227. rocznica uchwalenia Konstytucji 3 Maja. Bądźmy dumni, że jesteśmy Polakami

Konstytucja Trzeciego Maja udowodniła, że zgoda, determinacja i odpowiedzialność za własne państwo mogą zwyciężyć nawet wówczas, kiedy wśród obywateli znajdują się silni przeciwnicy słusznych i niezbędnych reform. Tacy, którzy nie chcą uznać, że Rzeczpospolita jest najwyższa panią swoich praw, niezawisła od jakiegokolwiek władztwa zagranicznych monarchów (Stanisław Konarski).

Dla dobra powszechnego

Dzieło Sejmu Wielkiego było zwieńczeniem wielu podejmowanych prób naprawy państwa w XVIII wieku. Jednak dopiero Konstytucja Trzeciego Maja – jak napisano w Preambule – została uchwalona nie dla prywatnych interesów, ale dla dobra powszechnego, ugruntowania wolności, ocalenia Ojczyzny i jej granic. Poprzez nią chciano unowocześnić państwo, zbudować administrację, umocnić pozycje miast i odbudować armię, a nade wszystko skutecznie ograniczyć władzę tych, którzy nie dbali o dobro wspólne Rzeczypospolitej i dążyli do tego, by stać ponad państwem i ponad prawem. To właśnie ci ludzie tuż po uchwaleniu Konstytucji Trzeciego Maja udali się do obcych mocarstw po pomoc w obronie własnych interesów, co w konsekwencji przyniosło utratę polskiej państwowości na wiele lat.

Znaczenie Konstytucji Trzeciomajowej jednak nie osłabło. Była nie tylko wyrazem mądrości obywatelskiej i odpowiedzialności politycznej, ale stała się także duchem wolności, który pomagał Polakom przetrwać lata rozbiorów, dodawał sił oraz budził nadzieje. Była umocnieniem dla wszystkich, którzy o niepodległą Rzeczypospolitą walczyli, dla niej ponosili ofiary i dla niej pracowali w kraju i poza granicami. Którzy szli wyprostowani wśród tych co na kolanach, wśród odwróconych plecami i obalonych w proch (Zbigniew Herbert).

Była dla Polaków Bożą iskrą oraz świadectwem tego, że narodowa zgoda zawsze buduje, bo miłość rodzi zgodę, a bez zgody miłości być nie może (Piotr Skarga).

Trwała jako dowód wewnętrznej siły Narodu i polityczny testament dla kolejnych pokoleń, niezależnie od przeszkód wewnętrznych i zagrożeń zewnętrznych. Jej doniosłość podkreśla uroczystość Najświętszej Maryi Panny Królowej Polski ustanowiona w 1924 roku właśnie w dniu 3 maja na wniosek Episkopatu Polski, który w uchwaleniu Konstytucji Majowej widział znak Bożej Opatrzności i opiekę Maryi – Królowej Polski.

Witaj Maj, Piękny Maj

Jak żywa była pamięć o znaczeniu Konstytucji Majowej świadczą obchody kolejnych rocznic jej uchwalenia wbrew zakazom świętowania w miejscach publicznych wprowadzonym przez zaborców i okupantów. Witaj Maj, Piękny Maj, u Polaków błogi raj! – pisał w okopach w czterdziestą rocznicę uchwalenia Konstytucji poeta i żołnierz powstania listopadowego Rajnold Suchodolski.
W czasie powstania styczniowego wspomnienie Konstytucji Trzeciego Maja było siłą do bohaterskiej walki i dążeń do wolności Polski. W stulecie jej uchwalenia ulicami Warszawy, będącej wówczas pod panowaniem rosyjskim, przeszła manifestacja polskiej młodzieży. Wielu aresztowano, uwięziono, „zesłano na wieczną niepamięć”.

Represje czekały Polaków także podczas II wojny światowej. Jednak pomimo tego, w dniu 3 maja 1944 roku harcerze Szarych Szeregów zawiesili polską flagę na Wieży Trynitarskiej w Lublinie.

W latach PRL-u, kiedy obchody trzeciomajowe zastąpiono świętem 1 maja, wywieszenie w dniu 3 maja biało-czerwonej flagi było zaś czytelnym znakiem uczuć narodowych oraz aktem odwagi. Dopiero rok 1981 przyniósł możliwość publicznego uczczenia rocznicy uchwalenia Konstytucji Trzeciomajowej, a od 1990 roku dzień 3 maja jest uroczyście obchodzonym polskim świętem narodowym.
Współcześnie nikt nam nie zabrania publicznie wspominać ważnych dla nas rocznic. Żyjemy w wolnym, niepodległym i bezpiecznym państwie. Jednak nadal – jak mówił prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Lech Kaczyński – Polsce potrzebna jest ciężka praca nad uzdrowieniem państwa, które musi dawać ochronę słabszym i nie bać się silnych.

Dlatego świętując 227. rocznicę uchwalenia Konstytucji Trzeciego Maja winniśmy z niej czerpać naukę mądrego patriotyzmu i odpowiedzialnego korzystania z wolności. Tak jak twórcy Trzeciomajowej Ustawy w naszych działaniach powinniśmy kierować się troską i odpowiedzialnością za Polskę; tak jak oni dążyć do zagwarantowania wszystkim obywatelom Rzeczypospolitej wolności, dobrobytu i bezpieczeństwa.

To jest nasza dusza

Winniśmy również z taką samą radością jak nasi przodkowie świętować dzieło wielkich reform trzeciomajowych, które przyniosło wiele dobrych zmian także dla Lubelszczyzny. Żyjemy bowiem całym dziedzictwem, któremu na imię Ojczyzna, któremu na imię Naród. Nie żyjemy poza tym – to jest nasza dusza (Karol Wojtyła).

Dlatego jako Komitet Obchodów Narodowego Święta Trzeciego Maja apelujemy do wszystkich mieszkańców województwa lubelskiego, wszystkich grup społecznych, zawodowych i politycznych o liczny udział w trzeciomajowych uroczystościach. Dołóżmy starań, by biało-czerwone flagi ozdobiły nasze domy i szkoły, gmachy instytucji państwowych, samorządowych oraz firm. Niech udział w obchodach Święta Narodowego Trzeciego Maja będzie symbolem naszego patriotyzmu i dumy z faktu, że jesteśmy Polakami.

Odezwa Komitetu Honorowego Obchodów Święta Narodowego Trzeciego Maja w Województwie Lubelskim. Tytuł i śródtytuły od redakcji