Damy, królowe, dwórki, matki, babki i córki. Próba spektaklu marionetkowego „Damy z Matejki ramy” [zdjęcia]

– Muszę dorysować obrączkę do pierścionka, żeby nie wyglądał jak gwóźdź wbity w palec – tłumaczy Katarzyna Mitaszka-Knap trzymając lewą dłoń królowej Bony (1494-1557) Bona Sforza d’Aragona leży zmęczona, jeszcze przed chwilą ćwiczyła efektowny upadek z konia, do jednej ze scen spektaklu. – Bona była wielbicielką polowań, na jednym z nich spadła z konia i poroniła tracąc syna. Nakrycie głowy wzorowałam na tych, jakie nosiła Aleksandra Śląska w serialu „Bona” grając tytułowa postać. Podobne kapelusze królowa ma na wielu portretach. Ona w spektaklu nie jest najmłodsza ale jeszcze starsza jest jej córka. O tam, to Anna Jagiellonka – dodaje pani Katarzyna, która jest autorką marionetki Sforzy i z nią występuje.

– Jakoś głowa jej leci na bok, ale to smutna postać więc może dobrze, że tak wygląda? Taka zatroskana – Małgorzata Wardawy krytycznie spogląda na swoją faktycznie zadumaną i wiekową Annę Jagiellonkę (1523-1596). Podobnie jak wszystkich marionetek także i twarz Anny powstała najpierw jako model z gliny, by w efekcie być odlewem z tworzywa. Tak, by głowa nie była zbyt ciężka i pozwalała na swobodne manipulowanie lalką. Dopiero oglądanie z bardzo bliska efektownych marionetek pozwala zobaczyć jak działa system sznurków i mocowań, dzięki którym Bona gładzi dłonią wierzchowca a Anna Jagiellonka macha chusteczką. Cała konstrukcja marionetek skryta pod bogatymi strojami to drewniany korpus i kończyny. Wszystko, od projektu przez poszukiwanie w ciuchlandach królewskich tkanin po wyszycie ostatniej perły i przymocowanie pukla włosów to autorska praca członkiń Teatru Podręcznego.

„Damy z Matejki ramy”, które 22 czerwca o godz. 17 zobaczymy na scenie przy Trybunale Koronnym w ramach Festiwalu Renesansu to wspólne przedsięwzięcie Podręcznego i Innej Fundacji. Uczestniczki projektu zabrały się do niego z okazji 450-lecia unii lubelskiej tworząc spektakl o roli kobiet. Szukając swoich bohaterek wędrowały po Lublinie kobiecymi śladami zawartej w naszym mieście unii Polski z Litwą, miały warsztaty herstoryczne, plastyczne i dramaturgiczne.

– Nie, nie mam swojej bohaterki i nie gram w spektaklu, bo już bym wszystkiego nie ogarnęła – uśmiecha się Agnieszka Soszyńska z Teatru Podręcznego, reżyserka spektaklu, która stoi za pomysłem stworzenia marionetek inspirowanych postaciami dam dworu i królowych Polski. – One w rzeczywistości nigdy by się nie spotkały, oprócz tych w relacjach rodzinnych – dodaje patrząc jednocześnie jak aktorki i lalki ćwiczą gesty i sceny.

Oprócz matki Bony i córki Anny Jagiellonki na scenie zobaczymy królową Jadwigę (1373-1399) i jej babkę Elżbietę Łokietkówną (1305-1380). – Wszystko zostaje w rodzinie, musiałam dołączyć do projektu, w którym już była siostra – żartuje Agnieszka Rzążewska (Łokietkówna). – A ja tu jestem najmłodsza i moja bohaterka w tym gronie też – dodaje Wiktoria Rzążewska (Jadwiga).

Twórczynie pytane o jakieś lubelskie watki w ich spektaklu pokazują na Paulinę Zarębską-Denysiuk i jej bohaterkę. – To Zofia Firlej (1525-1563), żyła w czasach nam najbliższych. Jej rodzina miała dobra na Lubelszczyźnie – mówi autorka marionetki tej obytej na wielu salonach damy.

– Oprócz sobotniego pokazu na Stary Mieście „Damy” zagramy w Uniwersyteckim Szpitalu Dziecięcym. To jest projekt edukacyjny, więc po wakacjach będziemy go wystawiać w szkołach – planuje Agnieszka Soszyńska.

Na zakończenie każdej prezentacji aktorki z marionetkami mają wchodzić między widzów. Sugerujemy wyciąganie szyi i oglądanie lalek z bliska. Warto.

Jadwiga Andegaweńska – Wiktoria Rzążewska

Elżbieta Łokietkówna – Agnieszka Rzążewska

Bona Sforza – Katarzyna Mitaszka-Knap

Anna Jagiellonka – Małgorzata Wardawy

Zofia Firlej – Paulina Zarębska-Denysiuk

Dwórka-narratorka – Ewelina Podsiadły

Zofia Holszańska – Agata Gumienniak

Agnieszka Soszyńska – reżyserka, założycielka Teatru Podręcznego