Dla kogo renta z tytułu niezdolności do pracy?

O rentę z tytułu niezdolności do pracy może ubiegać się osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu. Nie rokuje też odzyskania zdolności do pracy nawet po przekwalifikowaniu.

Osoba, która ma orzeczenie o niepełnosprawności, może być zdolna do pracy. Orzecznictwo o niepełnosprawności i orzecznictwo dla potrzeb rentowych (czyli o niezdolności do pracy) nie mają ze sobą nic wspólnego. Zajmują się nimi różne instytucje, regulują je też zupełnie inne przepisy. Zdarza się więc, że osoba niepełnosprawna zostaje uznana za zdolną do pracy.


– Niepełnosprawni, np. na wózku inwalidzkim, mogą być pracownikami, co najmniej tak samo dobrymi, a nawet lepszymi, niż ci pełnosprawni. Tymczasem ZUS wypłaca rentę osobom, które miały nieszczęście utracić zdolność do pracy – podkreśla Małgorzata Korba, rzecznik oddziału ZUS w Lublinie.

Całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy. Za częściowo niezdolną do pracy uważa się osobę, która utraciła – w znacznym stopniu – zdolność do pracy zgodnej z posiadanym przez nią poziomem kwalifikacji.

W przypadku stwierdzenia naruszenia sprawności organizmu w stopniu powodującym konieczność stałej lub długotrwałej opieki i pomocy innej osoby w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych orzeka się niezdolność do samodzielnej egzystencji.

Dla kogo?

Prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który spełnia łącznie następujące warunki: jest niezdolny do pracy, ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy, oraz niezdolność do pracy powstała w określonych ustawą okresach składkowych (okres zatrudnienia, okres ubezpieczenia) i nieskładkowych (np. w okresie pobierania zasiłku chorobowego lub opiekuńczego) albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów.

wymagany do przyznania renty, uzależniony jest od wieku osoby, w jakim powstała niezdolność do pracy.
Okres ten wynosi:
1 rok – jeżeli niezdolność do pracy powstała przed ukończeniem 20 lat,
2 lata – jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 20 do 22 lat,
3 lata – jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 22 do 25 lat,
4 lata – jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 25 do 30 lat,
5 lat – jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 30 lat.

Okres wymaganych 5 lat w odniesieniu do osób, u których niezdolność do pracy powstała po ukończeniu 30 r. ż., musi przypadać w ciągu ostatniego dziesięciolecia przypadającego przed dniem zgłoszenia wniosku o rentę lub przed dniem powstania niezdolności do pracy. Do tego dziesięcioletniego okresu nie wlicza się okresów pobierania renty z tytułu niezdolności do pracy, renty rodzinnej, renty szkoleniowej.

Rodzaje rent
Renta stała przysługuje osobie, której niezdolność do pracy została uznana za trwałą. Renta okresowa należy się, jeśli niezdolność do pracy ma charakter czasowy. Przysługuje ona przez okres wskazany w decyzji organu rentowego.

– ZUS stwierdza niezdolność do pracy maksymalnie na 5 lat.
Wyjątkiem jest sytuacja, gdy według wiedzy medycznej stan zdrowia ubezpieczonego nie rokuje odzyskania zdolności do pracy przed upływem tego okresu. Wtedy ZUS orzeka niezdolność do pracy na okres dłuższy niż 5 lat – wyjaśnia Korba.

Szczególne przepisy dotyczą osób, które zbliżają się do wieku emerytalnego. Jeżeli osobie uprawnionej do renty przez okres, co najmniej pięciu lat poprzedzających dzień badania lekarskiego brakuje mniej niż pięć lat do osiągnięcia wieku emerytalnego, to w przypadku dalszego stwierdzenia niezdolności do pracy, orzeka się ją do dnia osiągnięcia wieku emerytalnego.

* zaświadczenie o stanie zdrowia, wydane przez lekarza prowadzącego leczenie,
* ankietę (druk ZUS N-10 wywiad zawodowy) wypełnioną przez zakład pracy,
* dokumenty potwierdzające przebyte okresy składkowe i nieskładkowe,
* zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu (druk ZUS Rp-7).

Kiedy zakład pracy nie istnieje, dopuszcza się możliwość dokumentowania wysokości wynagrodzenia legitymacją ubezpieczeniową zawierającą odpowiednie wpisy, zaświadczeniami wystawianymi przez archiwum.

Decyzja o przyznaniu renty należy do ZUS po uzyskaniu prawomocnego orzeczenia lekarza orzecznika lub komisji lekarskiej i po wcześniejszym sprawdzeniu, że dana osoba posiada odpowiedni staż pracy. Wydanie decyzji w sprawie renty kończy postępowanie w ZUS.

Jeżeli nie zgadzamy się z jego decyzją, mamy prawo się odwołać do Sądu Ubezpieczeń Społecznych. Robimy to za pośrednictwem ZUS.