Przeglądarka, z której korzystasz jest przestarzała.

Starsze przeglądarki internetowe takie jak Internet Explorer 6, 7 i 8 posiadają udokumentowane luki bezpieczeństwa, ograniczoną funkcjonalność oraz nie są zgodne z najnowszymi standardami.

Prosimy o zainstalowanie nowszej przeglądarki, która pozwoli Ci skorzystać z pełni możliwości oferowanych przez nasz portal, jak również znacznie ułatwi Ci przeglądanie internetu w przyszłości :)

Pobierz nowszą przeglądarkę:

Magazyn

22 stycznia 2004 r.
11:35
Edytuj ten wpis

Niemen: całe życie pod prąd

0 0 A A

Chorował od dłuższego czasu. O jego walce z rakiem wiedzieli najbliżsi. Jeszcze przed świętami czuł się dobrze. Gdy Daniel Olbrychski składał mu życzenia, powiedział: Ja umieram...
Urodził się w 1939 r. w Starych Wasiliszkach koło Nowogródka. W niskiej, przysadzistej chacie, z trudem przypominającej dworek, stał fortepian. Śpiew i muzyka towarzyszyły mu od dzieciństwa. Ojciec był stroicielem instrumentów. Czesław z całą rodziną śpiewał w miejscowym chórze kościelnym.

AdBlock
Szanowny Czytelniku!
Dzięki reklamom czytasz za darmo. Prosimy o wyłączenie programu służącego do blokowania reklam (np. AdBlock).
Dziękujemy, redakcja Dziennika Wschodniego.
Kliknij tutaj, aby zaakceptować


d
W 1954 r. rozpoczął naukę w pedagogicznym Liceum Muzycznym w Grodnie. Intrygowały go ludowe instrumenty muzyczne, których pełno było w pracowni ojca. W szkole Czesław Wydrzycki prowadził nawet chór.
Po czterech latach, gdy rodzina w ramach repatriacji osiedliła się na Pomorzu, rozpoczął naukę w średniej szkole muzycznej w Gdańsku w klasie fagotu. Już wtedy nauczyciele zwrócili uwagę na jegoniesamowity głos...
Szkoły nie skończył
Gdy w 1970 r. zmarł mu ojciec, rzucił szkołę i zaczął szukać pracy. Ale śpiewania, na szczęście, nie rzucił, dorabiając w muzycznych klubach. Zadebiutował na estradzie gdańskiego kabaretu „To tu” i na scenie Klubu Studentów Wybrzeża „Żak”, wykonując ludowe piosenki rosyjskie. Na płycie „Russische lieder”, wydanej przez słynną wytwórnię CBS w 1973 r. znalazły się m.in.: „Odnazwuczno gremit kalakolczik”, „Joloczki sasionoczki”, „Po dikim stepiam Zabajkala” i „Slawnoje morie, swiaszczennyj Bajkal”. Skoczne przyśpiewki zrobiły furorę w USA.
Narodził się Niemen
Na oryginalny głos Czesława Wydrzyckiego pierwszy zwrócił uwagę Franciszek Walicki i zaproponował mu wstąpienie do zespołu „Niebiesko-Czarni”. To właśnie wtedy Czesław przyjął pseudonim Niemen.
Gdy w 1963 r. w paryskiej „Olimpii” zaśpiewał „Wiem, że nie wrócisz” –owacjom nie było końca. W 1965 r. na Międzynarodowym Festiwalu w Rennes otrzymał trzy nagrody, podpisał kontrakt ze znaną firmą płytową „AZ” i nagrał cztery piosenki na jedynej w jego dorobku francuskiej płycie.
Potem były koncerty w Niemczech, Skandynawii i krajach Beneluxu. Wydawało się, że przed Niemenem międzynarodowa kariera stoi otworem. Ale on, bezkompromisowo przywiązany do polskich korzeni, za wszelką cenę chciał zachować słowiańską oryginalność. Także wtedy, gdy w Polsce wypominano mu, że... jest zza Buga. Odpowiadał wówczas: „Jestem raczej zza Niemna”.
Zawsze szedł swoją drogą. A przecież w 1963 r. w Olimpii śpiewał ze Stevie Wonderem. A przecież w 1964 tak zachwyciła się nim Marlena Dietriech i piosenkę „Czy mnie jeszcze pamiętasz” włączyła do swojego repertuaru. A przecież w 1972 z propozycją współpracy wystąpił słynny zespół „Blood Sweet&Tears”...
Dziwny jest ten świat
Po koncertach w „Olimpii” na scenie pojawił się nowy Niemen. Nosił koszule w kwiaty, co szokowało otoczenie.
Na koncertach z grupą Akwarele Niemen doprowadzał młodą publiczność do ekstazy. Za sprawą fascynacji Ray Charlsem „słodki głos” Niemena obniżał się, jego chrypiący krzyk powalał fanów na kolana.
Tak stało się w 1967 r., gdy Niemen zaśpiewał „Dziwny jest ten świat” i rozbudził emocje Polaków, choć niektórzy zarzucali mu grafomański styl.
Bema pamięci rapsod żałobny
Niemen zawsze fascynował się Bachem. Jeszcze w kościele nauczył się grać na organach. W Polsce, jako pierwszy, zagrał na scenie na organach Hammonda.
Po nagraniu płyty „Sukces” Niemen zwierzył się Wojciechowi Młynarskiemu, że czyta wiersze Norwida. Wtedy Młynarski, który przymierzał się do napisania Niemenowi tekstów, zwrócił jego uwagę na „Bema pamięci rapsod żałobny”.
Gdy po raz pierwszy wykonał utwór w 1968 roku, publiczność oniemiała. Szlachetne brzmienie organów, podniosły nastrój, świece i niezwykły tekst Norwida zachwyciły jego fanów.
Na płycie, która ukazała się w 1969 r. znalazły się wiersze Adama Asnyka, Kazimierza Przerwy-Tetmajera i Tadeusza Kubiaka. W składzie zespołu Niemen Enigmatic znaleźli się tak znakomici muzycy jak Zbigniew Namysłowski, Czesław „Mały” Bartkowski”, Tomasz Jaśkiewicz i Michał Urbaniak – który grał na saksofonie tenorowym i flecie.
Z Niemenem chcieli teraz grać najwięksi. W amerykańskiej wersji Rapsodu, wydanej przez CBS w 1974 r. pod tytułem „Mourners Rhapsody” zagrali legendarni muzycy: Jan Hammer i John Abercrombie.
W stronę teatru i samotności
W 1971 r. Niemen rozpoczął współpracę z Józefem Skrzekiem, Antymosem Apostolisem, Jerzym Piotrowskim i Helmutem Nadolskim. Powstał kolejny, niezwykły utwór, „Piosenka dla zmarłej”.
Po nagraniu w Monachium drugiej płyty „Oda do Venus” drogi Niemena ze Skrzekiem się rozeszły, powstał zespół SBB.
Przyjaźń z Adamem Hanuszkiewiczem i praca nad ilustracją muzyczną do dramatu „Mindowe” zaowocowały płytami „Katharsis” (1975) i „Post scriptum” (1980). Niemen zaczął budować swoje studio, rysować, malować i pisać gorzkie wiersze. Jak choćby ten:
Ściśnięty w dziwacznym ciele
W człowieka ochrypłym głosie
Co śpiewa wciąż głupie swe trele
Za wiele
Za wiele...
Cały czas wierny Norwidowi, zaczął się zwracać w stronę życia, natury, ludzi „co mają tak za tak, nie za nie” , w stronę pracy i samotności. Tak narodził się Niemen-samotnik. Najpierw zamknięty w teatralnym studiu, potem w domu, ze słuchawkami na uszach, by nie przeszkadzać rodzinie...
Samotnik
Nigdy nie zapomnę koncertu Czesława Niemena na KUL w latach osiemdziesiątych, kiedy dane mi było podpatrywać jego próbę i porozmawiać o Norwidzie.
Nigdy nie zapomnę sceny, gdy pod Nową Aulą KUL zatrzymał się towarowy mercedes, którym przyjechał na koncert. W milczeniu obejrzał salę, w milczeniu wnosił sprzęt na scenę. Gdy poprosiłem go o rozmowę, spytał o czym będziemy rozmawiać. Odpowiedziałem, że o Norwidzie. Popatrzył na mnie badawczo, uśmiechnął się i zgodził na moją obecność na kilkugodzinnej próbie.
Gdy patrzyłem jak w skupieniu stroi instrumenty, ustawia głośniki, poprawia mikrofony i rozśpiewuje głos, wiedziałem, że za chwilę wezmę udział w czymś więcej niż w koncercie...
Nigdy nie zapomnę też, jak w trakcie koncertu coś się stało z aparaturą i głos Niemena zamilkł. Publiczność zamarła, a Niemen zamarł nad klawiaturą syntezatora. Po chwili znów usłyszeliśmy jego niezwykły głos. Na finał były ogłuszające brawa. Niemen stał nieruchomo z dłońmi złożonymi jak do modlitwy.
Po koncercie poszedłem z wierszami Norwida po autograf. Spytał, jakiej płyty słucham najczęściej. Odpowiedziałem, że Rapsodu, że mam wszystkie jego płyty, ale jednej nie. Spytał: jakiej. Amerykańskiej wersji. Uśmiechnął się, rozłożył ręce: ja też jej nie mam. Ale będę pracował nad remasteringiem wszystkich swoich płyt. Także nad amerykańskim rapsodem.
Tak się stało po latach. W sklepach ukazał się właśnie dwuczęściowy box, zawierający 12 płyt w wersji kompaktowej. Do tego miała dojść muzyka teatralna i filmowa oraz epizody zagraniczne, w tym mój ukochany amerykański Rapsod. Nie zdążył...
Rak pokonał muzyka
W ciągu ostatnich dwudziestu lat wydał tylko dwie płyty z premierowymi kompozycjami: „Terra Deflorata” (1989) i „Spodchmurykapelusza” (2001). Odchodził od muzyki w kierunku grafiki komputerowej, wracał do komponowania i poezji.
O tym, że zabija go rak, wiedziało niewielu. Rok temu przeszedł operację. Jeszcze przed świętami miał wiele planów. Ale gdy Daniel Olbrychski składał mu życzenia, powiedział: – Daniel, ja umieram...
Od kilkunastu lat nie pił alkoholu, nie palił, nie jadł mięsa. Żył najzdrowiej jak można. Medytował.
Do samego końca pisał wiersze i komponował. Ponoć ma w biurku cztery projekty płyt. Jedna z nich miała nosić tytuł „Piękny jest ten świat”...
Ostatni wiersz
Zostawił niezwykły wiersz. Oto on:
i choć nieczęsto
bywa wszak
że zjawi się
w twym życiu
pełna łask i dobroci Dama
nie wierzysz?
patrz
odwraca
w twoją stronę
zdobioną
kwiatem Kalanchoe
głowę...
* * *
Zamiast pełnej łask i dobroci Damy przyszła Pani Śmierć...

Pozostałe informacje

Polski Cukier Start Lublin walczył do końca, ale minimalnie przegrał z Treflem Sopot [zdjęcia]
galeria

Polski Cukier Start Lublin walczył do końca, ale minimalnie przegrał z Treflem Sopot [zdjęcia]

W poniedziałkowy wieczór emocji w hali Globus było co niemiara. Polski Cukier Start po pierwszej kwarcie prowadził z Treflem Sopot 26:16. Niestety, w końcówce goście przechylili szalę na swoją stronę i mimo naprawdę ambitnej postawy gospodarzy, to rywale wracali do domu ze zwycięstwem (85:84).

W organizmie 3 promile, a samochód już stracony

W organizmie 3 promile, a samochód już stracony

39-letni chełmianin może pożegnać się ze swoim samochodem. Pod wpływem alkoholu spowodował kolizję, a zgodnie z nowymi przepisami jest orzeczenie przepadku pojazdu należącego do kierującego.

Pijany 18-latek zakończył jazdę w rowie

Pijany 18-latek zakończył jazdę w rowie

Nietrzeźwy kierowca mercedesa zderzył się z innym pojazdem i wpadł do rowu. Policja zabezpieczyła jego pojazd na poczet przyszłej kary.

KUL przenosi się do Brazylii. Powstało tam Centrum Badań nad Kulturą Polską

KUL przenosi się do Brazylii. Powstało tam Centrum Badań nad Kulturą Polską

W Porto Alegre będą się uczyć o Polsce. Właśnie w tym miejscu powstało Centrum Badań nad Kulturą Polską im. Jana Pawła II.

„Bogdanka kontra posłanka” i wycofany pozew

„Bogdanka kontra posłanka” i wycofany pozew

We wrześniu ubiegłego roku zarząd Lubelskiego Węgla Bogdanka złożył pozew przeciwko posłance Marcie Wcisło. Poszło o naruszenie dobrego imienia kopalni. Procesu jednak nie będzie.

„Kilka słów tylko do Ciebie (…)”. Spektakl w Centrum Kultury w Lublinie
21 marca 2024, 19:00

„Kilka słów tylko do Ciebie (…)”. Spektakl w Centrum Kultury w Lublinie

Czy jesteście gotowi na teatralne spotkanie z własnymi lękami i tajemnicami? W spektaklu "Kilka słów tylko do Ciebie, które powtarzam bez końca" dowiemy się, co kryje się za maską codzienności. Inspirując się „Procesem” Franza Kafki, „Fizyką Smutku” Georgiego Gospodinowa i „Językiem Przyszłości” Laurie Anderson, przeniesiemy się w mroczne korytarze ludzkiej psychiki.

Stabat Mater. Koncert wielkopostny w Filharmonii Lubelskiej
22 marca 2024, 19:00

Stabat Mater. Koncert wielkopostny w Filharmonii Lubelskiej

Podczas Wielkiego Postu Filharmonia Lubelska sięgnie po jedno z najpopularniejszych dzieł muzyki chóralnej "Stabat Mater" Giovanniego Battisty Pergolesiego. Koncert odbędzie się w piątek (22 marca) o godzinie 19.00.

Jakie zniżki dla puławian? Karta miejska już dostępna

Jakie zniżki dla puławian? Karta miejska już dostępna

Osoby zameldowane w Puławach otrzymają nowe benefity - zniżki na wybrane produkty lub usługi świadczone przez partnerów miejskiej karty. Jednym z partnerów programu jest Miejski Ośrodek Sportu i Rekreacji, który oferuje tańsze wejściówki i karnety na pływalnię.

Jest nowy prezes MZK. To były dyrektor Ursusa

Jest nowy prezes MZK. To były dyrektor Ursusa

W piątek wybrany został nowy prezes Miejskiego Zakładu Komunikacji w Puławach. Na to stanowisko rada nadzorcza asygnowała Pawła Dadeja związanego w przeszłości m.in. z lubelskim producentem autobusów Ursus Bus.

Zakon Bernardynów zaprasza na koncert papieski
2 kwietnia 2024, 19:00

Zakon Bernardynów zaprasza na koncert papieski

We wtorek 2 kwietnia w klasztorze oo. Bernardynów w Lublinie odbędzie się koncert ku czci św. Jana Pawła II. Wystąpi Magda Anioł z zespołem.

Zbigniew Jakubas skomentował odejście z Motoru Lublin trenera Goncalo Feio

Zbigniew Jakubas skomentował odejście z Motoru Lublin trenera Goncalo Feio

W poniedziałek kibice żółto-biało-niebieskich wpadli w kompletnie osłupienie po tym jak w mediach pojawiła się informacja o złożeniu dymisji przez Goncalo Feio, który wprowadził Motor Lublin na zaplecze PKO BP Ekstraklasy. Klub wydał już oficjalne oświadczenie w tej sprawie, a teraz głos zabrał również Zbigniew Jakubas

Kandydat PiS już nie chce walczyć o fotel burmistrza. Jak to tłumaczy?
wybory 2024

Kandydat PiS już nie chce walczyć o fotel burmistrza. Jak to tłumaczy?

Miał być kandydatem PiS na burmistrza Międzyrzeca Podlaskiego, ale niespodziewanie Janusz Skólimowski zrezygnował. – Podyktowane jest to komplikacjami zdrowotnymi – tłumaczy. Ale nieoficjalnie mówi się o wewnętrznych tarciach w partii.

Jest punkt paszportowy w Krasnymstawie. Nie trzeba już jechać daleko

Jest punkt paszportowy w Krasnymstawie. Nie trzeba już jechać daleko

Ponad 20 osób w ciągu 3 dni zaoszczędziło czas i pieniądze, bo mogło złożyć wniosek o paszport w Krasnymstawie bez konieczności wyjazdu do Chełma, Lublina czy Zamościa.

Wielkanocna akcja. Zrób większe zakupy i podziel się z potrzebującymi

Wielkanocna akcja. Zrób większe zakupy i podziel się z potrzebującymi

Organizują to co roku, przed Bożym Narodzeniem i przed Wielkanocą. Najbliższa świąteczna zbiórka żywności Stowarzyszenia Pomocy Dzieciom Niepełnosprawnym „Krok za krokiem” w Zamościu odbędzie się w nadchodzący weekend (23-24 marca).

Prezydent Białej nie zgadza się na protest rolników

Prezydent Białej nie zgadza się na protest rolników

Nie ma zgody prezydenta Białej Podlaskiej na protest rolników. – Taka blokada zagrażałaby bezpieczeństwu mieszkańców – tłumaczy Michał Litwiniuk (PO). Krajowa dwójka miała być zablokowana na trzech skrzyżowaniach.

ALARM24

Widzisz wypadek? Jesteś świadkiem niecodziennego zdarzenia?
Alarm24 telefon 691 770 010

Wyślij wiadomość, zdjęcie lub zadzwoń.

Kliknij i dodaj swojego newsa!

Najczęściej czytane

Dzisiaj · Tydzień · Wideo · Premium