chirurga, który dodatkowo tłumaczyłby cały proces studentowi lub lekarzowi, który dopiero rozpoczyna chirurgiczną przygodę. Jest to zbyt piękna dziedzina medycyny, aby oddać ją w pełni obcym rękom!

e-Wydanie

Pozostałe informacje

Kalejdoskop dźwięków w Teatrze Starym
koncert
9 kwietnia 2025, 19:00

Kalejdoskop dźwięków w Teatrze Starym

Nene Heroine to jazzowo-psychodeliczny kolektyw pochodzący z Gdańska, który w środę (9 kwietnia) w Teatrze Starym zaprezentuje nowoczesne oblicze jazzu. Występy na żywo Nene Heroine są cenione przez publiczność z powodu spontaniczności i muzycznej energii.

zdjęcie ilustracyjne

Wypadek w pracy? ZUS zwiększył stawki odszkodowania

Od kwietnia wzrosła kwota odszkodowania z ZUS za każdy procent uszczerbku na zdrowiu w wyniku wypadku przy pracy lub choroby zawodowej. Obecnie można liczyć na 1636 zł odszkodowania. To o 205 złotych więcej niż dotychczas.

W tym powiecie w nocy chwyci przymrozek

W tym powiecie w nocy chwyci przymrozek

A jednak to jeszcze niepełnoprawna wiosna. Tej nocy mogą pojawić się przymrozki w jednym z powiatów województwa lubelskiego.

Przebudowa ulicy Samsonowicza. W czwartek kolejne utrudnienia dla kierowców

Przebudowa ulicy Samsonowicza. W czwartek kolejne utrudnienia dla kierowców

Trwa przebudowa ulicy Samsonowicza na lubelskim Wrotkowie. Od czwartku kierowców czekają kolejne utrudnienia.

Skazany przed laty pseudokibic schował się w łóżku

Skazany przed laty pseudokibic schował się w łóżku

Kolejny pseudokibic zatrzymany do sprawy śmiertelnego pobicia. To sprawa z 2016 roku, gdy w wyniku starcia pseudokibiców drużyn z Lublina i Stalowej Woli na drodze w powiecie radomskim śmierć poniósł 33-latek ze Stalowej Woli.

Marcin Romanowski

Zwrot w sprawie Marcina Romanowskiego. Prokuratura nie odpuszcza

Prokuratura wydała Europejski Nakaz Dochodzeniowy wobec posła PiS Marcina Romanowskiego - poinformowała w środę rzeczniczka prokuratora generalnego Anna Adamiak. Treść wniosku nie jest na ten moment znana.

Wymiana drzwi zewnętrznych - praktyczny poradnik

Wymiana drzwi zewnętrznych - praktyczny poradnik

Wymiana drzwi zewnętrznych to inwestycja, która znacząco wpływa na bezpieczeństwo i estetykę domu lub mieszkania. Drzwi wejściowe stanowią nie tylko funkcjonalny element budynku, ale również wizytówkę domu. Właściwy wybór oraz prawidłowy montaż drzwi zewnętrznych pozwoli nam cieszyć się komfortem i bezpieczeństwem przez długie lata. Niezależnie od tego, czy wymieniasz drzwi wejściowe w domu jednorodzinnym, czy w bloku, ten poradnik przeprowadzi Cię przez najważniejsze aspekty tego procesu.

Z Jarosławem Niemcem o kopalni "Bogdanka"
Dzień Wschodzi
film

Z Jarosławem Niemcem o kopalni "Bogdanka"

O przyszłości kopalni „Bogdanka”, wielkim proteście w Lublinie i wielu innych tematach rozmawiamy z Jarosławem Niemcem, związkowcem przewodniczącym Związku Zawodowego „Przeróbka”

Nowy Starbucks znajduje się przy Krakowskim Przedmieściu 12
galeria

Pierwszy na Lubelszczyźnie Starbucks otwarty

Starbucks, jedna z najbardziej rozpoznawalnych marek na świecie, otwiera swoją pierwszą kawiarnię w Lublinie. Już od 2 kwietnia będzie można cieszyć się kultowymi napojami w nowoczesnym wnętrzu przy ul. Krakowskie Przedmieście. Na pierwszych gości czeka niespodzianka.

Jak działają systemy bezpieczeństwa w nowoczesnych samochodach?

Jak działają systemy bezpieczeństwa w nowoczesnych samochodach?

Motoryzacja przeszła prawdziwą rewolucję w zakresie bezpieczeństwa kierowcy oraz pasażerów. Pojazdy wyposażone są w zaawansowane technologie elektroniczne i sensory, które nieustannie monitorują otoczenie oraz zachowanie samochodu na drodze. Inteligentne systemy potrafią wykrywać potencjalne zagrożenia na długo przed tym, jak dostrzeże je ludzkie oko, a w razie potrzeby – błyskawicznie interweniują. Dzięki połączeniu nowoczesnych czujników, kamer oraz systemów komputerowych, podróżowanie stało się znacznie bezpieczniejsze niż jeszcze kilkanaście lat temu.

Kolonie letnie 2025 – lato, które zapamiętasz na długo

Kolonie letnie 2025 – lato, które zapamiętasz na długo

Wakacje to wyjątkowy czas, który każde dziecko powinno spędzić aktywnie i w inspirującym towarzystwie. Kolonie letnie 2025 z Kogis to gwarancja niezapomnianych przygód i rozwoju pasji w najpiękniejszych zakątkach Polski. Nasz zespół doświadczonych wychowawców i animatorów przygotował bogaty program, który łączy zabawę z nauką i poznawaniem świata. W nadchodzącym sezonie szczególną popularnością cieszą się wyjazdy nad polskie morze, gdzie dzieci mogą cieszyć się plażowaniem i kąpielami pod okiem ratowników, a także uczestniczyć w fascynujących zajęciach tematycznych. Równie atrakcyjne są pobyty na Mazurach i Kaszubach, gdzie natura i przygoda łączą się w jedną, niepowtarzalną całość.

Stand-up w Domu Kultury LSM – wystąpi Błażej Krajewski
stand-up
10 kwietnia 2025, 19:00

Stand-up w Domu Kultury LSM – wystąpi Błażej Krajewski

Początek kwietnia w Domu Kultury LSM będzie odjazdowy. Przygotujcie się na potężną dawkę humoru w wykonaniu Błażeja Krajewskiego. "Human" to jego nowy program, w którym z dystansem i humorem przygląda się temu, co nas wyróżnia jako ludzi.

Schizofrenię da się wyczytać z oczu? Sprawdzają to lubelscy naukowcy

Schizofrenię da się wyczytać z oczu? Sprawdzają to lubelscy naukowcy

Sztuczna inteligencja pomoże zdiagnozować schizofrenię. Lubelscy naukowcy sprawdzają, czy można tego dokonać za pomocą skanowania siatkówki.

Obywatel Rumunii jechał na Białoruś, ale wpadł w Polsce

Obywatel Rumunii jechał na Białoruś, ale wpadł w Polsce

Co obywatel Rumunii na przejściu granicznym w Terespolu miał? Fałszywe prawo jazdy i kradzione BMW. Miał też spotkanie z funkcjonariuszami z Nadbużańskiego Oddziału Straży Granicznej.

Wypadek w Chełmie

Tragiczny wypadek nastolatków. Chełm pożegna Filipa i Mateusza

Chełm pożegna nastolatków, którzy zginęli tragicznie w wypadku samochodowym w niedzielę. Pogrzeby odbędą się w środę i czwartek.

ALARM24

Masz dla nas temat? Daj nam znać pod numerem:
Alarm24 telefon 691 770 010

Wyślij wiadomość, zdjęcie lub zadzwoń.

kliknij i poinformuj nas!

Najczęściej czytane

Dzisiaj · Tydzień · Wideo · Premium

Komunikaty