Możesz zjeść na koszt firmy

Dotyczy to zwłaszcza zatrudnionych w warunkach szczególnie uciążliwych.

- Przepisy nie precyzują jednak dokładnie, co to są "warunki szczególnie uciążliwe” - tłumaczy Marcin Obłoza, specjalista w sekcji prawnej Okręgowego Inspektoratu Pracy w Lublinie. - Wykaz stanowisk, na których takie warunki występują, ustala pracodawca w porozumieniu z zakładowymi organizacjami związkowymi, a jeżeli ich nie ma - po uzyskaniu opinii przedstawicieli pracowników.

Dlatego prawo do posiłków regeneracyjnych nie do końca ma charakter roszczeniowy, lecz w dużej mierze zależy od dobrej woli pracodawcy. Jednakże pracownicy mogą domagać się ustalenia takiego wykazu, a także zwrócić się do Państwowej Inspekcji Pracy z wnioskiem o sprawdzenie, czy zachodzą warunki do jego sporządzenia.

Posiłkiem regeneracyjnym wcale nie musi być osławiona "zupa z wkładką”. Ale musi to być przynajmniej jedno odpowiednio kaloryczne i odżywcze danie gorące. Powinno zawierać ok. 50-55 proc. węglowodanów, 30-35 proc. tłuszczów, 15 proc. białek oraz mieć wartość kaloryczną ok. 1000 kcal.

W uzasadnieniu jednego ze swych orzeczeń Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził, że obowiązek zapewnienia posiłków i napojów profilaktycznych dotyczy tylko osób wykonujących pracę związaną z wysiłkiem fizycznym.
Niektórych pracodawców do zapewnienia posiłków regeneracyjnych zmuszają przepisy bhp. Zgodnie z nimi, pracodawca ma obowiązek zapewnić posiłki w postaci jednego dania gorącego, w czasie regulaminowych przerw w pracy:
• pracownikom wykonującym prace związane ze szczególnym wysiłkiem fizycznym, powodującym efektywny wydatek energetyczny organizmu w ciągu zmiany roboczej,
• pracującym pod ziemią
• pracującym przy usuwaniu skutków klęsk żywiołowych i innych zdarzeń losowych.

Posiłki regeneracyjne pracodawca powinien zapewnić m.in. pracownikom zatrudnionym w zimie na otwartej przestrzeni. Muszą jednak być spełnione pewne warunki. Po pierwsze - "zima” według tych przepisów to okres od
1 listopada do 31 marca. Po drugie - podczas tej pracy w ciągu zmiany roboczej pracownicy muszą tracić odpowiednią ilość energii. To samo dotyczy również zatrudnionych wykonujących prace związane z dużym wysiłkiem fizycznym. Darmowe posiłki należą się też pracującym w pomieszczeniach, w których ze względów technologicznych musi stale panować temperatura niższa niż +10° C albo wyższa niż +25° C.

Pracodawca może zapewnić swym pracownikom korzystanie z posiłków na podstawie bonów żywieniowych w punktach gastronomicznych albo możliwość przyrządzania przez nich posiłków we własnym zakresie z otrzymanych od niego produktów.

Za posiłki nie przysługuje pracownikom ekwiwalent pieniężny.
A gdy pracodawca nie chce dać jeść...

Prawo do posiłków regeneracyjnych respektowane jest w dużych firmach, gdzie w imieniu pracowników dbają o to związkowcy, w mniejszych - nie zawsze. Wiadomo przecież, że jeśli pracodawcy nie muszą czegoś robić, to tego nie robią i oszczędzają na kosztach...

Art. 232 ustawy z 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (DzU z 1998 r. nr 21, poz. 94 ze zm.). Rodzaje posiłków i napojów, a także wymagania, jakie powinny one spełniać oraz przypadki i warunki ich wydawania określone są w rozporządzeniu Rady Ministrów z 28 maja 1996 r.
(Dz U nr 60, poz. 279).