Jak zostać rolnikiem ekologicznym. Porady eksperta

Rolnictwo ekologiczne jest obecnie jednym z najdynamiczniej rozwijających się kierunków produkcji rolnej. Stąd też duże zainteresowanie rolników tym systemem produkcji. Ta metoda jest dużą szansą szczególnie dla tych, którzy od kilku lat stosują niewielkie dawki nawozów sztucznych oraz sporadycznie wykonują zabiegi chemicznymi środkami ochrony roślin.

Od czego zacząć

Przede wszystkim należy dobrze poznać zasady rolnictwa ekologicznego i przeanalizować możliwości swojego gospodarstwa. Trzeba mieć świadomość, że rolnictwo ekologiczne to innowacja, postęp i bardzo wysoki poziom wiedzy. W rolnictwie ekologicznym nie ma dróg na skróty, stąd aby osiągnąć zadowalające plony, należy zrozumieć przyrodę, rolnictwo i procesy związane z uprawą każdej rośliny.

Trzeba również zdawać sobie sprawę, że główne zadanie rolnictwa ekologicznego to „produkować - nie niszcząc gleby, żywić - nie szkodząc konsumentom”. Wszystkie działania w gospodarstwie muszą być tak ukierunkowane, aby produkując żywność wysokiej jakości, nie zanieczyszczać środowiska. W związku z tym, produkcja roślinna jest prowadzona bez użycia nawozów sztucznych i chemicznych środków ochrony roślin, a produkcja zwierzęca - w oparciu o pasze wyprodukowane ekologicznie i z troską o dobrostan zwierząt.

Płodozmian, obornik i szkolenie

Metoda ekologiczna nie może doprowadzić do wyjałowienia gleby i dlatego jej żyzność i biologiczną aktywność należy utrzymywać poprzez właściwy wieloletni płodozmian. Powinien on być maksymalnie zróżnicowany i obejmować, oprócz roślin towarowych i paszowych, również rośliny strączkowe, motylkowe, głęboko korzeniące się, strukturotwórcze i zwiększające zawartość materii organicznej w glebie. Płodozmian w gospodarstwie ekologicznym to główne źródło cennych składników pokarmowych dla uprawianych roślin.

Do nawożenia można stosować również nawozy organiczne (kompost, obornik) pochodzące z ekologicznej produkcji. Jako uzupełnienie nawożenia w rolnictwie ekologicznym są dopuszczone nawozy i środki poprawiające właściwości gleby Ich wykaz prowadzi Instytut Uprawy, Nawożenia i Gleboznawstwa w Puławach (www.iung.pulawy.pl).

W ograniczeniu występowania chorób i szkodników można stosować preparaty zatwierdzone przez Instytut Ochrony Roślin w Poznaniu. Wykaz dopuszczonych środków na stronie www.ior.poznan.pl.

Rolnik zdecydowany na przestawienie swojego gospodarstwa na metody ekologiczne powinien wziąć udział w szkoleniu. W tym celu należy zgłosić chęć uczestnictwa do Ośrodka Doradztwa Rolniczego lub do Zespołu Doradztwa Rolniczego.

Raz w roku kontrola

Rolnik, który podjął decyzję o przestawianiu swojego gospodarstwa na metody ekologiczne, zobowiązany jest zgłosić taką działalność do wybranej jednostki certyfikującej, niekoniecznie tej najbliższej.

Zgłoszenia Działalności w Rolnictwie Ekologicznym dokonuje się na specjalnym druku, który można pobrać ze strony internetowej www.ijhars.gov.pl. Formularz zgłoszenia należy wypełnić zgodnie z instrukcją i wysłać listem poleconym.

Jednostka certyfikująca wydaje zaświadczenie o objęciu gospodarstwa planem kontroli i wysyła wszystkie potrzebne formularze. Kontrolę przeprowadzają inspektorzy z jednostki certyfikującej, do której zostało wysłane zgłoszenie.

Gospodarstwo rolne jest kontrolowane co najmniej raz w roku. Kontrola jest odpłatna. Poszczególne jednostki mają własne cenniki kontroli, a stawki są zróżnicowane w zależności od wielkości gospodarstwa.

Dopłaty i plan na 5 lat

Płatność ekologiczna jest płatnością dodatkową, obok jednolitej płatności obszarowej. Aby z niej skorzystać, należy złożyć odpowiedni wniosek wraz z wymaganymi załącznikami.
Dodatkowym wymogiem jest opracowanie pięcioletniego planu działalności ekologicznej, który należy sporządzić we współpracy z doradcą z Ośrodka Doradztwa Rolniczego. Ta usługa jest płatna.

W przypadku ubiegania się o rekompensatę kosztów transakcyjnych(kosztów kontroli), należy zaznaczyć odpowiednie pola: „w tym przyznanie kosztów transakcyjnych” na pierwszej stronie wniosku o przyznanie płatności na dany rok.

Jakie korzyści?

• uzyskanie znaku towarowego „produkt rolnictwa ekologicznego”
• prawo do sprzedaży produktów rolnictwa ekologicznego po wyższych cenach
• dodatkowe dopłaty do użytków rolnych

W okresie 2004-2014 liczba gospodarstw ekologicznych wzrosła prawie 7-krotnie, od 3 760 w 2004 r. do 25 427 w 2014 r., zaś powierzchnia ekologicznych użytków rolnych wzrosła z 82 730 ha do 657 902 ha.

Udział rolnictwa ekologicznego w całkowitej powierzchni upraw rolnych w naszym kraju w 2004 r. wynosił zaledwie 0,3 proc., podczas gdy średnia w państwach „starej Unii” wynosiła 3,3 proc. Obecnie udział powierzchni ekologicznej w Polsce wzrósł do 4 proc.

Wzrosła też liczba przetwórni ekologicznych - prawie 9-krotnie, od 55 w 2004 r. do 484 w 2014 r.
W Lubelskiem wc 2004 r. kontrolą były objęte 393 gospodarstwa o łącznej powierzchni 5 705 ha, natomiast w 2014 r. liczba producentów ekologicznych wzrosła do 2037, co daje piąte miejsce w kraju. Lubelskie ekologiczne użytki rolne zajmują 38 466 ha, co stanowi 5,8 proc. powierzchni użytków ekologicznych w kraju i pod tym względem lokuje nas na 7. miejscu.

Lubelszczyzna jest liderem pod względem produkcji ekologicznych owoców (23 proc. krajowych zbiorów) i warzyw (16,6 proc.). W naszym województwie skupia się ponad jedna trzecia (35,7 proc. ) krajowego przetwórstwa.