Matura 2010 historia: Odpowiedzi, pytania i arkusze

Tutaj znajdziesz odpowiedzi i pytania z matury z historii 2011
----

Poziom podstawowy z historii 2010: ściągnij arkusz

Poziom rozszerzony z historii 2010: ściągnij arkusz


Zadanie 1
Na podstawie ilustracji wykonaj polecenia.

A. Wskaż dwa elementy zdobnicze charakterystyczne dla cywilizacji, w której powstał przedstawiony obiekt.
- posługiwanie się hieroglifami
- głównie malowidła naścienne, ukazywanie postaci z profilu

B. Podaj nazwę cywilizacji, w której powstał przedstawiony obiekt

cywilizacja starożytnego Egiptu

Zadanie 2
Na podstawie tekstu źródłowego i mapy oraz własnej wiedzy wykonaj polecenia.

I umyślił [ ] zbudować dom imieniu Pańskiemu [ ]. Posłał [...] do Hirama, króla Tyru, mówiąc: Jak czyniłeś z Dawidem, ojcem moim, i posłałeś mu drzewo cedrowe, aby zbudował sobie dom, w którym mieszkał, tak uczyń i ze mną, abym zbudował dom imieniu Pana, Boga mego [...].
Poślij mi tedy człowieka umiejętnego, [...] który by umiał [...] wykonywać rzeźby z tymi rzemieślnikami, których mam przy sobie w żydowskiej ziemi.
Źródło: Teksty źródłowe do nauki historii w szkole, nr 1, Warszawa 1959, s. 22.

a) Salomon
b) 3

Zadanie 3

Źródło 1. Zdania wodzów ateńskich były podzielone: jedni nie chcieli dopuszczać do walki [...], a drudzy wraz z Miltiadesem radzili bić się. [...] Ateńczycy na dany znak ruszyli pędem przeciw barbarzyńcom [ ], skoro zwarli się z [Persami] w gęstych szeregach walczyli chwalebnie, [ ] na obu skrzydłach zwyciężyli. [...] Ateńczycy, ile mieli sił w nogach, pospieszyli do miasta i przybyli tam wprzód niż barbarzyńcy, [którzy] odpłynęli z powrotem do Azji.

Źródło 2.
Temistokles [...] wezwał do wsiadania na okręty. Jakoż to uczynili i jednocześnie przybyła z Eginy triera [...]. Wtedy Hellenowie odbili ze wszystkimi okrętami na morze. Na wypływających natychmiast uderzyli barbarzyńcy [...]. Większość nieprzyjacielskich okrętów [...] zatopiono [...]. Albowiem Hellenowie walczyli w porządku i szyku, a [Persowie] [...] nie działali planowo. [...] A przecież [...] wytężyli swe siły z obawy przed Kserksesem, każdy też sądził, że król na niego będzie patrzył.
Źródło: Herodot, Dzieje, Wrocław 2005, s. 471-478, 625-627.

A. Przyporządkuj bitwom opisanym w źródłach ich nazwy. Odpowiedzi wybierz spośród podanych: bitwa pod Cheroneą, bitwa pod Maratonem, bitwa w wąwozie Termopile, bitwa u wybrzeży Salaminy.

Źródło 1 - bitwa pod Maratonem.
Źródło 2 - bitwa u wybrzeży Salaminy.

B. Podaj numery, którymi na taśmie chronologicznej oznaczono daty roczne bitew opisanych w źródłach.

Źródło 1 - bitwa z datą oznaczoną numerem 2 (490 r. p.n.e.)
Źródło 2 - bitwa z datą z numerem 3 (480 r. p.n.e.)

Zadanie 4
A. Podaj nazwę stroju męskiego przedstawionego na ilustracji.
toga

B. Wymień współczesny zawód, którego przedstawiciele, pełniąc obowiązki służbowe, noszą strój o tej nazwie
Prawnicy

Zadanie 5

A. Podaj nazwę imperium starożytnego, którego dotyczy tekst źródłowy.
Imperium Rzymskie

B. Podaj termin, którym określa się negatywne zjawisko w życiu społecznym skomentowane przez autora w podkreślonym fragmencie listu.

Korupcja

Zadanie 6

Podaj nazwy państw starożytnych, w których wzniesiono opisane w tabeli budowle obronne.

1. Mur obronny w Azji. Miał stanowić ochronę przed najazdami ludów z Wielkiego Stepu i osłaniać część jedwabnego szlaku.

Cesarstwo Chińskie

2. Mury te łączyło miasto z portem w Pireusie nad Zatoką Sarońską. Zbudowano je w V w. p.n.e. z inicjatywy Kimona. Między dwiema liniami murów biegła droga.

Ateny

3. Mur obronny w prowincji Brytania wzniesiony w II w. n.e. przez stacjonujących tam żołnierzy trzech legionów. Miał stanowić zaporę przed wojowniczymi plemionami barbarzyńców.

Cesarstwo Rzymskie

Zadanie 7.

A. Porównaj sytuację polityczną, w której dokonały się koronacje władców Polski opisane w obu źródłach, i wyciągnij wniosek.

W Cesarstwie Rzymskim Narodu Niemieckiego panował kryzys związany z wyborem nowego cesarza. Obaj królowie Polscy i Bolesław Chrobry i Bolesław Szczodry koronowali się właśnie w tym okresie, co zostało odebrane jako wykorzystanie kryzysowej sytuacji.

B. Podkreśl poprawne zakończenie zdania:

Koronacja opisana w źródle 2. odbyła się dzięki poparciu Bolesława Szczodrego przez papieża
Grzegorza VII

Zadanie 8
Uzupełnij tabelę
Państwo; Władca, który przyjął chrzest; Wiek, w którym władca przyjął chrzest

Państwo Franków 1. Chlodwig, V wiek
Ruś Kijowska Włodzimierz I Wielki 2. X wiek

Zadanie 9.
Rozstrzygnij, które z podanych zdań dotyczących historii średniowiecza są prawdziwe, wpisując obok tych zdań słowo prawda.

1. Monarchia patrymonialna to państwo, którego terytorium stanowiło prywatną własność władcy.
Prawda
2. Stany Generalne to najstarszy parlament w Europie.
Fałsz
3. Trybut to danina, najczęściej pieniężna, świadczona przez jednego władcę drugiemu jako wyraz uznawania zwierzchności terytorialnej.
Prawda
1. Wielka Karta Swobód to dokument, którego postanowienia wzmocniły władzę królewską w Anglii.
Fałsz

Zadanie 10
Uzupełnij tabelę, identyfikując postaci świętych.

1. Był biskupem Pragi. Zginął w czasie misji, zamordowany przez pogańskich Prusów. Jego ciało wykupił Bolesław Chrobry i pochował w Gnieźnie.
św. Wojciech
2. Był synem bogatego kupca z Asyżu, ale wyrzekł się bogactwa i praktykował surową ascezę. Był wędrownym kaznodzieją, założycielem zakonu żebrzącego. św. Franciszek z Asyżu
3. Była żoną Henryka I Brodatego, matką Henryka II Pobożnego. Pod koniec życia osiadła w klasztorze sióstr cysterek w Trzebnicy. Jest patronką polsko-niemieckiego pojednania. św. Jadwiga Śląska
4. Była bohaterką wojny stuletniej we Francji, zmobilizowała społeczeństwo do walki z Anglikami. Oskarżona o czary, została skazana na śmierć przez spalenie na stosie. św. Joanna d'Arc

Zadanie 11
A. Przyporządkuj rzeźbom przedstawiającym scenę Nawiedzenia* nazwy odpowiednich stylów w sztuce. Wybierz je spośród podanych:
gotyk, renesans, rokoko, romanizm.

1. renesans, 2. gotyk

B. Spośród wymienionych w punkcie A stylów wypisz dwa, które wykształciły się w Europie łacińskiej w epoce średniowiecza.
romanizm i gotyk

Zadanie 12
Na podstawie danych statystycznych (zamieszczonych na następnej stronie) rozstrzygnij, które ze zdań są prawdziwe, wpisując obok tych zdań słowo prawda.
Uwaga: Znak "-" jest stosowany w tabeli statystycznej, w przypadku gdy zjawisko nie występuje.

1. W Wielkopolsce, w porównaniu z Prusami Królewskimi, więcej ludności mieszkało w miastach. PRAWDA
2. Najwięcej miast było w Wielkopolsce, a najmniej na Mazowszu. FAŁSZ
3. Najwięcej miast liczących ponad 2 tys. mieszkańców znajdowało się w Małopolsce. FAŁSZ
4. Ponad połowa ludności miejskiej w Prusach Królewskich mieszkała w trzech miastach liczących ponad 2 tys. mieszkańców. PRAWDA

Zadanie 13
Na podstawie dwóch fragmentów wiersza wykonaj polecenia.

Fragment 1.
Równego Piastom domu głowę w Polszcze widzę
Dobrego Jagiellona przy pięknej Jadwidze,
Co [ ] harde mnichy starł na głowę [w] bitwie,
I przejednał na wieki Lacha mężnej Litwie.

Fragment 2.
Jego sprawą narody dwa [od] wieków niechętne
Wkroczywszy pod Horodlą w przymierza pamiętne
Dały sobie braterskie, znak przyjaźni, dłonie,
Łącząc wspólne sztandary Orły i Pogonie.
Źródło: Zabawy Przyjemne i Pożyteczne (1770-1777), t. 2, Wrocław 2004, s. 291.

A. Zidentyfikuj władcę, którego zasługi zostały zaprezentowane w wierszu.
Władysław Jagiełło
B. Zidentyfikuj wydarzenie, o którym mowa w podkreślonym wersie fragmentu 1.
Bitwa pod Grunwaldem
C. Zidentyfikuj wydarzenie, o którym mowa w podkreślonych wersach fragmentu 2.
Zawarcie Unii w Horodle

Zadanie 14
Na podstawie relacji z wizyty wysłannika papieskiego u kanclerza wielkiego koronnego w 1597 r. wykonaj polecenia.
Jest pierwszym [dostojnikiem] po Królu w tym Królestwie, a nawet (jak mówią niektórzy) w całej Europie persony równej jemu nie znajdziesz, a to dlatego, że w 20 lub 22 lata ten zwykły szlachcic 200 tysięcy skudów* osiągnął, a majątek jego miliona skudów w gotowiźnie sięga, tak że sam Król musi się z nim liczyć. Mówią, że zbudował miasto, od jego nazwiska [ ] zwane, jak forteca całe murowane z kamienia na zaprawie wapiennej, jak to w Italii czynią [ ].
*skud - moneta złota lub srebrna Źródło: Mówią wieki, nr 10, 2008, s. 19.

A. Zidentyfikuj dygnitarza polskiego opisanego w tekście.
Jan Zamoyski

B. Podaj dwa osiągnięcia tej postaci skomentowane w tekście.
1. budowa Zamościa
2. Osiągnięcie wysokiej pozycji na dworze Zygmunta III Wazy

Zadanie 15
Uzupełnij tabelę, wpisując odpowiednie pojęcia (terminy) dotyczące historii polskiej wojskowości.

1. Żeglarze, którzy z własnymi okrętami zaciągali się na służbę polskiego monarchy i z jego upoważnienia prowadzili działalność korsarską. Początki ich działalności sięgają wojny trzynastoletniej.
kaprzy
2. Stałe wojsko przeznaczone do obrony południowo-wschodniej granicy Rzeczypospolitej utrzymywane z czwartej części dochodów z dóbr królewskich. Powstało w XVI w. wojsko kwarciane
3. Ciężka jazda polska, której charakterystycznym elementem uzbrojenia były skrzydła umocowane u siodła albo na napleczniku zbroi. W czasie wojen w XVII w. była używana w bitwach do decydującego uderzenia.
husaria

Zadanie 16
Uzupełnij tabelę

1. Polska zrezygnowała z większej części Inflant wraz z Rygą. Zachowując jedynie ich część: Łatgalię - południowo-wschodnią część Inflant oraz potwierdziła traktaty welawsko-bydgoskie, uznając suwerenność Prus. Szwecja zobowiązała się dotrzymywać wolności handlu na Bałtyku oraz zwrócić zrabowane archiwa i biblioteki.

2. 1686 r.

3. Pokój w Karłowicach

Zadanie 17

Na podstawie fragmentu traktatu podpisanego w Warszawie w 1705 roku wykonaj polecenia.

Wszystkie aliansy*, które dla Szwedów są niebezpieczne, mają być skasowane, a Rzeczpospolita Polska nie ma żadnemu swemu królowi pozwolić, aby one przeciw Szwecji w przyszły czas były uczynione; Król szwedzki może swoje wojska przez [...] prowincje Królestwa Polskiego prowadzić i tyle rekrutów werbować, ile mu trzeba będzie.
* aliansy – sojusze
Źródło: Wielka historia Polski, t. 5, Kraków 2004, s. 261.

A.
2. Stanisław Leszczyński

B. Oceń skutki tego traktatu dla Rzeczpospolitej

Nastąpiła detronizacja Augusta II. Królem Rzeczpospolitej został Stanisław Leszczyński. Traktat całkowicie podporządkowywał Rzeczpospolitą, królowi Szwecji Karolowi XII. Oddawał najeźdźcom Kurlandię i nakazywał Polakom zrzeczenie się pretensji do Inflant. Bałtyk zamknięty został w kleszczach imperium szwedzkiego sięgającego teraz poprzez uzależnioną Polskę do granic tureckich.

Zadanie 18

Na podstawie tekstu źródłowego i własnej wiedzy wykonaj polecenia.

Ponieważ Ojciec Święty przez wydaną do wszystkich [...] bullę, niebawem w [...] Rzeczypospolitej publikowaną być mającą, skasował [...] Zakon Jezuitów, którzy w kraju większą część edukacji [ ] utrzymywali, więc ażeby z tych okoliczności Rzeczpospolita, tak co do edukacji młodzi krajowej, jako też co do dóbr i majątków nie ponosiła uszczerbku, takowe czynimy rozporządzenie. Ustanawiamy Komisję w Warszawie odprawować się mającą do edukacji.
Źródło: Wielka historia Polski, t. 6, Kraków 2004, s. 69.

A. Podaj pełną nazwę instytucji, o której powstaniu mówi dokument.
Komisja Edukacji Narodowej pełniej: Komisja nad Edukacją Młodzi Szlacheckiej Dozór Mająca
B. Podkreśl poprawne zakończenie zdania:
Powołana przez sejm rozbiorowy 14 października 1773

Zadanie 19

Na podstawie fragmentu listu i własnej wiedzy wykonaj polecenia.

W kilka godzin po wysłaniu mojego ostatniego raportu, dnia 17., o świcie, wybuchła w Warszawie z całą siłą rewolucja.
Zaczęło się od zaczepki między pikietą rosyjską a oddziałem konnej gwardii [ ]. Generał Igelström zaginął [ ]. Dewastowano wszystko, co symbolizowało Rosję. [ ] Lud [...] jest zajęty organizowaniem władzy. [ ]
Zwróciłem się do Króla z możliwością otrzymania paszportów, bym mógł stąd wyjechać, lecz ich nie dostałem. [ ] Mówi się, że ma tutaj nadciągnąć Kościuszko.
Źródło: Wielka historia Polski, t. 6, Kraków 2004, s. 163.

A. Podaj nazwę powstania, w czasie którego miały miejsce opisane wydarzenia.
Powstanie kościuszkowskie (insurekcja)

B. Na następnej stronie przedstawiono obrazy ukazujące wydarzenia w Warszawie związane z walką o zachowanie lub odzyskanie niepodległości. Wybierz ilustrację, której treść odpowiada czasowi wydarzeń opisanych w liście, i w wyznaczonym miejscu postaw znak "X".
ilustracja 2

Zadanie 20
Na podstawie danych z tabeli wykonaj polecenia.
A. Rozstrzygnij, które z podanych zdań są prawdziwe, wpisując obok tych zdań słowo prawda.
a) prawda
b) fałsz
c) prawda
B. Wymień kraje/obszary, które w latach 1808-1810 przestrzegały narzuconego przez Francję zakazu handlu z Wielką Brytanią.
Francja z Flandrią, państwa włoskie, Holandia
C. Na podstawie własnej wiedzy podaj termin, którym w historiografii określa się wstrzymanie handlu z Wielką Brytanią w epoce napoleońskiej.
blokada kontynentalna

Zadanie 21
Na podstawie fragmentu wiersza Reduta Ordona i własnej wiedzy wykonaj polecenia.
a) Mikołaj I
b) obrona Warszawy przed armią rosyjską podczas powstania listopadowego

Zadanie 22
Przyporządkuj właściwe podpisy mapom, umieszczając odpowiadające im numery w wyznaczonych miejscach.

A. 3 - 1914 rok
B. 2 - 1815 rok

Zadanie 23

Na podstawie fragmentu wiersza opowiadającego o balu w pałacu Namiestnikowskim
w 1864 r. wykonaj polecenia.

Karnawał! karnawał! a w murach Warszawy
Na nudy sarkają Moskale;
Więc rzekła starszyzna: "Dla wojska zabawy
Czas wskrzesić wesołość i bale!
Te szaty żałobne, te smutku znamiona,
Są buntem hardego mieszkańca,
Kobieta do zalot i uciech stworzona,
A młody praporszczyk* do tańca!”
I bal jest z ukazu. [...]
Tłum gości się zwiększa co chwilka;
Moskiewki się tłoczą w krynolin szelestach –
I Polek [...] też kilka.
Nie każdy ma siłę męczeńsko umierać –
Nie łajmy ich wzgardą, lecz żalem!
Zbawiły los mężów, gdy przyszło wybierać
Pomiędzy Sybirem a balem.
* praporszczyk – chorąży w armii rosyjskiej
Źródło: J. W. Gomulicki, Warszawa wieloraka 1749–1944, Studia , szkice, sylwety, Warszawa 2005, s. 194.

A. Bal obywał się w siedzibie namiestnika carskiego. Po powstaniu styczniowym udział w nim Polek postrzegany był jako akt kolaboracji
B. Autor tłumaczy Polki, gdyż wzięły one udział w balu, by ratować swych mężów, którym groziły represje (zesłanie na Sybir). Ich ewentualną nieobecność władze carskie mogłyby odczytać to jako akt nieposłuszeństwa.

Zadanie 24

W XIX w. NIE wynaleziono:

3. mikroskopu optycznego

Zadanie 25

Na podstawie danych zamieszczonych w tabeli wykonaj polecenia.

A. Porównaj strukturę zatrudnienia ludności na obszarze Królestwa Polskiego
ze strukturą zatrudnienia w Wielkiej Brytanii.

Zatrudnienie w Wielkiej Brytanii skupiało się przede wszystkim w przemyśle, handlu, komunikacji i górnictwie (64%), zaś w Królestwie Polskim w rolnictwie, leśnictwie i rybołówstwie (58%). Wynikało to z przepaści gospodarczej, jaka była pomiędzy Królestwem Polskim a rozwiniętą przemysłowo Wlk. Brytanią.

B. Porównaj strukturę zatrudnienia ludności na obszarze Królestwa Polskiego
ze strukturą zatrudnienia w Rosji.
W Rosji zatrudnienie w rolnictwie, leśnictwie i rybołówstwie było jeszcze większe niż w Królestwie Polskim. Rosja była jeszcze bardziej zacofana gospodarczo niż Polska.

C. Historyk Ireneusz Ihnatowicz stwierdził, że struktura zatrudnienia ludności
świadczy o poziomie rozwoju gospodarczego*. Przyjmując tę tezę, sformułuj wniosek
dotyczący poziomu rozwoju gospodarczego Królestwa Polskiego w porównaniu
z Wielką Brytanią i Rosją.
Wielka Brytania pod koniec XIX w. była najlepiej rozwinięta gospodarczo na świecie, o czym świadczy zatrudnienie skupione głównie w sektorach przemysłowych. Rosja była najsłabiej rozwiniętym gospodarczo krajem w Europie. Królestwo Polskie pozostawało zaś w tyle za Zachodnią Europą, ale było jednym z najlepiej rozwiniętych krajów Imperium Rosyjskiego.

Zadanie 26
A. Maria Skłodowska-Curie
B. Róża Luksemburg
C. Helena Modrzejewska

Zadanie 27

A utworzenie Związku Niemieckiego (1815)
B zamach na arcyksięcia Franciszka Ferdynanda w Sarajewie (1914)

Zadanie 28

A Wojciech Kossak, Tadeusz Kossak
B dziadek

Zadanie 29

A rewolucja lutowa w Rosji - rewolucja październikowa
B 1917

Zadanie 30

A Roman Dmowski
B Narodowa Demokracja (endecja)

Zadanie 31

A Eugeniusz Kwiatkowski
B Centralny Okręg Przemysłowy

Zadanie 32

A wiadomość o odkryciu masowych grobów oficerów polskich zamordowanych w Katyniu w 1940 roku
B
- premier (prezes rady ministrów)
- Naczelny Wódz

Zadanie 33

1. 1939
2. 1941
3. 1943
4. 1944
5. 1945

Zadanie 34

"Reżim" przedstawiony na rysunku to karykatura ówczesnych władz Polski i systemu gospodarczego. Autor rysunku krytykuje wprowadzone w tamtym czasie plany - Trzyletni (1947-49) i Sześcioletni (1950-55). Reżim przepuszcza przez wyżymaczkę polską gospodarkę, (a tym samym obywateli) wyciskając z niej, ile się da i doprowadza do upadku. Podpis "Made in Russia" sugeruje całkowite podporządkowanie polskiej gospodarki ZSRR.

Zadanie 35

A taktyka biernego oporu
B Wielki Skok
C apartheid

Zadanie 36

Na podstawie fragmentu listu skierowanego w 1968 r. do redakcji Polskiego Radia
i własnej wiedzy wykonaj polecenia.
Kto upoważnił rząd do wysłania wojska, czy śmiecie powiedzieć, że taka jest wola
ludzi? Nie – naród polski nigdy nie popierał żadnej agresji i nie będzie popierał. Agresji
dokonanej […] na kimś przez własny rząd, jak to było [...] w 1938 [...]. Zhańbiliście honor
polskiego narodu, splamiliście honor polskiego żołnierza. […] Dlaczego u nas radio nie mówi
ani gazety nie piszą, co mówią na agresję Rumunia i Jugosławia. To są naprawdę bratnie
rządy i narody, bo nie przystąpiły do haniebnej agresji.
Źródło: Księga listów PRL-u, cz. II, 1956–1970, Warszawa 2004, s. 194.

A. Podaj wydarzenie, o którym radiosłuchacz wyraża swoją opinię w liście.
interwencja wojsk państw Układu Warszawskiego w Czechosłowacji. Wzięły w niej udział wojska polskie
B. Wyjaśnij, dlaczego autor listu przypomina wydarzenie z 1938 roku
1938 miało miejsce przyłączenie do Polski Zaolzia, które należało wówczas do Czechosłowacji.
C. W jaki sposób autor listu uzasadnia swoją ocenę decyzji rządu polskiego?
Do interwencji nie przystąpiły Jugosławia i Rumunia, państwa wchodzące w skład tzw. demo-ludów, co rzeczywiście ma świadczyć o ich pomocy dla Czechosłowacji. Rząd polski zaś okrył się hańbą

Zadanie 37
Wśród wymienionych wydarzeń wskaż to, które chronologicznie jest pierwsze, i to, które jest ostatnie. W tabeli obok wydarzenia chronologicznie pierwszego wpisz literę A, obok chronologicznie ostatniego literę B.

Wprowadzenie stanu wojennego w Polsce
Pierwsza pielgrzymka papieża Jana Pawła II do Polski
Obrady "Okrągłego Stołu" B
Przyznanie Pokojowej Nagrody Nobla Lechowi Wałęsie
Objęcie funkcji I sekretarza KC PZPR przez Edwarda Gierka A
Powstanie Komitetu Obrony Robotników


ARKUSZE Z PYTANIAMI I ODPOWIEDZI Z MATURY 2010 SZUKAJ NA WWW.DZIENNIKWSCHODNI.PL/MATURA2010