Szanowny Czytelniku!
Dzięki reklamom czytasz za darmo. Prosimy o wyłączenie programu służącego do blokowania reklam (np. AdBlock).
Dziękujemy, redakcja Dziennika Wschodniego.
O siedemnastej sierpniowe słońce łagodnie oświetlało tatarski mizar w Studziance. Złote promienie wydobywały z trawy nierówne głazy. Większy u głowy, mniejszy nad stopami. W środku ciało złożone ziemi. Przy grobie Józefa Bielaka, słynnego tatarskiego generała, mały chłopiec delikatnie przecierał kamień, żeby odsłonić litery. – Nazywam się Igor Bielak i też jestem Tatarem
W ostatnią sobotę do wsi Studzianka przyjechali potomkowie Tatarów z całej Polski. Przyjechali do wsi, w której do 1915 roku stał meczet. Meczet był niewielki, z czterospadowym dachem pokrytym gontem. Dach zwieńczony był minaretem sygnaturowym. A na szczycie cebulastej kopuły dumnie złocił się półksiężyc. Meczet spalili Rosjanie.
Pamiątka
Po Tatarach w Studziance został mizar; unikatowy cmentarz. – To pamiątka tego, że Tatarzy żyli w Studziance od 1679 roku, kiedy król Jan III Sobieski nadał tutaj ziemię rotmistrzowi Samuelowi Romanowskiemu – mówi Sławomir Hordejuk, który razem z Łukaszem Wędą założył Stowarzyszenie Rozwoju Miejscowości Studzianka.
– Żeby pan widział, jak skrzyknęli młodzież. Chłopcy nauczyli się kosić kosą, żeby posprzątać mizar – dodaje Wiesława Kobrzyńska, nauczycielka miejscowej szkoły podstawowej, które stoi dokładnie w miejscu spalonego minaretu.
Tatarska baśń
Choć dwudniowy program tatarskiego festynu w Studziance był pełen niespodzianek, to najwięcej ludzi ściągnęła wystawa fotografii prezentująca tatarskie rody. Z jednej z nich spoglądała na zwiedzających Helena Bandzarewicz. Była ostatnią Tatarką w Studziance. – Jej ojciec i matka pochodzili z Tatarów i byli wyznawcami islamu. Helena Bandzarewicz zmarła 30 grudnia 2006 roku w Studziance, w wieku 86 lat – mówi Sławomir Hordejuk.
Helena Bandzarewicz, wywodząca się ze starego tatarskiego rodu Bogdanowiczów, herbu Łada, była także bohaterką filmu "Tatarska baśń”, który wzbudził w Studziance ogromne zainteresowanie. – Całe swoje życie pani Helena związała ze Studzianką, gdzie na miejscowym mizarze pochowani są jej przodkowie. Sama aż do II wojny światowej wyznawała islam. Biorąc ślub z katolikiem w 1941 roku zmieniła wyznanie. Po mężu przyjęła nazwisko Bandzarewicz – dodaje Hordejuk.
Biedna Halime
W 1937 roku Ryszard Pawłowicz napisał dla Heleny wiersz i wydrukował go w "Życiu Tatarskim”: "Panie tu leży mój dziadek, tu – matka/ Często przychodzę popłakać z tęsknoty/ Na cmentarz”.
Na najbardziej wzruszających scenach z filmu Helena Bandzarewicz, zwana z tatarska Halime, wędruje między grobami. Opowiada, jak zrywa z cmentarza poziomki. Zbiera szczaw na zupę. – A bo co, poziomki dobre, że z mizaru? – zaciąga pogodnie. Na koniec filmu śpiewa tatarską pieśń. O sitahach, co broniły Polski, o mirzach, ułanach, tatarskiej jeździe.
Na mizarze
Józefa Kowieska, córka Heleny Bandzarewicz, czyści grób. Jej syn, Adam Kowieski, ubrany w tatarski strój, cierpliwie oprowadza przyjezdnych po cmentarzu.
– Jestem dumna z tego, że w moich żyłach płynie tatarska krew – mówi Mariola Kowieska, siostra Adama.
Najwięcej ludzi zatrzymuje się przy mogile, gdzie spoczywa tutaj słynny tatarski dowódca, generał Józef Bielak. – Dowodził częścią wojsk litewskich w wojnie z Rosją w 1792 r. i w czasie powstania kościuszkowskiego – tłumaczy kilkunastoletniemu chłopcu siwy pan. Chłopiec delikatnie przeciera kamień, żeby rozczytać litery. – Jestem Igor Bielak. I też jestem Tatarem – mówi z powagą.
Jest tu z całą rodziną. – Przyjechaliśmy ze Świdnika. Na grób naszego przodka – dodaje Wiesław Bielak.
W Świdniku
Biały dom, ule w ogrodzie.
– Zapraszam do mojego królestwa – mówi serdecznie Wiesław Bielak. Na niebieskich ulach widać obrazy. Na jednym tatarski jeździec. – Jak inaczej, przecież jesteśmy Tatarami – powtarza z dumą. Siadamy w ogródku. Na stole pożółkłe fotografie.
Jak to się zaczęło?
– Chyba od dziadka Michała Bielaka. Miał 90 lat i uczył mnie wywijać szablą. Był bardzo religijny. Na wsi mówili o nim święty Michał – opowiada Wiesław Bielak. Opalony, na rękach tatuaże. Zawsze interesował się wojskowością. Trafił na generała Józefa Bielaka. Zaczął szperać w dokumentach, potem w parafialnych księgach. – Potwierdziło się to, o czym mówił święty Michał, że jesteśmy Tatarami. – Oj przydały mi się jego nauki. Jak w 1962 roku trafiłem do służby w Marynarce Wojennej, mieliśmy ćwiczenia z walki na bagnety. Już w pierwszym starciu nie dałem szansy dowódcy – śmieje się Wiesław Bielak.
Pamiątka
Po Tatarach w Studziance został mizar; unikatowy cmentarz. – To pamiątka tego, że Tatarzy żyli w Studziance od 1679 roku, kiedy król Jan III Sobieski nadał tutaj ziemię rotmistrzowi Samuelowi Romanowskiemu – mówi Sławomir Hordejuk, który razem z Łukaszem Wędą założył Stowarzyszenie Rozwoju Miejscowości Studzianka.
– Żeby pan widział, jak skrzyknęli młodzież. Chłopcy nauczyli się kosić kosą, żeby posprzątać mizar – dodaje Wiesława Kobrzyńska, nauczycielka miejscowej szkoły podstawowej, które stoi dokładnie w miejscu spalonego minaretu.
Tatarska baśń
Choć dwudniowy program tatarskiego festynu w Studziance był pełen niespodzianek, to najwięcej ludzi ściągnęła wystawa fotografii prezentująca tatarskie rody. Z jednej z nich spoglądała na zwiedzających Helena Bandzarewicz. Była ostatnią Tatarką w Studziance. – Jej ojciec i matka pochodzili z Tatarów i byli wyznawcami islamu. Helena Bandzarewicz zmarła 30 grudnia 2006 roku w Studziance, w wieku 86 lat – mówi Sławomir Hordejuk.
Helena Bandzarewicz, wywodząca się ze starego tatarskiego rodu Bogdanowiczów, herbu Łada, była także bohaterką filmu "Tatarska baśń”, który wzbudził w Studziance ogromne zainteresowanie. – Całe swoje życie pani Helena związała ze Studzianką, gdzie na miejscowym mizarze pochowani są jej przodkowie. Sama aż do II wojny światowej wyznawała islam. Biorąc ślub z katolikiem w 1941 roku zmieniła wyznanie. Po mężu przyjęła nazwisko Bandzarewicz – dodaje Hordejuk.
Biedna Halime
W 1937 roku Ryszard Pawłowicz napisał dla Heleny wiersz i wydrukował go w "Życiu Tatarskim”: "Panie tu leży mój dziadek, tu – matka/ Często przychodzę popłakać z tęsknoty/ Na cmentarz”.
Na najbardziej wzruszających scenach z filmu Helena Bandzarewicz, zwana z tatarska Halime, wędruje między grobami. Opowiada, jak zrywa z cmentarza poziomki. Zbiera szczaw na zupę. – A bo co, poziomki dobre, że z mizaru? – zaciąga pogodnie. Na koniec filmu śpiewa tatarską pieśń. O sitahach, co broniły Polski, o mirzach, ułanach, tatarskiej jeździe.
Na mizarze
Józefa Kowieska, córka Heleny Bandzarewicz, czyści grób. Jej syn, Adam Kowieski, ubrany w tatarski strój, cierpliwie oprowadza przyjezdnych po cmentarzu.
– Jestem dumna z tego, że w moich żyłach płynie tatarska krew – mówi Mariola Kowieska, siostra Adama.
Najwięcej ludzi zatrzymuje się przy mogile, gdzie spoczywa tutaj słynny tatarski dowódca, generał Józef Bielak. – Dowodził częścią wojsk litewskich w wojnie z Rosją w 1792 r. i w czasie powstania kościuszkowskiego – tłumaczy kilkunastoletniemu chłopcu siwy pan. Chłopiec delikatnie przeciera kamień, żeby rozczytać litery. – Jestem Igor Bielak. I też jestem Tatarem – mówi z powagą.
Jest tu z całą rodziną. – Przyjechaliśmy ze Świdnika. Na grób naszego przodka – dodaje Wiesław Bielak.
W Świdniku
Biały dom, ule w ogrodzie.
– Zapraszam do mojego królestwa – mówi serdecznie Wiesław Bielak. Na niebieskich ulach widać obrazy. Na jednym tatarski jeździec. – Jak inaczej, przecież jesteśmy Tatarami – powtarza z dumą. Siadamy w ogródku. Na stole pożółkłe fotografie.
Jak to się zaczęło?
– Chyba od dziadka Michała Bielaka. Miał 90 lat i uczył mnie wywijać szablą. Był bardzo religijny. Na wsi mówili o nim święty Michał – opowiada Wiesław Bielak. Opalony, na rękach tatuaże. Zawsze interesował się wojskowością. Trafił na generała Józefa Bielaka. Zaczął szperać w dokumentach, potem w parafialnych księgach. – Potwierdziło się to, o czym mówił święty Michał, że jesteśmy Tatarami. – Oj przydały mi się jego nauki. Jak w 1962 roku trafiłem do służby w Marynarce Wojennej, mieliśmy ćwiczenia z walki na bagnety. Już w pierwszym starciu nie dałem szansy dowódcy – śmieje się Wiesław Bielak.
Tatarskie oczy
W ślady Wiesława poszedł jego syn Janusz. – Na ochotnika zgłosiłem się do Marynarki Wojennej, żeby sprawdzić czy dorównam ojcu – śmieje się Janusz Bielak. Czarny, lekko skośne przenikliwe oczy zdradzają tatarskie pochodzenie.
Te same przenikliwe oczy mają jego synowie: Igor i Wiktor.
Jak już sprawdzili tatarskie korzenie, dowiedzieli się, że na Lubelszczyźnie jest tatarska wieś. – Że w Studziance mieszka ostatnia Tatarka. Pojechaliśmy całą rodziną. Helena Bandzarewiczowa była już bardzo chora. Weszliśmy do domu i powiedzieliśmy, że jesteśmy potomkami generała Józefa Bielaka, który leży na mizarze. Rozpłakała się. Uściskała, jak wyjeżdżaliśmy bardzo płakała. Jeździliśmy do niej kilka lat – mówi Wiesław Bielak.
– Nie można było jechać z pustymi rękami, przywoziliśmy jej, co tylko mieliśmy dobrego – dodaje jego żona Janina.– Za późno dostaliśmy telegram o jej śmierci – dodaje Wiesław Bielak.
Tatarem być/b>
Bielakowie są dumni z tatarskiej krwi. – Tej dumy nauczył mnie dziadziuś Michał. Zapamiętałem niezwykłą opowieść. Był w Odessie. Siedział w kantynie. Nagle zobaczył swoją żonę. Sęk w tym, że nie żyła od kilku lat. Krzyknęła do dziadka: Michał, schyl się. Za chwilę kula ugodziła kompana dziadka, który siedział za nim – opowiada Wiesław Bielak.
– Tatarzy zawsze kochali wolność. Może nie byli dobrymi gospodarzami, ale byli świetnymi żołnierzami. Zawsze na dwa konie, w szpicy, jak dzisiejsi komandosi – dodaje jego syn Janusz. – Moi synowie też są dzielni. Nie zapomnę, jak Igor zabrał dziadka do uli i kazał sobie położyć pszczołę na ręce.
Po co?
– Dziadek wytrzyma użądlenie, to ja nie? I wytrzymałem. Tylko dostałem alergii…
W ślady Wiesława poszedł jego syn Janusz. – Na ochotnika zgłosiłem się do Marynarki Wojennej, żeby sprawdzić czy dorównam ojcu – śmieje się Janusz Bielak. Czarny, lekko skośne przenikliwe oczy zdradzają tatarskie pochodzenie.
Te same przenikliwe oczy mają jego synowie: Igor i Wiktor.
Jak już sprawdzili tatarskie korzenie, dowiedzieli się, że na Lubelszczyźnie jest tatarska wieś. – Że w Studziance mieszka ostatnia Tatarka. Pojechaliśmy całą rodziną. Helena Bandzarewiczowa była już bardzo chora. Weszliśmy do domu i powiedzieliśmy, że jesteśmy potomkami generała Józefa Bielaka, który leży na mizarze. Rozpłakała się. Uściskała, jak wyjeżdżaliśmy bardzo płakała. Jeździliśmy do niej kilka lat – mówi Wiesław Bielak.
– Nie można było jechać z pustymi rękami, przywoziliśmy jej, co tylko mieliśmy dobrego – dodaje jego żona Janina.– Za późno dostaliśmy telegram o jej śmierci – dodaje Wiesław Bielak.
Tatarem być/b>
Bielakowie są dumni z tatarskiej krwi. – Tej dumy nauczył mnie dziadziuś Michał. Zapamiętałem niezwykłą opowieść. Był w Odessie. Siedział w kantynie. Nagle zobaczył swoją żonę. Sęk w tym, że nie żyła od kilku lat. Krzyknęła do dziadka: Michał, schyl się. Za chwilę kula ugodziła kompana dziadka, który siedział za nim – opowiada Wiesław Bielak.
– Tatarzy zawsze kochali wolność. Może nie byli dobrymi gospodarzami, ale byli świetnymi żołnierzami. Zawsze na dwa konie, w szpicy, jak dzisiejsi komandosi – dodaje jego syn Janusz. – Moi synowie też są dzielni. Nie zapomnę, jak Igor zabrał dziadka do uli i kazał sobie położyć pszczołę na ręce.
Po co?
– Dziadek wytrzyma użądlenie, to ja nie? I wytrzymałem. Tylko dostałem alergii…
![Kurów: Nowy wójt i radni zaprzysiężeni. Pierwszy raz głosowali elektronicznie [zdjęcia]](http://cdn01.dziennikwschodni.pl/media/news/2018/2018-11/df17f6116d27890d010952e6691e0864_std_crd_292.JPG)
![Lublin: Pijany kierowca spowodował stłuczkę i uciekł, złapali go kilkaset metrów dalej [zdjęcia]](http://cdn01.dziennikwschodni.pl/media/news/2018/2018-11/23a40cb5903e99cd927898c632c838ff_std_crd_292.JPG)
![Kurów: Nowy wójt i radni zaprzysiężeni. Pierwszy raz głosowali elektronicznie [zdjęcia]](http://cdn01.dziennikwschodni.pl/media/news/2018/2018-11/df17f6116d27890d010952e6691e0864_std_crd_120.JPG)
![Tysiące palików w wąwozie między LSM i Czubami. Nie wszystkim mieszkańcom się podobają [zdjęcia]](http://cdn01.dziennikwschodni.pl/media/news/2018/2018-11/11b9fa5f1c65551b2db58a635f1c31ef_std_crd_120.jpg)
![Rzucili się na darmowe jabłka. Niektórzy wynosili je siatkami [wideo]](http://cdn01.dziennikwschodni.pl/media/news/2018/2018-11/4331f787ddf2038b821eda6a6afbc6c5_std_crd_120.jpg)
![Rusza montaż Masztu Niepodległości. Pierwsze elementy przyjechały do Lublina [zdjęcia z drona]](http://cdn01.dziennikwschodni.pl/media/news/2018/2018-10/c09463de3c0f122e4c18b4ad27e07912_std_crd_120.jpg)
![Beata Kozidrak i Andrzej Pietras wspominają początki Bajmu [wideo]](http://cdn01.dziennikwschodni.pl/media/news/2018/2018-11/9caa322493d4b2860ff98090ad5e5899_std_crd_185.jpg)
![Tak powstawał Maszt Niepodległości w Lublinie [timelapse, wideo]](http://cdn01.dziennikwschodni.pl/media/news/2018/2018-11/ef3e426834aaeacdfa97db8f9a81654f_std_crd_185.jpg)
![Pomnik prezydenta Lecha Kaczyńskiego odsłonięto przy Placu Piłsudskiego w Warszawie [wideo]](http://cdn01.dziennikwschodni.pl/media/news/2018/2018-11/e6168b44e70f2b86c1837326cd138477_std_crd_185.jpg)
![Targi Lublin zamieniły się w zagrodę ze zwierzętami [zdjęcia]](http://cdn01.dziennikwschodni.pl/media/news/2018/2018-11/328077a3a0da624395382381c3235bbf_std_crd_185.jpg)
![Targi ślubne w Lublinie. Biżuteria, suknie i pokazy mody [zdjęcia]](http://cdn01.dziennikwschodni.pl/media/news/2018/2018-11/17b93a4894d8bb3963150257d96c5b56_std_crd_185.jpg)
![Nagrody im. prof. Z. Hołdy wręczone niepełnosprawnym, którzy protestowali w Sejmie [zdjęcia]](http://cdn01.dziennikwschodni.pl/media/news/2018/2018-11/22091c5d4f9ab29d14fa781288b1bbd8_std_crd_185.jpg)
![Puławska "Szóstka" świętowała Dzień Patrona [zdjęcia, wideo]](http://cdn01.dziennikwschodni.pl/media/news/2018/2018-11/5220811831ff30bb2fd8ce9083456300_std_crd_185.JPG)
![Wywrócona ciężarówka na jezdni. Zablokowany wjazd do Lublina od strony Warszawy [zdjęcia]](http://cdn01.dziennikwschodni.pl/media/news/2018/2018-11/bb32369a68c345670d17bca6ea5b7ab8_std_crd_185.jpg)
![Lublin: Ktoś wyrzucił meble na przystanek [zdjęcia]](http://cdn01.dziennikwschodni.pl/media/news/2018/2018-11/02f442b8f8d43f853a6d85ac3121ed09_std_crd_185.jpg)
![Nowe miejsce dla dzieci w centrum Lublina [zdjęcia]](http://cdn01.dziennikwschodni.pl/media/news/2018/2018-11/4ecbfb3b4dfa5608e0e6098a5292f980_std_crd_185.jpg)
Komentarze 10
ja ja panie Rosenberg... w Hameryce to wy macie niezly biznes.
[/quote]
a na Tatarach to sami Żydzi mieszkali
nawet ochronka byla
No na pewno lepiej mieć niemiecką krew, bo Tatarzy niszczyli bardziej Polskę niż Niemcy. A w ogóle mogę dzięki niemieckiemu korzeniowi w Niemczech mieszkać, do USA bez wizy, a wy musicie mieć. To ja mam lepsze pochodzenie.
[/quote]
ja ja panie Rosenberg... w Hameryce to wy macie niezly biznes.
No na pewno lepiej mieć niemiecką krew, bo Tatarzy niszczyli bardziej Polskę niż Niemcy. A w ogóle mogę dzięki niemieckiemu korzeniowi w Niemczech mieszkać, do USA bez wizy, a wy musicie mieć. To ja mam lepsze pochodzenie.
Wy niszczyliście Polskę od 13-tego wieku. Powinniście się wstydzić.
Myślisz żę jesteś lepszy. Ta domieszka niemieckiej krwi to takie wielkie halo. Wiesz bycie POlAKIEM nie zależy od domieszek a już napewno niemieckich. Polacy swojej histori nie muszą się wstydzic czego nie można powiedzieć o niemcach.
Myślisz żę jesteś lepszy. Ta domieszka niemieckiej krwi to takie wielkie halo. Wiesz bycie POlAKIEM nie zależy od domieszek a już napewno niemieckich. Polacy swojej histori nie muszą się wstydzic czego nie można powiedzieć o niemcach. rozwiń
ja ja panie Rosenberg... w Hameryce to wy macie niezly biznes.
[/quote]
a na Tatarach to sami Żydzi mieszkali
nawet ochronka byla
No na pewno lepiej mieć niemiecką krew, bo Tatarzy niszczyli bardziej Polskę niż Niemcy. A w ogóle mogę dzięki niemieckiemu korzeniowi w Niemczech mieszkać, do USA bez wizy, a wy musicie mieć. To ja mam lepsze pochodzenie.
[/quote]
ja ja panie Rosenberg... w Hameryce to wy macie niezly biznes.
No na pewno lepiej mieć niemiecką krew, bo Tatarzy niszczyli bardziej Polskę niż Niemcy. A w ogóle mogę dzięki niemieckiemu korzeniowi w Niemczech mieszkać, do USA bez wizy, a wy musicie mieć. To ja mam lepsze pochodzenie.
Wy niszczyliście Polskę od 13-tego wieku. Powinniście się wstydzić.
Myślisz żę jesteś lepszy. Ta domieszka niemieckiej krwi to takie wielkie halo. Wiesz bycie POlAKIEM nie zależy od domieszek a już napewno niemieckich. Polacy swojej histori nie muszą się wstydzic czego nie można powiedzieć o niemcach.
Myślisz żę jesteś lepszy. Ta domieszka niemieckiej krwi to takie wielkie halo. Wiesz bycie POlAKIEM nie zależy od domieszek a już napewno niemieckich. Polacy swojej histori nie muszą się wstydzic czego nie można powiedzieć o niemcach. rozwiń