Kiedy języki obce są udomowione. Swobodne posługiwanie się językiem pomaga w nauce

- Jedni uważają, że aby być wielojęzycznym należy od urodzenia znać więcej niż dwa języki i biegle się nimi posługiwać. Jednak bardziej liberalne podejście - reprezentowane m.in. przez szwajcarskiego badacza François Grosjeana, mówi, że aby być osobą wielojęzyczną, wystarczy posługiwać się w stopniu komunikatywnym, w życiu codziennym, więcej niż jednym językiem i/lub dialektem - tłumaczyła dr Szramek-Karcz, językoznawczyni z Uniwersytetu Śląskiego.

Definicja zaproponowana przez F. Grosjeana, z którą zgadza się dr Szramek-Karcz, przedstawia wielojęzyczność jako prostszą do osiągnięcia - m.in. przez uczenie się języków na kursach językowych, zajęciach indywidualnych, czy w źródłach internetowych. Mimo to, badania wskazują, że przyswajanie języka od wczesnych lat, na gruncie domowym, jest bardziej skuteczne.

Badania prowadzone przez dr Szramek-Karcz, które objęły rodziny dwu- i wielojęzyczne w Polsce pokazały, że niektóre rodziny swobodnie i efektywnie komunikowały się w dwóch lub więcej językach, podczas gdy inne miały duże trudności we wdrożeniu takiego podejścia. Badanie zostało przeprowadzone w formie obserwacji, a także wywiadów i studiów przypadków. Dotyczyło m.in. zagadnień takich jak poziom znajomości języków obcych u rodziców, miejsca zamieszkania (pod uwagę brane były różne części Polski) czy problemów związanych z wdrażaniem wielu języków w życie rodziny.

Okazało się, że obiektywne czynniki, jak poziom biegłości językowej czy lokalizacja nie miały tak dużego wpływu na przyswajanie języków w domu, co indywidualne cechy takie jak ogólne podejście do życia i światopogląd. - Szukając czynników warunkujących prawidłowy przebieg dwujęzyczności zamierzonej u dzieci, odkryłam, że tym czynnikiem jest rodzic i jego podejście do siebie, innych i świata - tłumaczy autorka badania.

Wyniki pokazały, że osoby, które swobodniej podchodziły do uczenia się języków czy przekazywania ich swoim dzieciom, osiągały lepsze efekty i ich potomstwo chętniej posługiwało się drugim lub kolejnym językiem. Jak tłumaczy językoznawczyni, dzieci są doskonałymi obserwatorami. - Jeśli chcemy nauczyć dziecko jakiegoś języka - uczmy się sami. Oglądajmy filmy, czytajmy książki, artykuły. Po prostu - żyjmy - podsumowuje dr Szramek-Karcz. Na tyle, na ile jesteśmy gotowi - warto wejść w podejście akceptacji siebie i swoich ograniczeń - także tych językowych - przekonuje.

Co znamy

Jeszcze w 2000 roku najpopularniejszym językiem znanym przez Polaków był język rosyjski. Raport z 2015 r. podobnie, jak dane ujęte w spisie powszechnym z 2011 r., wskazuje angielski i niemiecki jako najpopularniejsze języki, którymi mówią Polacy.