Przeglądarka, z której korzystasz jest przestarzała.

Starsze przeglądarki internetowe takie jak Internet Explorer 6, 7 i 8 posiadają udokumentowane luki bezpieczeństwa, ograniczoną funkcjonalność oraz nie są zgodne z najnowszymi standardami.

Prosimy o zainstalowanie nowszej przeglądarki, która pozwoli Ci skorzystać z pełni możliwości oferowanych przez nasz portal, jak również znacznie ułatwi Ci przeglądanie internetu w przyszłości :)

Pobierz nowszą przeglądarkę:

Magazyn

6 września 2018 r.
9:44

Wincenty Witos: ludowiec do końca

1 1 A A
Wincenty Witos przemawiający do tłumów w Rakszawie w 1933 roku<br />
Wincenty Witos przemawiający do tłumów w Rakszawie w 1933 roku

„Ziemia, władza i oświata dla ludu” - to hasło przyświecało ludowcom w działaniach związanych z odzyskaniem niepodległości. W tym czasie Wincenty Witos był niekwestiono-wanym liderem ruchu chłopskiego, który włączył się w tworzenie nowych struktur państwa. Wprawdzie II RP wygnała go na emigrację, jednak do końca życia pozostał niezłomnym państwowcem

AdBlock
Szanowny Czytelniku!
Dzięki reklamom czytasz za darmo. Prosimy o wyłączenie programu służącego do blokowania reklam (np. AdBlock).
Dziękujemy, redakcja Dziennika Wschodniego.
Kliknij tutaj, aby zaakceptować

W pierwszych sejmach II Rzeczypospolitej chłopi stanowili najliczniejszą grupę wśród posłów. Wincenty Witos trzykrotnie piastował urząd premiera w latach 1920, 1923 i 1926. Zanim jednak doszedł do najwyższych stanowisk w państwie, musiał zmierzyć się z biedą i trudną edukacją.

Na wsi urodzony

Był rok 1874, wieś Wierzchosławice, obecnie w Małopolskim, w powiecie tarnowskim. Wincenty Witos urodził się w ubogiej rodzinie, gospodarującej na dwóch morgach ziemi (areał ok. hektara). Typowa galicyjska bieda. Musiał dorabiać jako drwal, aby pomagać rodzinie. W wieku 10 lat trafił do dwuletniej szkoły wiejskiej.

Wincenty Witos intensywnie samokształcił się. W 1893 roku publikuje swój pierwszy artykuł w „Przyjacielu Ludu” pod pseudonimem Maciej Rydz.

W 1895 roku związał się z Stronnictwem Ludowym. Jego poglądy polityczne kształtują się pod wpływem starszych kolegów: Karola Lewakowskiego, Henryka Rewakowicza oraz Jana Stapińskiego. Już w 1903 roku zostaje wybrany do Rady Naczelnej PSL. Pięć lat później trafił Sejmu Krajowego w Lwowie.

W PSL, do rozłamu w 1913 roku, był odpowiedzialny za odbudowę niepodległej Polski, powszechne wybory, oświatę oraz reformę rolną. Ta ostatnia miała pozwalać między innymi na powiększenie gospodarstw chłopskich oraz zwiększenie możliwości awansu społecznego mieszkańców wsi. Od 1914 roku jest członkiem PSL „Piast”. Cztery lata później zostaje prezesem tego ugrupowania.

I Wojna

Wybuch wojny światowej dawał szansę na odzyskanie niepodległości po 123 latach niewoli. Wincenty Witos to wiedział i zintensyfikował działania niepodległościowe.

W 1914 roku jest już w składzie Naczelnego Komitetu Narodowego w Krakowie. NKN chce rozszerzenia monarchii i stworzenia triumwiratu: Austro-Węgiersko-Polskiego. Jednym z postulatów jest także zjednoczenie ziem polskich pod berłem Habsburgów. 
W swoich poglądach Witos zbliżył się do Ignacego Paderewskiego i Jędrzeja Moraczewskiego, przyszłych premierów. Niestety pomiędzy nim a Józefem Piłsudskim nie było politycznej chemii. Witosowi było bardziej pod drodze z Narodową Demokracją. Dlatego też wstąpił do Ligi Narodowej kierowanej przez Romana Dmowskiego.

Sprawy przyspieszają w 1917 roku.

Witos jest jednym z autorów deklaracji o niepodległości Polski. Przyjmuje ją Sejm Krajowy Galicji we Lwowie. Rok później Witos działa w ramach Polskiej Komisji Likwidacyjnej Galicji i Śląska Cieszyńskiego. Na początku listopada 1918 roku kieruje pracami tej komisji, co daje mu legitymacje do zasiadania w pierwszych rządach niepodległej Polski, tworzonych przez Ignacego Daszyńskiego oraz Jędrzeja Moraczewskiego.

Nie do końca jest mu jednak po drodze z tymi politykami, przez ich lewicowe poglądy. Z tych samych powodów nie został marszałkiem Sejmu Ustawodawczego w 1919 roku.

Premier

Witos nigdy nie odmawiał Polsce. W trudnym 1920 roku, kiedy wojska bolszewickie parły na Warszawę, w Wierzchosłowicach pojawia się przedstawiciel Józefa Piłsudskiego. W teczce przywozi propozycję objęcia przez Witosa teki Prezesa Rady Ministrów. Wincenty Witos nie odmawia, bo ważą się losy Polski. Kilka dni po nominacji Witos staje na czele Rządu Obrony Narodowej.
Jego wielka zasługą było podniesienie morale społeczeństwa w tym trudnym i przełomowym okresie. Osobiście wizytuje wojska na linii frontu, a jego głównym celem jest zapobieżenie komunistycznej propagandzie oraz mobilizowanie społeczeństwa w walce o młode państwo. Tekę szefa rządu dzierży do września 1921 roku. Po rozłamie w popierającym go Narodowym Zjednoczeniu Ludowym składa dymisję.

Witos jeszcze dwukrotnie staje na czele gabinetu. Nigdy nie pogodził się ze skutkami przewrotu majowego. Po procesie członków opozycyjnego Centrolewu, w 1933 roku Witos wyjeżdża na emigracje do Czechosłowacji.

Wraca w marcu 1939 roku, ranny w wrześniu trafia do szpitala. Po aresztowaniu odmawia kolaboracji z Niemcami. W 1945 nie widzi też możliwości współpracy z bolszewikami. Umiera 31 października 1945.

Wincenty Witos spoczął w Wierzchosławicach. Podczas pogrzebu utworzono kondukt żałobny, który w od 3 do 6 listopada szedł pieszo z Krakowa, po uroczystościach pogrzebowych w Kościele Mariackim, do rodzinnej wioski polityka. W ostatniej drodze towarzyszyły mu tłumy.

Pozostałe informacje

Wielka ulga w Puławach. Wisła Grupa Azoty przerwała klątwę meczów bez zwycięstwa

Wielka ulga w Puławach. Wisła Grupa Azoty przerwała klątwę meczów bez zwycięstwa

Bardzo dawno piłkarze Wisły Grupy Azoty nie zaznali smaku zwycięstwa. Jednak w czwartek trwająca od siódmego października zła passa została wreszcie przerwana. Duma Powiśla pokonała na swoim stadionie Olimpię Elbląg i złapała głębszy oddech w kontekście walki o utrzymanie

Naprawa ulicy tak, ale nie kosztem drzew. Mieszkańcy nadal walczą

Naprawa ulicy tak, ale nie kosztem drzew. Mieszkańcy nadal walczą

Chcą naprawy nawierzchni swojej ulicy, ale bez wycinki drzew. Mieszkańcy ulicy Kościuszki wciąż walczą o zachowanie zieleni przed kamienicami. Ratusz odpowiada, że prowadzi rozmowy ze wspólnotami.

Edach Budowlani Lublin mają wolną sobotę

Edach Budowlani Lublin mają wolną sobotę

Nie odbędzie się mecz 12. kolejki: Edach Budowlani Lublin - Budo 2011 Aleksandrów Łódzki, który był planowany na sobotę.

W pożarze stracili dom. Rodzina prosi o wsparcie

W pożarze stracili dom. Rodzina prosi o wsparcie

Tuż przed Świętami Wielkanocnymi życie rodziny z miejscowości Horodyszcze – Kolonia w gminie Chełm legło w gruzach. Pożar strawił ich dom. Co gorsza, mąż i ojciec rodziny próbując ugasić ogień doznał poważnych poparzeń, trafił do szpitala, jest w śpiączce. Pogorzelcy zwracają się z prośbą o wsparcie.

Zamojszczyzna wiosennie - zaproszenie na koncert w ZDK
6 kwietnia 2024, 17:00

Zamojszczyzna wiosennie - zaproszenie na koncert w ZDK

Chodzenie z Gaikiem, z Kogucikiem, z Marzanką oraz wiązanki tańców regionalnych i narodowych - złożą się na Koncert Wiosenny Zespołu Pieśni i Tańca Zamojszczyzna.

Jubileuszowy koncert Lubelskiej Federacji Bardów
2 kwietnia 2024, 20:00

Jubileuszowy koncert Lubelskiej Federacji Bardów

Lubelska Federacja Bardów obchodzi w tym roku jubileusz 25-lecia. Z okazji jubileuszu oraz 19 rocznicy śmierci Jana Pawła II, Miasto Lublin zaprasza na koncert „Miłość mi wszystko wyjaśniła”, który odbędzie się 2 kwietnia w Bazylice oo. Dominikanów.

Miliony dla szpitala dziecięcego. Będzie na leki i nowy sprzęt

Miliony dla szpitala dziecięcego. Będzie na leki i nowy sprzęt

Prawie 3 mln złotych otrzymał Uniwersytecki Szpital Dziecięcy w Lublinie. Ten zastrzyk finansowy pozwoli to na realizację bieżących inwestycji oraz zakup leków czy sprzętów.

Złodziej perfum aresztowany. Posiedzi 3 miesiące albo dłużej

Złodziej perfum aresztowany. Posiedzi 3 miesiące albo dłużej

Grozi mu 10 lat więzienia. Na wyrok najpewniej poczeka za kratkami, bo sąd już zdecydował się aresztować 20-latka z Międzyrzeca Podlaskiego.

PSL składa zawiadomienie. CBA zajmie się urzędem marszałkowskim?

PSL składa zawiadomienie. CBA zajmie się urzędem marszałkowskim?

Czy z zasadami podziału środków publicznych dokonanego przez marszałka województwa lubelskiego wszystko było w porządku? Działacze PSL chcą, by zajęło się tym Centralne Biuro Antykorupcyjne. Zapowiedzieli, że będą o to wnioskować.

Wielkanoc. To czas na babkę i mazurek

Wielkanoc. To czas na babkę i mazurek

Paulina Golianek i Monika Niedźwiadek z Koła Gospodyń Wiejskich w Konopnicy już szykują święta. A my mamy dla was przepisy na mazurek i babkę z pierwszej ręki.

Starszy pan nie żyje. Ciężarówka potrąciła go, gdy był na pasach

Starszy pan nie żyje. Ciężarówka potrąciła go, gdy był na pasach

Lekarzom nie udało się uratować życia mężczyzny, który dzisiaj rano w Chełmie został potrącony przez ciężarówkę.

Tutaj wybory to czysta formalność. Kandydat na wójta jest jeden

Tutaj wybory to czysta formalność. Kandydat na wójta jest jeden

Kiedy nie ma konkurencji, to głosowanie staje się formalnością. Tak jak w gminie Obsza w powiecie biłgorajskim. Tam już wiadomo, kto zostanie wójtem. Znany jest też skład prawie połowy nowej rady. Jak to możliwe?

Święta spędzi za kratkami. Wszystko przez narkotyki

Święta spędzi za kratkami. Wszystko przez narkotyki

To nie będzie wesoła Wielkanoc dla 21-latka z gminy Trawniki. Młody mężczyzna został zatrzymany z taką ilością narkotyków, że sąd postanowił go aresztować tymczasowo na 3 miesiące.

Roztrzaskał głowę Matce Boskiej. Zarzut obrazy uczuć religijnych dla 43-latka

Roztrzaskał głowę Matce Boskiej. Zarzut obrazy uczuć religijnych dla 43-latka

Nie tylko za zniszczenie mienia, ale również obrazę uczuć religijnych odpowie 43-latek z Lubartowa, który dokonał dewastacji przydrożnej kapliczki z figurą Matki Boskiej.

Motor Lublin wzmacnia sztab szkoleniowy. Nowy asystent z Finlandii

Motor Lublin wzmacnia sztab szkoleniowy. Nowy asystent z Finlandii

Sporo pozmieniało się w ostatnich tygodniach, jeżeli chodzi o sztab szkoleniowy Motoru. Goncalo Feio w roli pierwszego trenera zastąpił Mateusz Stolarski. Prawą ręką 31-latka został za to Przemysław Jasiński. A w czwartek klub z Lublina poinformował, że w zespole pojawił się nowy asystent – pochodzący z Finlandii Rasmus Jansson.

ALARM24

Widzisz wypadek? Jesteś świadkiem niecodziennego zdarzenia?
Alarm24 telefon 691 770 010

Wyślij wiadomość, zdjęcie lub zadzwoń.

Kliknij i dodaj swojego newsa!

Najczęściej czytane

Dzisiaj · Tydzień · Wideo · Premium