Bo ja jestem, proszę pani, na zakręcie

Ich bohaterowie, o których pisaliśmy w tegorocznym Magazynie, byli w najtrudniejszym momencie swojego życia. Dziś najważniejsze decyzje, najgorsze chwile, najbardziej dramatyczne wybory mają za sobą. Kasia żyje bez lęku, Halina w ogóle żyje, Agnieszka ma dwójkę nowych dzieci, Andrzej pracę, a Maciek znalazł miłość.

Kasia uśmiecha się i zaprasza do swojego domu. Ten "dom” to jeden pokoik w domu samotnej matki, który prowadzi Fundacja SOS Ziemi Lubelskiej. Ale to miejsce, w którym Kasia po raz pierwszy od wielu lat czuje się bezpiecznie. Dobrze. Nie martwi się, gdzie spędzi noc, gdzie następnego ranka obudzi się ze swoją 7-letnią córką Patrycją. Nie martwi się, czy w ogóle tę noc przeżyje.

- Pani wie, że przytyłam 10 kg? Całe 10 kg! - chwali się Kasia. - Kiedy widziałyśmy się ostatnio, byłam jak ten chodzący szkielet. Wszystko mnie bolało, czułam się, jak staruszka. Jakbym już umarła.

Kasię poznaliśmy wiosną tego roku w Ośrodku Wsparcia dla Ofiar Przemocy w Rodzinie w Lublinie Fundacji SOS. Po 8 latach maltretowania uciekła od męża. - Gdybym tego nie zrobiła, już by mnie pewnie zatłukł - powiedziała nam wtedy. - Ale nie wiem, co dalej z nami będzie. Błaga mnie, żebym wróciła...

Miała 20 lat, studiowała biologię na UMCS, gdy poznała Jarka. Był przystojny, towarzyski, przedsiębiorczy. Pierwszy raz pobił ją po roku znajomości. Po ślubie zaczęło się regularne bicie.

Kasia: Boksował mnie, jakbym była facetem. A gdy leżałam jak ścierka, szedł spokojnie spać.

Na 3 roku przerwała studia. Po roku małżeństwa złożyła pierwszy pozew o rozwód. Potem jeszcze kilka. Za każdym razem je wycofywała, bo mąż obiecywał, że się zmieni. I koszmar zaczynał się od początku. Decyzja, żeby uciec zapadła w listopadzie 2007 roku, gdy Patrycja skończyła 6 lat. Kasia wyobraziła sobie przyszłość córki, która miała pójść do pierwszej klasy. Zobaczyła wstyd i strach. Złożyła pozew rozwodowy i zawiadomienie do prokuratury o znęcaniu się.

Przyjechała z Zamościa do Lublina i zamieszkała z córką w Specjalistycznym Ośrodku Wsparcia dla Ofiar Przemocy w Rodzinie.

Na wiosnę tego roku, gdy po raz pierwszy spotkaliśmy się z Kasią, w komórce wciąż trzymała zdjęcia męża, odbierała jego telefony. Dziś, po 8 miesiącach, mówi tak: Zwyczajnie się bałam. Z jednej strony samotności, takiego zdania na samego siebie, z drugiej człowieka, który nas krzywdził. Strach przed śmiercią zwyciężył.
Wybrałam życie.

Na pierwszej sprawie rozwodowej Jarek przyznał się, że bił Kasię. Zgodził się na rozwód. Ale podczas czytania wyroku już nie było tak spokojnie. - Krzyczał, że sobie nie poradzi, wyzywał mnie od najgorszych - opowiada Kasia. - Był podcięty, jak to on. Z nim to w ogóle jest tak, że on tylko na trzeźwo jest dobrym człowiekiem. A po pijaku zawsze mnie bije.

Po rozwodzie były telefony, błagania. - Już w to wszystko nie wierzyłam. Najważniejsze było, żeby Patrycja mogła w spokoju odrobić lekcje. Nikt nam już nie powie: Wynocha z mojego domu.

Kasia planuje powrót na studia. Od stycznia ma szansę na pracę. O mężczyznach na razie nie myśli. - Niektóre kobiety mówią po rozwodzie: jestem wolna. Ja mówię sobie: jestem bezpieczna. Choć czasem łapię smutki, popłaczę sobie. Ale zaraz sobie powtarzam: odeszłam od kata, uratowałam nasze życie. Za krótkie jest, żeby przeżyć je w ciągłym strachu, cierpieniu. Dlatego marzeń nie mam nadzwyczajnych. Niech będzie tak, jak jest. Po prostu normalnie.

"Od roku nie miałem ani jednej spokojnej nocy. Bóle głowy, drętwienie rąk. Poszedłem do neurologa: "Niech pan odpocznie, przestanie się martwić” - poradził. Ale jak tu się nie martwić, kiedy całe życie się zmienia? Nie wiem, czy to już depresja, jak człowiekowi jest cały czas ciężko i nie ma ochoty z nikim rozmawiać.

Żona mnie wspiera. Ona wie, jak ważna była dla mnie ta praca” - tak osiem miesięcy temu opowiadał o sobie Andrzej Słowiński. Wtedy, gdy zapadła decyzja o zamknięciu Cukrowni "Lublin”, w której przepracował 27 lat. - Mam 47 lat, żonę i dwoje dzieci - mówił. - Rodzina i cukrownia to całe moje życie. Mam poczucie wielkiej, osobistej porażki. I boję się przyszłości. Kto dziś zatrudni faceta przed 50., który całe życie przepracował w jednym zakładzie?

Dziś Andrzej Słowiński wygląda, jakby mu ubyło parę lat. Przyjeżdża do nas zaraz po pracy; nowej pracy. Za chwilę opowie o tym, co zdarzyło się w jego życiu po marcu. Wcześniej będzie wspomnienie ostatniego dnia w Cukrowni "Lublin”. Z twarzy Andrzeja znika uśmiech, szklą się oczy: 30 września. Wzięliśmy z kolegami syrenę i o godz. 15 zatrąbiliśmy na zakończenie roboty, jak to było kiedyś w zwyczaju. Dzień był deszczowy, smutny. W tej samej minucie grzmotnął piorun. Wrażenie było niesamowite, jakby płakał z nami cały świat. Ścisnęło mi gardło. To już naprawdę koniec, pomyślałem. I co dalej?

Następnego dnia Andrzej wstaje o świcie, wsiada w samochód i jeździ od firmy do firmy. Pyta o pracę, składa CV. Tak cały dzień. Wie, że papiery to jedno, a rozmowa z człowiekiem to drugie, więc wszędzie stara się dotrzeć osobiście. - Ile tych podań złożyłem? Pewnie z kilkanaście, jeśli nie więcej. Nie liczyłem. Ważne było dla mnie, żeby nie stracić ani jednego dnia, żeby działać.

Mijają 2 tygodnie. Andrzej ma różne obietnice, ale żadnej pracy. Żona mówi: Musisz się zarejestrować jako bezrobotny. Andrzej się zgadza: Przynajmniej będzie ubezpieczenie.

16 października idzie do pośredniaka, rejestruje się. Gdy wraca do domu, dzwoni telefon. Ma pan pracę, zapraszamy jutro, słyszy. Z serca, jak mówi, spada mu wielki kamień. Taka ulga, jak nigdy dotąd.

Tydzień później podpisuje umowę. Dostaje zatrudnienie przy montażu osprzętu elektrycznego do śmigłowców w PZL Świdnik.

- Stres był, wiadomo - opowiada. - Duża, prestiżowa firma, nowe zadania. Bałem się, jak to będzie, czy szybko się wdrożę. Bądź co bądź, 27 lat przepracowałem w jednym zakładzie. Ale koledzy ciepło mnie przyjęli. Rysiek Śliwiński, świetny fachowiec, uczył mnie nowego fachu. Pracę mam fantastyczną. Robię to co lubię, w dodatku w zgodzie z wykształceniem. Po 27 latach zaczynam nowe życie - uśmiecha się. - Tyle chciałbym się nauczyć, dać z siebie. Moje marzenie? Być coraz lepszym w swojej robocie.

W czerwcu opisujemy dramatyczną historię 38-letniej Barbary Kubaczyńskiej-Budynkiewicz, która z diagnozą złośliwego raka z przerzutami zostaje wypisana ze szpitala. W domu czekają na nią dzieci: poza dorosłą Anitą i prawie dorosłym Patrykiem jest 9-letnia Ola i 11-letnia Klaudia. Dziewczynki nie odstępują matki na krok. Jakby czuły, że to ich ostatnie chwile razem. Barbara umiera 11 lipca.

- Co teraz będzie z dziewczynkami? - zastanawia się rodzina.

Nie zastanawia się 24-letnia Agnieszka Grzywaczewska, przyjaciółka Basi i matka chrzestna Klaudii. Do rodziny co prawda nie należy, ale nie ma wątpliwości: dziewczynki nie mogą trafić do domu dziecka. - Barbara zadzwoniła do mnie tydzień przed śmiercią. Poprosiła, żebym do niej przyjechała. "Mam ostatnie stadium raka.

Muszę wyznaczyć opiekuna prawnego dla dzieci. Zaopiekuj się nimi”, powiedziała - tego dnia Agnieszka z mężem Jurkiem zabierają dzieci. Niby na wakacje. Gdy Basia umiera, jej córki są z Agnieszką i Jurkiem. Razem przechodzą przez najgorsze chwile.

Nie było łatwo powiedzieć, że ich mama nie żyje. - Wzięłam je na kolana, mocno przytuliłam: "Nie zostaniecie same, macie mnie i wujka. Będziecie też miały młodszego braciszka. Poradzimy sobie razem” - opowiada o tamtych chwilach Agnieszka.

Z Agnieszką spotykamy się w biegu, tyle ma teraz na głowie. Nowa rodzina, nowe mieszkanie, które trzeba było wynająć, bo kawalerka dla ich czwórki była za mała. Za pasem święta, które po raz pierwszy będą spędzać w takim gronie. Ale - podkreśla Agnieszka - decyzja o stworzeniu dziewczynkom rodziny zastępczej nie była podyktowana impulsem, odruchem litości.

- Znaliśmy z Jurkiem dziewczynki od urodzenia. Nasz 2-letni synek Cyprian je uwielbiał. Wiele o tym rozmawialiśmy, było oczywiste, że Ola i Kaudia są częścią naszej rodziny.

Były trudne chwile. Właściwie jedna po drugiej. Pogrzeb, wspólne cierpienie, nauka nowego życia w czwórkę. No i ludzie. - Szczerze? - pyta zadziornie Agnieszka. - Najtrudniejsze były dla mnie reakcje osób, które dobrze znam. Najbliższych. "Dla pieniędzy biorą dzieci. Interes na nich zbijają” - słyszałam od "życzliwych”. No i jak na coś takiego odpowiedzieć?

Agnieszka nie reaguje na obelgi. Może liczyć na obcych, ale naprawdę życzliwych ludzi. Przez pierwsze tygodnie po śmierci matki dziewczynki nie chcą o niej rozmawiać. Wypierają jej śmierć. Potem pojawia się strach: "Ciociu, czy byłaś już w tym sądzie i wszystko z nami załatwiłaś?” - pyta znienacka Ola.

Zbliża się 23 września. Tego dnia sąd ma zdecydować, czy Agnieszka i Jurek dostaną status rodziny zastępczej.

- Bałam się tego dnia, tego wyroku - przyznaje Agnieszka. - Dziewczynki też jakby coś czuły. Tuliły się do nas, ale milczały.

Decyzja sądu nie może być inna: dziewczynki zostają z Grzywaczewskimi. - Ależ to był dzień! - Agnieszka próbuje ukryć łzy. - Zadzwoniłam do dziewczynek: "Już po wszystkim, jest dobrze”.

Ola i Klaudia urządziły właśnie swój pierwszy własny pokój w nowym mieszkaniu. Jest duży i kolorowy. Podczas wigilii dostaną duże zdjęcie mamy oprawione w ramki. Jest na nim uśmiechnięta, szczęśliwa. - Niech taką ją pamiętają, z tym obrazem wchodzą w życie - mówi Agnieszka. A za chwilę: Mój Boże, pół roku i życie stanęło na głowie - zamyśla się. - Czy podołam? Czy nie jestem za młoda, pyta pani? Odpowiem tak: Ostatnio Cyprianek spał u mojej mamy. Przychodzę powiedzieć dobranoc Klaudii, a ona leży z pluszakiem ubranym w piżamkę Cypriana. "Bardzo za nim tęsknię, ciociu”, wytłumaczyła mi się.

No i proszę powiedzieć, czy my nie jesteśmy rodziną?

Maciek Maj ma 38 lat, choć na tyle nie wygląda. Regularne rysy twarzy, sympatyczne spojrzenie, trochę zaczepny uśmiech. Od 17 lat jeździ na wózku. Do 1991 roku pięknie mu się układało. Własna firma, fantastyczna dziewczyna, ciekawe hobby: żużel. Właśnie wracał z wyścigów żużlowych. Kierowca zasnął i bus uderzył w drzewo. Maciek obudził się w szpitalu i usłyszał wyrok: złamany kręgosłup. Wózek.

- Wie pani, jak wygląda świat z perspektywy 6 piętra? - pyta Maciek w czasie naszej pierwszej rozmowy. - W zimie w ogóle nie wyszedłem z domu. Nie było jak.
Wiosna 2008 r. Z Maćkiem spotykamy się nie żeby rozmawiać o jego "kalectwie” - choć od tego nie ma ucieczki - ale o pasji. Ta pasja to wciąż żużel. I pisarstwo, rodzaj osobistej psychoterapii, która pomaga Maćkowi żyć. Stracił pracę, miłość, władzę nad własnym ciałem. - Co mi pozostało? - pyta. - Piszę, żeby nie zwariować. Żeby mieć jakiś sens w tym życiu.

Pisze o Robercie Dadosie, wielkim mistrzu żużla, który popełnił samobójstwo. Dlaczego? - pyta Maj w swojej książce "Dadi. Przerwany wyścig”. I tego pytania nie zostawia bez odpowiedzi. Próbuje dotrzeć do źródła cierpienia, które trzykrotnie pchnęło Dadosa do samobójczej próby. - Miał 16 lat, gdy go poznałem.

Ja już wtedy jeździłem na wózku, on wchodził na mistrzowskie szczyty. To był wielki talent. I nieprzypadkowe samobójstwo. To druga, mroczna strona żużla - opowiada Maciek. I pyta: Można go było przed tym uchronić?

W maju jest promocja książki. Przychodzą kibice, trochę byłych kolegów z zespołu. Siostra Roberta pisze w księdze pamiątkowej: "Ta książka pomogła mi poradzić sobie z niektórymi wspomnieniami. Brakuje mi słów na wyrażenie mojej wdzięczności...”. Ale niektórzy, ci ze "środowiska”, jakby się obrażają; nie chcą brać odpowiedzialności za samobójczą śmierć mistrza. Po co sobie obciążać sumienia?

Maciek ma za sobą 2 lata pracy nad książką. Jest sukces, ale też trochę niedosyt. I pytanie: Co dalej z tym moim życiem?

Rok wcześniej poznaje w Internecie Kasię. Jednak słowem nie wspomina ani o swojej książce, ani tym bardziej że porusza się na wózku. - Bałem się - opowiada. - Dziewczyna była piękna, mądra, wrażliwa. Bałem się, że mogę ją stracić, gdy się dowie o wózku. Byłem ostrożny.

Miesiące wzajemnych listów. Kasia proponuje: spotkajmy się. Oboje są z Lublina, więc to nie problem. Maciek wymyśla tysiące wymówek. Kasia się denerwuje: Co jest we mnie nie tak? - pyta. Maciek odpowiada: Nic. Myśli: To ze mną jest coś nie tak.

Tymczasem Kasia przypadkowo znajduje w Dzienniku Wschodnim dwa reportaże o Maćku. Widzi jego zdjęcia.
Na wózku.

- Poczuła się oszukana - Maciek zawiesza głos. - I ja to rozumiem. Ale wciąż bałem się spotkania. Rozmowy wirtualne to jedno, a życie to drugie. Na początek wysłałem jej swoją książkę.

Kasia jest zachwycona. - Zrób z tego powieść. To będzie bestseller - pisze. - I wreszcie się ze mną spotkaj!

Pierwsze spotkanie. - Niepewność, strach - mówi Maciek. - A potem poczucie jakiegoś fantastycznego porozumienia. Teraz myślę: Ile my czasu straciliśmy! Jak ja mogłem bez niej żyć? Po raz pierwszy od tylu lat ważniejsze jest to, kim jestem; jaki jestem, od mojego wózka. Jestem szczęśliwy.

I chcę, by ten stan szczęścia trwał i trwał.

"Radioterapia odebrała jej siły, pogorszyły się wyniki. Ale w każdy piątek wychodzi ze szpitala na przepustkę. Noga za nogą wlecze się do przystanku. Jeden autobus, drugi i już tylko kilometr piechotą do domu. Tam czekają na nią Damian i Dawid. Stęsknieni po całym tygodniu. - Ja po prostu nie mam wyjścia. Muszę jeszcze dla nich żyć...”.

30-letnią Halinę Sytą z Jakubowic Konińskich poznaliśmy w kwietniu tego roku. Przechodziła naświetlenia po skomplikowanej operacji usunięcia złośliwego nowotworu. - To był najtrudniejszy moment w moim życiu - wspomina dziś. - Wszystko się zawaliło. Był tylko strach o życie i o to, co stanie się z moimi synami, gdy mnie zabraknie.

Los nie oszczędzał Haliny. Jej mąż zmarł nagle zostawiając rodzinę bez środków do życia. ZUS konsekwentnie odmawiał Halinie renty na dzieci, a potem wstrzymał wypłatę zasiłku chorobowego. Gdy Halina walczyła w szpitalu o życie, jej 10-letni synowie nie mieli z czego żyć. - Mówiłam mamie, żeby do mnie nie przyjeżdżała, bo szkoda pieniędzy na bilet. Ja w szpitalu miałam przynajmniej obiad, a oni żyli za pożyczone pieniądze...

Nie zostawiliśmy Haliny samej w tych najtrudniejszych chwilach. Wraz z nią rozpoczęliśmy batalię o godne życie dla niej i jej dzieci. O sprawie ciężko chorej kobiety, którą państwo skazuje na wegetację zrobiło się głośno w całej Polsce.

- Dzwonili do mnie ludzie ze wszystkich zakątków kraju - opowiada Halina. - Pytali jak się czuję, mówili, że modlą się za moje wyzdrowienie. Ale też dzielili się ze mną swoim cierpieniem, jak z najbliższą osobą. To dało mi wielką siłę. Pomyślałam, że póki będę mogła wstać z łóżka, nie poddam się. Pójdę pracować w pole, żeby tylko nakarmić dzieci.

Po wielu miesiącach wspólnej walki o rentę, prezes ZUS ulitował się nad Haliną i przyznał jej świadczenie. A dzięki dobrym ludziom Halina po raz pierwszy wyjechała z synami nad morze. Każdego dnia ktoś dzwonił z pytaniem, czego jej potrzeba, w czym można jeszcze pomóc. - Wstyd się przyznać, ale codziennie płakałam, że tylu jest dobrych ludzi wokół mnie - mówi dziś. - Nie byłam sama ze swoim bólem. Nie było tego strachu, co stanie się z moja rodziną...

Z Haliną spotykamy się kilka dni przed Wigilią. Mówi, że cieszą ją zbliżające się święta, że już je czuje. Chłopcy dostają paczki ze słodyczami z całej Polski. Urywają się telefony z życzeniami. - To na pewno będą lepsze święta niż w tamtym roku - uśmiecha się Halina. - Pełne nadziei, bo przecież żyję i wracam do zdrowia. Radosne, bo mamy wokół mnóstwo życzliwych osób.

Halina milknie, zamyśla się: - Mój mąż tak lubił święta... Nie posprzeczam się z nim o to, że kupuje mi niepotrzebne prezenty. Tak mi tych kłótni brakuje... Ale czuję, że Roman stoi obok mnie, patrzy na naszych synów. Gdzieś tam nad nami czuwa. I jakbym słyszała jego głos: Jestem z wami, Halinka, teraz już wszystko będzie dobrze.