Nie tańcz samochodem

Za oknami biało, jezdnie są śliskie, a zatem informacje, jakie wam przekazujemy, można sprawdzić od zaraz w praktyce.

Podczas wyprzedzania zimą, wszystkie manewry wykonujemy płynnie i spokojnie. Niewskazane są żadne nagłe ruchy kierownicą, ani naciskanie gwałtownie na pedały, ponieważ może to spowodować obrót samochodu wokół własnej osi. Musimy ostrożnie wyjechać zza wyprzedzanego pojazdu tak, aby nie zerwać przyczepności kół. Po wyprzedzeniu należy odjechać na odpowiednią odległość, aby nie spowodować zajechania drogi i delikatnie wrócić na swój pas ruchu. Trzeba też uważać na koleiny i resztki śniegu, które mogą pojawić się między pasami i spowodować poślizg.

Podczas omijania przeszkody staramy się nie robić gwałtownych ruchów kierownicą i hamulcem. Hamujemy delikatnie i z wyprzedzeniem do bezpiecznej prędkości. W przypadku, gdy zostajemy zaskoczeni sytuacją na drodze, np. wyjeżdżając z zakrętu widzimy stojący na jezdni samochód, starajmy się hamować ostro, ale nie na zablokowanych kołach. W sytuacji awaryjnej, jeśli widzimy, że nie jesteśmy w stanie wyhamować, lepiej jest skręcić w przydrożną zaspę, niż uderzyć w stojący lub nadjeżdżający z przeciwka samochód. Jak się zachować, zależy od oceny sytuacji, w jakiej się znaleźliśmy, a pamiętajmy, że na decyzję mamy w najlepszym wypadku kilka sekund.

Jazda w górach zimą wymaga szczególnej uwagi. Zakręty są z reguły ciasne i wymagają znacznego zmniejszenia prędkości, szczególnie przy długich zjazdach. Górskie drogi bywają rzadziej odśnieżane. Może się okazać, że jezdnia przed nami jest szczególnie wyślizgana przez kierowców jadących przed nami i hamujących w ostatniej chwili.

Do kontrolowania prędkości w górach służy przede wszystkim silnik i skrzynia biegów. Na stromych zjazdach zdejmujemy nogę z gazu i hamujemy silnikiem. Jeśli samochód nadal się rozpędza, musimy zredukować bieg lub pomóc sobie hamulcem. Hamujemy delikatnie, bez blokowania kół. Utrata przyczepności i kontroli nad autem na krętej, spadzistej górskiej drodze może mieć bardzo poważne konsekwencje, nawet przy niewielkiej prędkości.

Trzeba opanować także technikę jazdy pod górę, ponieważ może się zdarzyć, że staniemy na wzniesieniu i nie będziemy mogli ruszyć z miejsca. Może się także zdarzyć, iż samochód zacznie staczać się do tyłu. Zwykle naciskamy wtedy odruchowo pedał hamulca, ale nie przynosi to oczekiwanych efektów. Hamulec główny działa znacznie mocniej na przednie koła, podczas gdy największa siła działa w tym wypadku na tylne koła położone niżej na stromiźnie. Jeśli czujemy, że samochód ściąga do tyłu, należy zaciągnąć hamulec ręczny i zablokować w ten sposób tylne, bardziej dociążone koła.

Podczas wpadnięcia w poślizg niekontrolowany nie należy panikować, kurczowo ściskać kierownicy lub wciskać hamulca. W takiej sytuacji puszczenie hamulca wystarcza z reguły by samochód odzyskał sterowność.

Aby wyjść z poślizgu, należy wykonać tzw. kontrę kierownicą, czyli skręcać ją w tę stronę, w którą zarzuca tył samochodu. Innymi słowy staramy się ustawić koła do zamierzonego kierunku jazdy. Delikatne dodanie gazu w tym momencie powinno spowodować, że wrócimy na właściwy tor jazdy. Jeśli samochód zacznie zarzucać w drugą stronę, robimy analogiczną kontrę w przeciwnym kierunku.

Umiejętność wykonania tego typu manewrów może nam bardzo przydać się zimą, najlepiej jednak wcześniej przećwiczyć je na pustym placu pod okiem doświadczonego instruktora, np. Polskiego Związku Motorowego.

Należy także pamiętać, że sposób, w jaki będziemy prowadzić samochód zimą zależy w dużym stopniu od rodzaju napędu. Jest to rzecz, którą musimy wziąć pod uwagę przy doskonaleniu swoich umiejętności jazdy.

Samochód z napędem na oś tylną ma tendencję do zarzucania tyłem, czyli jest samochodem nadsterownym - łatwo wchodzi w zakręt, ale trudno z niego wychodzi. Z kolei samochód z przednim napędem jest podsterowny - trudno wchodzi w zakręt, natomiast łatwo z niego wychodzi, czyli ma tendencję do prostowania zakrętu.
Samochód z napędem 4x4 może być podsterowny, jak i nadsterowny - zależy to głównie od rozłożenia napędu. Jeśli więcej niż 50% przenoszone jest na przednie koła, auto jest z reguły podsterowne, a jeżeli więcej jak 50% na tylnią oś - nadsterowne.

Zachowanie samochodu zależy także od techniki prowadzenia pojazdu. Jeśli założymy, że napęd rozłożony jest 50/50 i w zakręcie będziemy dodawać ‘gazu', to wystąpi tendencja do zarzucania tyłu samochodu (nadsterowność), jeśli odejmiemy gazu, samochód będzie mieć tendencję do prostowania zakrętu (podsterowność).

Większość manewrów opisanych powyżej najlepiej wykonać pod okiem doświadczonych instruktorów szkoły doskonalenia techniki, posiadających licencję PZM, na odpowiednio przygotowanych obiektach.

Dwie części poradniki powstały na podstawie materiału Goodyear i PZM.