Do Chełma zjechali się prezydenci polskich miast

Celem I Forum Ośrodków Subregionalnych było przede wszystkim poruszenie tematu przyszłości miast, ich problemów oraz wyzwań, przed którymi stoją. Podczas wydarzenia, które odbyło się w Chełmskiej Bibliotece Publicznej im. Marii Pauliny Orsetti w Chełmie, miały miejsce panele dyskusyjne oraz warsztaty poświęcone niniejszej tematyce.

Wydarzenie odbyło się z inicjatywy prezydenta Chełma Jakuba Banaszka, który podkreśla cel i znaczenie jego organizacji:

- Rozmowa na temat przyszłości ośrodków subregionalnych jest bardzo ważna i ma ogromne znaczenie z perspektywy ich dalszego funkcjonowania w obliczu zmieniającej się rzeczywistości. Stąd pomysł zorganizowania Forum poświęconego wyzwaniom, przed którymi stają zaliczane do tego grona miasta. Największym problemem jest rzecz jasna stopniowa utrata funkcji społeczno-gospodarczych, dlatego dyskusja, szukanie rozwiązań, formułowanie wniosków i propozycji, są niezwykle istotne.

Wydarzenie rozplanowane na 16 i 17 stycznia zostało podzielone na panele dyskusyjne oraz warsztaty. Pierwszego dnia (16 stycznia) odbyły się m.in. dyskusje na temat takich zagadnień jak finanse samorządów w obliczu nowej ustawy o dochodach JST, mieszkalnictwa i depopulacji oraz Strategii Rozwoju Kraju. Z kolei drugego dnia (17 stycznia) zostały poruszone takie kwestie jak formy wsparcia rządowego dla ośrodków subregionalnych, rozproszenia instytucji centralnych poza główne ośrodki władzy oraz temat Funduszy Europejskich.

Finanse samorządów w obliczu nowej ustawy o dochodach JST

Pierwszy dzień przyniósł ożywioną dyskusję na temat finansów oraz ich rozdysponowania przez Rząd pomiędzy miasta z uwzględnieniem ich wielkości i znaczenia gospodarczego. W panelu tym udział wzięli: dr Jan M. Czajkowski, dr Daniel Budzeń, Krzysztof Kosiński – Prezydent Miasta Ciechanów, Jarosław Margielski – Prezydent Miasta Otwock, Honorata Krupka - Skarbnik Miasta Gdynia.

Jednym z problemów poruszanych podczas tej części był wzrost inflacji na rynku inwestycyjnym i jej znaczący wzrost w przeciągu ostatnich lat.

- Wykonując inwestycję drogową w roku 2016 zapłaciłem za nią 350 tyś. złotych. Ta sama inwestycja w roku 2024 kosztuje już 1 mln 400 tyś. złotych - oznajmił prezydent Otwocka Jarosław Margielski

Samorządowcy podkreślali konieczność stworzenia koszyka inflacji samorządowych, nad którego utworzeniem prace już trwają i w tej chwili są na etapie negocjacji z SGH. Warto podkreślić, iż w ich przekonaniu, będzie on wyższy niż w przypadku inflacji konsumenckiej.

Kolejnym z wielu zagadnień poruszanych na forum był problem wysokich cen energii i ich wpływu na rozwój byłych miast wojewódzkich.

- Nie trzeba kończyć doktoratu z ekonomii, żeby wiedzieć, że najbardziej istotny wpływ na gospodarkę ma poziom cen energii. Jeżeli one będą rosły, a my nie będziemy mieli na to lekarstwa, to głownie będą traciły polskie firmy, ale nie tylko, bo również inwestorzy zagraniczni będą rezygnować z lokowania swojego kapitału w Polsce - stwierdził prezydent Otwocka Jarosław Margielski.

Samorządowcy omawiali także, złożony w grudniu, projekt ustawy o zmianie ustawy o finansowaniu oświaty - do końca stycznia mają pojawić się jego założenia, a do końca lutego bardziej dokładne propozycje. Mówiono również o mapie drogowej racjonalizacji wydatków bieżących m.in. w oświacie. A także powołaniu niewielkiej grupy, wspólnie z Bankiem Gospodarstwa Krajowego, jako pomysł zwiększenia efektywności planowania wydatkowania pieniędzy przez samorządy. Poruszany był też temat nowej ustawy o obronie cywilnej, która zakłada możliwość pokrywania wydatków ponoszonych przez samorządy z rezerwy na zarządzanie kryzysowe

Mieszkalnictwo a wyludnianie średnich miast

Nie tylko finanse zaprzątały głowy tego dnia gościom przybyłym do Chełma. Problem mieszkalnictwa oraz wyludniania się byłych miast wojewódzkich okazał się równie istotny, dając po raz kolejny powód do ożywionej dyskusji.

- Trzeba uświadomić naszym koleżankom i kolegom w Warszawie, że 60 procent młodych Polek i Polaków mówi, że barierą do tego aby starać się o dzieci, czyli barierą wzrostu demograficznego, jest zła sytuacja mieszkaniowa - stwierdził prezydent Włocławka Krzysztof Kukucki.

Trochę światła na temat trudnej sytuacji, a przede wszystkim odpływu mieszkańców oraz braku wzrostu demograficznego rzucił prezydent Wałbrzycha Roman Szełemej.

- GUS podał, że spodziewana liczba mieszkańców Polski w 2035 roku będzie wynosiła nieco ponad 36 mln. To jest zjawisko o znacznie poważniejszym charakterze niż zjawiska depopulacyjne w ośrodkach subregionalnych – jest to zjawisko cywilizacyjne – skomentował prezydent Wałbrzycha.

Nie obyło się też bez tematów dotyczących rewitalizacji miast, mieszkalnictwa komunalnego oraz dopłat do mieszkań dla średnich miast.

Nowa średniookresowa Strategia Rozwoju Kraju.

Lobbing i grupowanie się miast, identyfikowanie potrzeb w subregionach w zakresie proinwestycyjnym oraz określenie na ile rynek pracy jest atrakcyjny to tylko niektóre propozycje programowe, które można było usłyszeć z ust włodarzy.

Dość istotnym elementem dyskusji stała się kwestia wzmacniania pozycji miast poprzez poszerzanie swoich granic terytorialnych.

Jesteśmy ośrodkiem, który walczy o likwidację tak zwanych gmin obwarzankowych, hamujących rozwój miast. Rozmowy z mieszkańcami tych sołectw okalających miasto są trudne, nacechowane dużą dawką ładunku emocjonalnego. To jest troszkę jak obrona niepodległości - stwierdził Wojciech Bakun prezydent Przemyśla.

- Cała Europa Zachodnia, czy to przy okazji kryzysu w 2008 roku, czy nakazem Międzynarodowego Funduszu Walutowego, czy z innych przyczyn – reformuje swoją organizację terytorialną kraju. A my w zasadzie od 1999 roku nie zrobiliśmy nic – wskazując istotę problemu w szczeblu wyżej, sprawę skomentował także prezydent Tarnowa Jakub Kwaśny.

Impas w sprawie przyłączania gmin ościennych do miast podsumował trafnie w kilku słowach prezydent Tarnowa Jakub Kwaśny:

- My nawet nie mamy co zaoferować tym mieszkańcom gmin obwarzankowych. Bo my mamy w mieście dziurawe błotniste drogi a oni mają piękne chodniki.

Drogi dialogu próbował bronić prezydent Elbląga, który jako winne całej sytuacji wskazywał niewłaściwe podejście do negocjacji, a raczej jej brak.

-Jak Wy wszyscy zaczynacie od tego, aby obwarzanki ludziom zabierać a nie z nimi rozmawiać, to w życiu nie będzie subregionów. Nie zaczynam od tego, że komuś zabieram kawałek ziemi, tylko z nim rozmawiam - ripostował prezydent Elbląga Michał Missan.

Prócz dyskusji o rozszerzaniu granic miast poruszone zostały tematy przeciwdziałania demografii, wzmocnienie polityki mieszkaniowej, wyznaczenie części usług nie tylko dla miasta, ale i dla otoczenia oraz poprawa komunikacji do dużych miast.

Warsztaty i posiedzenie Zarządu ZMP

Drugi dzień I Forum Ośrodków Subregionalnych skoncentrował się na warsztatach, podczas których uczestnicy mogli przedyskutować takie kwestie jak rządowe formy wsparcia dla ośrodków subregionalnych, decentralizacja instytucji centralnych i możliwości pozyskania Funduszy Europejskich na rozwój miast.

Tego dnia, również w Chełmie, w budynku Muzeum Ziemi Chełmskiej im. W. Ambroziewicza, miało miejsce posiedzenie Zarządu Związku Miast Polskich oraz spotkanie z przedstawicielami miast Lubelszczyzny i Podkarpacia.

I Forum Ośrodków Subregionalnych już za nami, lecz kolejne zostały już zapowiedziane przez ich prezydentów w kolejności w Tarnowie, Włocławku i Elblągu. Czas pokaże jakie owoce przyniesie i czy nimi będą konkretne działania i parcie do przodu w rozwoju byłych miast wojewódzkich.