Szanowny Czytelniku!
Dzięki reklamom czytasz za darmo. Prosimy o wyłączenie programu służącego do blokowania reklam (np. AdBlock).
Dziękujemy, redakcja Dziennika Wschodniego.
Matura 2012 z geografii rozpoczęła się o godz. 9 (Maciej Kaczanowski)
Dziś matura na poziomie podstawowym i rozszerzonym. Maturę 2012 z geografii zdaje około 83 tys. uczniów. ODPOWIEDZI, pytania i arkusze z egzaminu na naszym portalu.
MATURA 2012 GEOGRAFIA poziom podstawowy - ODPOWIEDZI, ARKUSZE
ARTYKUŁ AKTUALIZOWANY NA BIEŻĄCO
Zadanie 1. (1 pkt)
Wpisz obok każdego zdania literę P, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub literę F, gdy jest
fałszywe.
Granica państwa przecina torfowiska. P
Biały Potok jest prawym dopływem Łomnicy. F
Maksymalna głębokość Wielkiego Stawu wynosi 20 metrów. F
Zadanie 2. (2 pkt)
Na fotografii wykonanej w Karkonoszach przedstawiono fragment jeziora i schronisko
turystyczne.
jezioro Mały Staw
schronisko turystyczne Samotnia
b) Zaznacz poprawne dokończenie zdania.
Turysta wykonał zdjęcie, kierując obiektyw aparatu na
D. zachód
Zadanie 3. (1 pkt)
Turysta, który zamierza przejść niebieskim szlakiem ze schroniska Strzecha Akademicka (B2)
do schroniska Dom Śląski (C3), podzielił trasę na dwa podobnej długości odcinki: Strzecha
Akademicka – miejsce wypoczynkowe (B3) i miejsce wypoczynkowe – Dom Śląski.
Podaj wysokość n.p.m., na której znajduje się miejsce wypoczynkowe. Wybierz odcinek
szlaku, na którego przejście turysta powinien przeznaczyć więcej czasu ze względu
na większe różnice wysokości.
Wysokość miejsca wypoczynkowego 1434 m n.p.m.
Odcinki trasy (podkreśl jeden):
Strzecha Akademicka – miejsce wypoczynkowe
Zadanie 4. (2 pkt)
Na podstawie mapy podaj trzy walory przyrodnicze obszaru przedstawionego w polach
A1 i A2, które zachęcają do wędrówki szlakami turystycznymi.
1. Wielki Staw - jezioro polodowcowe
2. zróżnicowanie morfologiczne powierzchni i nierówności (deniwelacja)
3. skaliste stoki i masywy skalne (ostańce)
Zadanie 5. (1 pkt)
Oblicz odległość w terenie w linii prostej między szczytem wzniesienia Kopa (C3)
a źródłem strumienia Łomniczka (B3). Zapisz obliczenia.
Obliczenia
Skala 1:25000
1 cm - 25 000 cm
1 cm - 0,25 km
Odległość na mapie - 4,2 cm
Odległość w terenie = 4,2 x 0,25 = 1,05 km
Odległość w terenie 1,05 km
Zadanie 6. (1 pkt)
Podaj przyrodniczą przyczynę zamykania zimą odcinka niebieskiego szlaku turystycznego
między Kozim Mostkiem a schroniskiem Samotnia (pola B2, A2, B3).
Lawiny śnieżne
Zadanie 7. (2 pkt)
Karkonoski Park Narodowy odwiedza rocznie około 1,5 mln turystów.
Podaj trzy przykłady negatywnego oddziaływania turystyki pieszej na środowisko
przyrodnicze tego parku narodowego.
Niszczenie roślinności przez człowieka
Zaśmiecanie terenu parku, strumyków
Straszenie zwierząt
Zadanie 8. (1 pkt)
Na rysunku przedstawiono pionowy zasięg pięter roślinnych w Karkonoszach.
Na podstawie rysunku i mapy przyporządkuj właściwe piętra roślinne podanym
miejscom. Uzupełnij zdania, wpisując nazwę odpowiedniego piętra roślinnego.
Miejsce o współrzędnych 50°46′N i 15°42′E znajduje się w piętrze regla górnego
Złote Źródło (B3) znajduje się w piętrze kosodrzewiny.
Zadanie 9. (2 pkt)
Na klimatogramach przedstawiono średnie miesięczne temperatury powietrza i sumy opadów
atmosferycznych w Warszawie i we Wrocławiu oraz w dwóch miejscach w Karkonoszach –
na Śnieżce i w Karpaczu.
a) Podaj litery, którymi oznaczono klimatogramy narysowane dla Śnieżki i Karpacza.
Śnieżka C Karpacz A
b) Uzupełnij zdanie, wpisując odpowiednią literę.
Najwyższa roczna amplituda temperatury powietrza jest w miejscu, dla którego klimatogram
oznaczono literą D.
Zadanie 10. (1 pkt)
Przyporządkuj krainom geograficznym Polski charakterystyczne dla nich formy rzeźby.
1. Pobrzeże Koszalińskie - B. jeziora przybrzeżne i mierzeje
2. Pojezierze Mazurskie - C. moreny czołowe i sandry
3. Tatry - A. doliny U-kształtne i jeziora cyrkowe
Zadanie 11. (2 pkt)
Na mapie przedstawiono rozkład średniej rocznej sumy opadów atmosferycznych (mm)
w Polsce w latach 1971–2000.
a) Uporządkuj miasta według rosnącej rocznej sumy opadów atmosferycznych. Wpisz
w ramki odpowiadające im litery.
Miasta: A. Bielsko-Biała, B. Lesko, C. Olsztyn, D. Poznań, E. Zamość
Najmniejsza roczna suma opadów D - E - C - B - A Największa roczna suma opadów
b) Na podstawie analizy sumy opadów atmosferycznych wzdłuż linii A–B sformułuj
prawidłowość dotyczącą zróżnicowania wartości rocznej sumy opadów w zależności
od wysokości n.p.m.
Ze wzrostem wysokości n.p.m. rośnie wartość rocznej sumy opadów.
Zadanie 12. (2 pkt)
Poniżej przedstawiono fragment mapy synoptycznej Europy.
Literami A, B, C oznaczono wybrane miejsca, w których są prowadzone obserwacje pogody.
a) Uzupełnij zdania. Wpisz odpowiednie litery oznaczające miejsca na mapie.
1. Najwyższe ciśnienie atmosferyczne występuje w miejscu oznaczonym literą C.
2. Najsilniejszy wiatr wieje w miejscu oznaczonym literą A.
3. Mgła występuje w miejscu oznaczonym literą C.
Poniższe zdania dotyczą frontu atmosferycznego, który na mapie synoptycznej znajduje się
przy zachodniej granicy Polski.
b) Wpisz obok każdego zdania literę P, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub literę F,
gdy jest fałszywe.
Jest to front chłodny. F
Po przejściu tego frontu w naszym kraju wzrosną temperatury powietrza. P
Po przejściu tego frontu wiatr będzie wiał w Polsce ze wschodu. F
Zadanie 13. (2 pkt)
W kwietniu 2010 r. wybuchł na Islandii wulkan Eyjafjallajökul. W wyniku erupcji
w atmosferze znajdowały się duże ilości pyłu wulkanicznego.
Podaj trzy negatywne skutki tego zdarzenia dla gospodarki wielu krajów Europy.
straty w branży transportowej, w lotnictwie - zamknięcie przestrzeni powietrznej nad Europą
straty w turystyce
straty w rolnictwie
Zadanie 14. (2 pkt)
Na mapie przedstawiono rozmieszczenie płyt litosfery.
Wybuch Eyjafjallajökul na Islandii był konsekwencją przemieszczania się płyt litosfery.
a) Na podstawie mapy uzupełnij zdania.
Islandia jest położona na granicy dwóch płyt litosfery:
eurazjatyckiej i amerykańskiej .
Wybuchy wulkanów na Islandii są konsekwencją odsuwania się płyt litosfery.
W legendzie mapy (na stronie nr 8) przedstawiającej rozmieszczenie płyt litosfery podano
nazwy dwóch wielkich form ukształtowania powierzchni dna morskiego.
b) Wpisz do tabeli nazwy tych form oraz przyporządkuj każdej z nich odpowiedni opis
wybrany z podanych poniżej. Wpisz do tabeli numer, którym ten opis oznaczono.
Opisy:
1. Przybrzeżna część dna morskiego łagodnie opadająca do głębokości około 200 metrów.
2. Zajmuje obszar dna oceanicznego o głębokości 5–7 tysięcy metrów i równinnej
powierzchni.
3. Położone zazwyczaj pośrodku oceanu i opasujące całą Ziemię wzniesienia o łącznej
długości około 60 tysięcy kilometrów.
4. Silnie wydłużone obniżenia dna oceanu o głębokości ponad 6 tysięcy metrów.
Nazwa formy ukształtowania dna oceanicznego: grzbiety oceaniczne -3
Numer opisu formy dna oceanicznego: rowy oceaniczne - 4
Zadanie 15. (2 pkt)
Na fotografii przedstawiono fragment wybrzeża wyspy Rugia w Niemczech.
a) Podaj nazwę elementu wybrzeża morskiego oznaczonego na fotografii literą A oraz
nazwę procesu, w wyniku którego ten element powstaje.
Element wybrzeża klifowego Proces abrazja
b) Opisz proces cofania się wybrzeża morskiego, którego charakterystyczne formy
zostały przedstawione na fotografii.
Fale morskie uderzają o wybrzeże. Ścierają linię brzegową, która "cofa się" i powstaje klif.
Zadanie 16. (2 pkt)
a) Uzupełnij zdania. Wpisz następujące określenia: rozmieszczenie lądów, siła Coriolisa,
stałe wiatry.
Przyczyna powstawania powierzchniowych prądów morskich – to stałe wiatry.
Ostateczny kierunek powierzchniowym prądom morskim nadają siła Coriolisa i rozmieszczenie lądów
Prądy morskie wpływają na średnią roczną temperaturę powietrza i roczną sumę opadów
na wybrzeżach, wzdłuż których płyną.
b) Uzupełnij zdanie. Wpisz w wyznaczone miejsca numery dwóch prądów morskich,
wybrane z podanych: 1, 2, 14, 17.
Wzrost średniej rocznej temperatury powietrza i rocznej sumy opadów atmosferycznych
powodują prądy morskie oznaczone numerami 1 i 17.
Zadanie 17. (2 pkt)
Analizując mapę, można dostrzec prawidłowości dotyczące kierunku powierzchniowych
prądów morskich.
a) Uzupełnij zdanie. Wpisz w odpowiednie miejsca określenia wybrane z podanych:
wschodnich, zachodnich, północnym, południowym.
Prądy chłodne płyną na półkuli południowej wzdłuż zachodnich wybrzeży kontynentów w kierunku północnym.
b) Podaj jedną cechę Dryfu Wiatrów Zachodnich, oznaczonego numerem 6., która
wyróżnia ten prąd morski spośród pozostałych, występujących na obszarach
oceanów położonych na południe od zwrotnika Koziorożca.
Przemieszcza się równoleżnikowo, a nie południkowo w kierunku wschodnim.
Zadanie 18. (2 pkt)
Uzupełnij tabelę. Wpisz w odpowiednie miejsca nazwy krain geograficznych, gleb
i formacji roślinnych wybrane z podanych poniżej.
Kraina geograficzna: Nizina Francuska, Nizina Zachodniosyberyjska, Pogórze Kazaskie, Sahara
Gleba: brunatna, czerwonożółta gleba laterytowa, cynamonowa, inicjalna pustyń
Formacja roślinna: makia, wilgotne lasy równikowe, tajga, pustynia i półpustynia
Kotlina Konga - czerwonożółta gleba laterytowa - wilgotne lasy równikowe
Nizina Zachodniosyberyjska - bielicowa - tajga
Nizina Francuska - brunatna - lasy liściaste i mieszane strefy umiarkowanej
Zadanie 19. (2 pkt)
Na wykresie przedstawiono wartości współczynnika urodzeń i współczynnika zgonów
w Rosji i na Ukrainie w latach 2005–2008.
Na podstawie wykresu uzupełnij poniższe zdania.
1. W Rosji w 2005 roku na 1000 mieszkańców urodziło się 10 osób.
2. W Rosji w 2007 roku na 1000 mieszkańców zmarło 15 osób.
3. Współczynnik przyrostu naturalnego na Ukrainie w 2008 r. wynosił 5 ‰.
Zadanie 20. (1 pkt)
Kraje Europy Wschodniej po 1990 r. mają niższy przyrost naturalny niż w poprzednich
dekadach drugiej połowy XX wieku.
Podaj dwie społeczne lub ekonomiczne przyczyny spadku przyrostu naturalnego
po 1990 roku w krajach Europy Wschodniej, takich jak Rosja i Ukraina.
1. zubożenie mieszkańców w czasie transformacji ustrojowej (w przypadku Ukrainy brak stowarzyszenia z UE, w przypadku Rosji z przyczyn geopolitycznych nie wchodzi to w rachubę)
2. coraz niższe świadczenia socjalne, słaba gospodarka, nękana przez korupcję
Zadanie 21. (2 pkt)
Na wykresie przedstawiono odsetek ludności miejskiej w Polsce w wybranych latach.
Podaj dwie główne przyczyny przedstawionej na wykresie zmiany odsetka ludności
miejskiej w Polsce po roku 2000.
1. Moda na "uciekanie" z wielkich miast w kierunku terenów podmiejskich (domy jednorodzinne zamiast bloków)
2. Otwarcie rynków zachodnich na polską siłę roboczą, emigracja zarobkowa za granicę
Zadanie 22. (2 pkt)
W tabeli przedstawiono strukturę wieku ludności Polski w % w latach 1990, 2000 i 2009.
Podaj dwa argumenty uzasadniające, że zmiany struktury wieku ludności Polski
po 1990 r. mogą być niekorzystne z punktu widzenia przyszłego funkcjonowania
gospodarki naszego kraju.
1. "Starzenie się" społeczeństwa i kryzys w wypłacaniu emerytur, zwiększać się będą potrzeby w sektorze zdrowotnym
2. Rosnąca liczba osób starszych i niski wskaźnik dzietności powodują zmniejszenie liczby osób w wieku aktywności zawodowej, odpowiedzialnej za wytwarzanie PKB
Zadanie 23. (1 pkt)
Na wykresach przedstawiono liczbę ludności w 2010 r. oraz powierzchnię pięciu wybranych
województw Polski oznaczonych literami od A do E.
Na podstawie analizy wykresów dokończ zdania.
Województwo o największej średniej gęstości zaludnienia oznaczono literą D.
Województwo o najmniejszej średniej gęstości zaludnienia oznaczono literą B .
Zadanie 24. (1 pkt)
Wpisz obok każdego zdania literę P, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub literę F, gdy jest
fałszywe.
1. W regionie Zatoki Meksykańskiej wydobywa się więcej ropy naftowej niż
w regionie Zatoki Perskiej. F
2. Większość światowej produkcji energii elektrycznej pochodzi z elektrowni
cieplnych. P
3. W Polsce głównymi surowcami energetycznymi służącymi do produkcji energii
elektrycznej są ropa naftowa i gaz ziemny. F
Zadanie 25. (1 pkt)
Przeczytaj poniższy tekst i wykonaj polecenie.
Elektrownie atomowe wracają do łask. Na świecie buduje się 29 takich elektrowni. Coraz to
nowe kraje deklarują, że zbudują kolejne. Powiększa się grupa krajów czerpiących energię
z atomu. Po katastrofie w Czarnobylu w 1986 r. wiele krajów, także Polska, wstrzymało
budowę elektrowni jądrowych.
Wzrost cen węgla i gazu, a przede wszystkim obawa przed globalnym ociepleniem
wywołanym emisją CO2 sprawiają, że zwolennicy energii jądrowej zachęcają do budowy
elektrowni atomowych.
Najwięcej energii potrzebują dwa azjatyckie kolosy – Chiny i Indie. Skala planowanych
inwestycji jest imponująca – dziś zaledwie 3% energii w Indiach pochodzi z atomu.
Ale powstaje tam siedem nowych reaktorów – w 2022 r. będą produkować 10% energii,
w 2052 r. aż 26%.
Na podstawie: R. Zasuń, Renesans atomu – na świecie powstaje 29 elektrowni,
Gazeta Wyborcza 1.11.2007
Na podstawie tekstu i/lub własnej wiedzy uzasadnij, podając trzy argumenty, dlaczego
niektóre kraje rozwijają energetykę jądrową.
1. Obawa przed globalnym ociepleniem powoduje, że rosną ceny węgla i gazu (np UE nakłada restrykcyjne limity na emisję dwutlenku węgla)
2. Wg ekspertów energia z atomu jest bardziej ekologiczna - emituje mniej zanieczyszczeń
3. tradycyjne elektrownie nie są wystarczające szczególnie w wielki gospodarkach Chin i Indii, niektóre kraje mają coraz mniej złóż mineralnych
Zadanie 26. (2 pkt)
Poniżej przedstawiono schematyczny układ sieci komunikacyjnej jednej z miejscowości
na południu Polski w latach 70. XX w., 80. XX w. i pierwszym dziesięcioleciu XXI w.
Podaj trzy korzyści dla mieszkańców tej miejscowości związane z przedstawionymi
na rysunkach zmianami sieci komunikacyjnej od lat 70. XX w.
1. Zwiększenie bezpieczeństwa mieszkańców
2. Zmniejszenie się natężenia hałasu emitowanego przez pojazdy
3. Spada ryzyko niszczenia się architektury, domostw przez drgania wywołane przejazdem ciężkich pojazdów
Zadanie 27. (2 pkt)
Podaj cztery korzyści gospodarcze i/lub społeczne wynikające dla Polski z członkostwa
naszego kraju w Unii Europejskiej.
1. Dotacje na infrastrukturę
2. Szybsze przemieszczanie się między granicami, większa integracja z Europą zachodnią
3. Dopłaty dla rolników
4. Dopłaty dla przedsiębiorstw
Zadanie 28. (2 pkt)
Poniższy tekst jest fragmentem informacji prasowej.
New York Times podał, że geolodzy amerykańscy odkryli w Afganistanie ogromne złoża
surowców mineralnych, m.in. żelaza, miedzi, złota i litu, które mogą uczynić ten kraj jednym
z najbardziej dochodowych obszarów przemysłu wydobywczego.
Raport Pentagonu mówi, że Afganistan mógłby być "Arabią Saudyjską, jeśli chodzi o lit”,
metal wykorzystywany w produkcji baterii do laptopów i telefonów komórkowych.
Na podstawie: www.forbes.pl
Podaj jedną cechę społeczno-ekonomiczną i jedną cechę polityczną Afganistanu, które
mogą być przeszkodą w zagospodarowaniu odkrytych w tym kraju złóż surowców
mineralnych.
Cecha społeczno-ekonomiczna
Zacofanie i brak wyedukowanych odpowiednio specjalistów w Afganistanie, zacofanie technologiczne
Cecha polityczna
Ciągłe spory z Talibami, zamachy, stan wojny
Zadanie 29. (2 pkt)
Na mapie konturowej literą A zaznaczono Mongolię.
Zaznacz literą B – Afganistan, literą C – Arabię Saudyjską, literą D – Indie.
Odpowiedź TUTAJ
Zadanie 30. (2 pkt)
Na mapie zaznaczono literami od A do H położenie wybranych parków narodowych
w Polsce.
Rozpoznaj parki narodowe na podstawie charakterystycznych elementów ich
środowiska przyrodniczego. Wpisz do tabeli nazwy tych parków oraz litery, którymi
oznaczono ich położenie na mapie.
1. Ojcowski Park Narodowy G
2. Bieszczadzki Park Narodowy H
3. Słowiński Park Narodowy B
Arkusze CKE z geografii:
poziom podstawowy:
Zadanie 1. (1 pkt)
Wpisz obok każdego zdania literę P, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub literę F, gdy jest
fałszywe.
Granica państwa przecina torfowiska. P
Biały Potok jest prawym dopływem Łomnicy. F
Maksymalna głębokość Wielkiego Stawu wynosi 20 metrów. F
Zadanie 2. (2 pkt)
Na fotografii wykonanej w Karkonoszach przedstawiono fragment jeziora i schronisko
turystyczne.
jezioro Mały Staw
schronisko turystyczne Samotnia
b) Zaznacz poprawne dokończenie zdania.
Turysta wykonał zdjęcie, kierując obiektyw aparatu na
D. zachód
Zadanie 3. (1 pkt)
Turysta, który zamierza przejść niebieskim szlakiem ze schroniska Strzecha Akademicka (B2)
do schroniska Dom Śląski (C3), podzielił trasę na dwa podobnej długości odcinki: Strzecha
Akademicka – miejsce wypoczynkowe (B3) i miejsce wypoczynkowe – Dom Śląski.
Podaj wysokość n.p.m., na której znajduje się miejsce wypoczynkowe. Wybierz odcinek
szlaku, na którego przejście turysta powinien przeznaczyć więcej czasu ze względu
na większe różnice wysokości.
Wysokość miejsca wypoczynkowego 1434 m n.p.m.
Odcinki trasy (podkreśl jeden):
Strzecha Akademicka – miejsce wypoczynkowe
Zadanie 4. (2 pkt)
Na podstawie mapy podaj trzy walory przyrodnicze obszaru przedstawionego w polach
A1 i A2, które zachęcają do wędrówki szlakami turystycznymi.
1. Wielki Staw - jezioro polodowcowe
2. zróżnicowanie morfologiczne powierzchni i nierówności (deniwelacja)
3. skaliste stoki i masywy skalne (ostańce)
Zadanie 5. (1 pkt)
Oblicz odległość w terenie w linii prostej między szczytem wzniesienia Kopa (C3)
a źródłem strumienia Łomniczka (B3). Zapisz obliczenia.
Obliczenia
Skala 1:25000
1 cm - 25 000 cm
1 cm - 0,25 km
Odległość na mapie - 4,2 cm
Odległość w terenie = 4,2 x 0,25 = 1,05 km
Odległość w terenie 1,05 km
Zadanie 6. (1 pkt)
Podaj przyrodniczą przyczynę zamykania zimą odcinka niebieskiego szlaku turystycznego
między Kozim Mostkiem a schroniskiem Samotnia (pola B2, A2, B3).
Lawiny śnieżne
Zadanie 7. (2 pkt)
Karkonoski Park Narodowy odwiedza rocznie około 1,5 mln turystów.
Podaj trzy przykłady negatywnego oddziaływania turystyki pieszej na środowisko
przyrodnicze tego parku narodowego.
Niszczenie roślinności przez człowieka
Zaśmiecanie terenu parku, strumyków
Straszenie zwierząt
Zadanie 8. (1 pkt)
Na rysunku przedstawiono pionowy zasięg pięter roślinnych w Karkonoszach.
Na podstawie rysunku i mapy przyporządkuj właściwe piętra roślinne podanym
miejscom. Uzupełnij zdania, wpisując nazwę odpowiedniego piętra roślinnego.
Miejsce o współrzędnych 50°46′N i 15°42′E znajduje się w piętrze regla górnego
Złote Źródło (B3) znajduje się w piętrze kosodrzewiny.
Zadanie 9. (2 pkt)
Na klimatogramach przedstawiono średnie miesięczne temperatury powietrza i sumy opadów
atmosferycznych w Warszawie i we Wrocławiu oraz w dwóch miejscach w Karkonoszach –
na Śnieżce i w Karpaczu.
a) Podaj litery, którymi oznaczono klimatogramy narysowane dla Śnieżki i Karpacza.
Śnieżka C Karpacz A
b) Uzupełnij zdanie, wpisując odpowiednią literę.
Najwyższa roczna amplituda temperatury powietrza jest w miejscu, dla którego klimatogram
oznaczono literą D.
Zadanie 10. (1 pkt)
Przyporządkuj krainom geograficznym Polski charakterystyczne dla nich formy rzeźby.
1. Pobrzeże Koszalińskie - B. jeziora przybrzeżne i mierzeje
2. Pojezierze Mazurskie - C. moreny czołowe i sandry
3. Tatry - A. doliny U-kształtne i jeziora cyrkowe
Zadanie 11. (2 pkt)
Na mapie przedstawiono rozkład średniej rocznej sumy opadów atmosferycznych (mm)
w Polsce w latach 1971–2000.
a) Uporządkuj miasta według rosnącej rocznej sumy opadów atmosferycznych. Wpisz
w ramki odpowiadające im litery.
Miasta: A. Bielsko-Biała, B. Lesko, C. Olsztyn, D. Poznań, E. Zamość
Najmniejsza roczna suma opadów D - E - C - B - A Największa roczna suma opadów
b) Na podstawie analizy sumy opadów atmosferycznych wzdłuż linii A–B sformułuj
prawidłowość dotyczącą zróżnicowania wartości rocznej sumy opadów w zależności
od wysokości n.p.m.
Ze wzrostem wysokości n.p.m. rośnie wartość rocznej sumy opadów.
Zadanie 12. (2 pkt)
Poniżej przedstawiono fragment mapy synoptycznej Europy.
Literami A, B, C oznaczono wybrane miejsca, w których są prowadzone obserwacje pogody.
a) Uzupełnij zdania. Wpisz odpowiednie litery oznaczające miejsca na mapie.
1. Najwyższe ciśnienie atmosferyczne występuje w miejscu oznaczonym literą C.
2. Najsilniejszy wiatr wieje w miejscu oznaczonym literą A.
3. Mgła występuje w miejscu oznaczonym literą C.
Poniższe zdania dotyczą frontu atmosferycznego, który na mapie synoptycznej znajduje się
przy zachodniej granicy Polski.
b) Wpisz obok każdego zdania literę P, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub literę F,
gdy jest fałszywe.
Jest to front chłodny. F
Po przejściu tego frontu w naszym kraju wzrosną temperatury powietrza. P
Po przejściu tego frontu wiatr będzie wiał w Polsce ze wschodu. F
Zadanie 13. (2 pkt)
W kwietniu 2010 r. wybuchł na Islandii wulkan Eyjafjallajökul. W wyniku erupcji
w atmosferze znajdowały się duże ilości pyłu wulkanicznego.
Podaj trzy negatywne skutki tego zdarzenia dla gospodarki wielu krajów Europy.
straty w branży transportowej, w lotnictwie - zamknięcie przestrzeni powietrznej nad Europą
straty w turystyce
straty w rolnictwie
Zadanie 14. (2 pkt)
Na mapie przedstawiono rozmieszczenie płyt litosfery.
Wybuch Eyjafjallajökul na Islandii był konsekwencją przemieszczania się płyt litosfery.
a) Na podstawie mapy uzupełnij zdania.
Islandia jest położona na granicy dwóch płyt litosfery:
eurazjatyckiej i amerykańskiej .
Wybuchy wulkanów na Islandii są konsekwencją odsuwania się płyt litosfery.
W legendzie mapy (na stronie nr 8) przedstawiającej rozmieszczenie płyt litosfery podano
nazwy dwóch wielkich form ukształtowania powierzchni dna morskiego.
b) Wpisz do tabeli nazwy tych form oraz przyporządkuj każdej z nich odpowiedni opis
wybrany z podanych poniżej. Wpisz do tabeli numer, którym ten opis oznaczono.
Opisy:
1. Przybrzeżna część dna morskiego łagodnie opadająca do głębokości około 200 metrów.
2. Zajmuje obszar dna oceanicznego o głębokości 5–7 tysięcy metrów i równinnej
powierzchni.
3. Położone zazwyczaj pośrodku oceanu i opasujące całą Ziemię wzniesienia o łącznej
długości około 60 tysięcy kilometrów.
4. Silnie wydłużone obniżenia dna oceanu o głębokości ponad 6 tysięcy metrów.
Nazwa formy ukształtowania dna oceanicznego: grzbiety oceaniczne -3
Numer opisu formy dna oceanicznego: rowy oceaniczne - 4
Zadanie 15. (2 pkt)
Na fotografii przedstawiono fragment wybrzeża wyspy Rugia w Niemczech.
a) Podaj nazwę elementu wybrzeża morskiego oznaczonego na fotografii literą A oraz
nazwę procesu, w wyniku którego ten element powstaje.
Element wybrzeża klifowego Proces abrazja
b) Opisz proces cofania się wybrzeża morskiego, którego charakterystyczne formy
zostały przedstawione na fotografii.
Fale morskie uderzają o wybrzeże. Ścierają linię brzegową, która "cofa się" i powstaje klif.
Zadanie 16. (2 pkt)
a) Uzupełnij zdania. Wpisz następujące określenia: rozmieszczenie lądów, siła Coriolisa,
stałe wiatry.
Przyczyna powstawania powierzchniowych prądów morskich – to stałe wiatry.
Ostateczny kierunek powierzchniowym prądom morskim nadają siła Coriolisa i rozmieszczenie lądów
Prądy morskie wpływają na średnią roczną temperaturę powietrza i roczną sumę opadów
na wybrzeżach, wzdłuż których płyną.
b) Uzupełnij zdanie. Wpisz w wyznaczone miejsca numery dwóch prądów morskich,
wybrane z podanych: 1, 2, 14, 17.
Wzrost średniej rocznej temperatury powietrza i rocznej sumy opadów atmosferycznych
powodują prądy morskie oznaczone numerami 1 i 17.
Zadanie 17. (2 pkt)
Analizując mapę, można dostrzec prawidłowości dotyczące kierunku powierzchniowych
prądów morskich.
a) Uzupełnij zdanie. Wpisz w odpowiednie miejsca określenia wybrane z podanych:
wschodnich, zachodnich, północnym, południowym.
Prądy chłodne płyną na półkuli południowej wzdłuż zachodnich wybrzeży kontynentów w kierunku północnym.
b) Podaj jedną cechę Dryfu Wiatrów Zachodnich, oznaczonego numerem 6., która
wyróżnia ten prąd morski spośród pozostałych, występujących na obszarach
oceanów położonych na południe od zwrotnika Koziorożca.
Przemieszcza się równoleżnikowo, a nie południkowo w kierunku wschodnim.
Zadanie 18. (2 pkt)
Uzupełnij tabelę. Wpisz w odpowiednie miejsca nazwy krain geograficznych, gleb
i formacji roślinnych wybrane z podanych poniżej.
Kraina geograficzna: Nizina Francuska, Nizina Zachodniosyberyjska, Pogórze Kazaskie, Sahara
Gleba: brunatna, czerwonożółta gleba laterytowa, cynamonowa, inicjalna pustyń
Formacja roślinna: makia, wilgotne lasy równikowe, tajga, pustynia i półpustynia
Kotlina Konga - czerwonożółta gleba laterytowa - wilgotne lasy równikowe
Nizina Zachodniosyberyjska - bielicowa - tajga
Nizina Francuska - brunatna - lasy liściaste i mieszane strefy umiarkowanej
Zadanie 19. (2 pkt)
Na wykresie przedstawiono wartości współczynnika urodzeń i współczynnika zgonów
w Rosji i na Ukrainie w latach 2005–2008.
Na podstawie wykresu uzupełnij poniższe zdania.
1. W Rosji w 2005 roku na 1000 mieszkańców urodziło się 10 osób.
2. W Rosji w 2007 roku na 1000 mieszkańców zmarło 15 osób.
3. Współczynnik przyrostu naturalnego na Ukrainie w 2008 r. wynosił 5 ‰.
Zadanie 20. (1 pkt)
Kraje Europy Wschodniej po 1990 r. mają niższy przyrost naturalny niż w poprzednich
dekadach drugiej połowy XX wieku.
Podaj dwie społeczne lub ekonomiczne przyczyny spadku przyrostu naturalnego
po 1990 roku w krajach Europy Wschodniej, takich jak Rosja i Ukraina.
1. zubożenie mieszkańców w czasie transformacji ustrojowej (w przypadku Ukrainy brak stowarzyszenia z UE, w przypadku Rosji z przyczyn geopolitycznych nie wchodzi to w rachubę)
2. coraz niższe świadczenia socjalne, słaba gospodarka, nękana przez korupcję
Zadanie 21. (2 pkt)
Na wykresie przedstawiono odsetek ludności miejskiej w Polsce w wybranych latach.
Podaj dwie główne przyczyny przedstawionej na wykresie zmiany odsetka ludności
miejskiej w Polsce po roku 2000.
1. Moda na "uciekanie" z wielkich miast w kierunku terenów podmiejskich (domy jednorodzinne zamiast bloków)
2. Otwarcie rynków zachodnich na polską siłę roboczą, emigracja zarobkowa za granicę
Zadanie 22. (2 pkt)
W tabeli przedstawiono strukturę wieku ludności Polski w % w latach 1990, 2000 i 2009.
Podaj dwa argumenty uzasadniające, że zmiany struktury wieku ludności Polski
po 1990 r. mogą być niekorzystne z punktu widzenia przyszłego funkcjonowania
gospodarki naszego kraju.
1. "Starzenie się" społeczeństwa i kryzys w wypłacaniu emerytur, zwiększać się będą potrzeby w sektorze zdrowotnym
2. Rosnąca liczba osób starszych i niski wskaźnik dzietności powodują zmniejszenie liczby osób w wieku aktywności zawodowej, odpowiedzialnej za wytwarzanie PKB
Zadanie 23. (1 pkt)
Na wykresach przedstawiono liczbę ludności w 2010 r. oraz powierzchnię pięciu wybranych
województw Polski oznaczonych literami od A do E.
Na podstawie analizy wykresów dokończ zdania.
Województwo o największej średniej gęstości zaludnienia oznaczono literą D.
Województwo o najmniejszej średniej gęstości zaludnienia oznaczono literą B .
Zadanie 24. (1 pkt)
Wpisz obok każdego zdania literę P, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub literę F, gdy jest
fałszywe.
1. W regionie Zatoki Meksykańskiej wydobywa się więcej ropy naftowej niż
w regionie Zatoki Perskiej. F
2. Większość światowej produkcji energii elektrycznej pochodzi z elektrowni
cieplnych. P
3. W Polsce głównymi surowcami energetycznymi służącymi do produkcji energii
elektrycznej są ropa naftowa i gaz ziemny. F
Zadanie 25. (1 pkt)
Przeczytaj poniższy tekst i wykonaj polecenie.
Elektrownie atomowe wracają do łask. Na świecie buduje się 29 takich elektrowni. Coraz to
nowe kraje deklarują, że zbudują kolejne. Powiększa się grupa krajów czerpiących energię
z atomu. Po katastrofie w Czarnobylu w 1986 r. wiele krajów, także Polska, wstrzymało
budowę elektrowni jądrowych.
Wzrost cen węgla i gazu, a przede wszystkim obawa przed globalnym ociepleniem
wywołanym emisją CO2 sprawiają, że zwolennicy energii jądrowej zachęcają do budowy
elektrowni atomowych.
Najwięcej energii potrzebują dwa azjatyckie kolosy – Chiny i Indie. Skala planowanych
inwestycji jest imponująca – dziś zaledwie 3% energii w Indiach pochodzi z atomu.
Ale powstaje tam siedem nowych reaktorów – w 2022 r. będą produkować 10% energii,
w 2052 r. aż 26%.
Na podstawie: R. Zasuń, Renesans atomu – na świecie powstaje 29 elektrowni,
Gazeta Wyborcza 1.11.2007
Na podstawie tekstu i/lub własnej wiedzy uzasadnij, podając trzy argumenty, dlaczego
niektóre kraje rozwijają energetykę jądrową.
1. Obawa przed globalnym ociepleniem powoduje, że rosną ceny węgla i gazu (np UE nakłada restrykcyjne limity na emisję dwutlenku węgla)
2. Wg ekspertów energia z atomu jest bardziej ekologiczna - emituje mniej zanieczyszczeń
3. tradycyjne elektrownie nie są wystarczające szczególnie w wielki gospodarkach Chin i Indii, niektóre kraje mają coraz mniej złóż mineralnych
Zadanie 26. (2 pkt)
Poniżej przedstawiono schematyczny układ sieci komunikacyjnej jednej z miejscowości
na południu Polski w latach 70. XX w., 80. XX w. i pierwszym dziesięcioleciu XXI w.
Podaj trzy korzyści dla mieszkańców tej miejscowości związane z przedstawionymi
na rysunkach zmianami sieci komunikacyjnej od lat 70. XX w.
1. Zwiększenie bezpieczeństwa mieszkańców
2. Zmniejszenie się natężenia hałasu emitowanego przez pojazdy
3. Spada ryzyko niszczenia się architektury, domostw przez drgania wywołane przejazdem ciężkich pojazdów
Zadanie 27. (2 pkt)
Podaj cztery korzyści gospodarcze i/lub społeczne wynikające dla Polski z członkostwa
naszego kraju w Unii Europejskiej.
1. Dotacje na infrastrukturę
2. Szybsze przemieszczanie się między granicami, większa integracja z Europą zachodnią
3. Dopłaty dla rolników
4. Dopłaty dla przedsiębiorstw
Zadanie 28. (2 pkt)
Poniższy tekst jest fragmentem informacji prasowej.
New York Times podał, że geolodzy amerykańscy odkryli w Afganistanie ogromne złoża
surowców mineralnych, m.in. żelaza, miedzi, złota i litu, które mogą uczynić ten kraj jednym
z najbardziej dochodowych obszarów przemysłu wydobywczego.
Raport Pentagonu mówi, że Afganistan mógłby być "Arabią Saudyjską, jeśli chodzi o lit”,
metal wykorzystywany w produkcji baterii do laptopów i telefonów komórkowych.
Na podstawie: www.forbes.pl
Podaj jedną cechę społeczno-ekonomiczną i jedną cechę polityczną Afganistanu, które
mogą być przeszkodą w zagospodarowaniu odkrytych w tym kraju złóż surowców
mineralnych.
Cecha społeczno-ekonomiczna
Zacofanie i brak wyedukowanych odpowiednio specjalistów w Afganistanie, zacofanie technologiczne
Cecha polityczna
Ciągłe spory z Talibami, zamachy, stan wojny
Zadanie 29. (2 pkt)
Na mapie konturowej literą A zaznaczono Mongolię.
Zaznacz literą B – Afganistan, literą C – Arabię Saudyjską, literą D – Indie.
Odpowiedź TUTAJ
Zadanie 30. (2 pkt)
Na mapie zaznaczono literami od A do H położenie wybranych parków narodowych
w Polsce.
Rozpoznaj parki narodowe na podstawie charakterystycznych elementów ich
środowiska przyrodniczego. Wpisz do tabeli nazwy tych parków oraz litery, którymi
oznaczono ich położenie na mapie.
1. Ojcowski Park Narodowy G
2. Bieszczadzki Park Narodowy H
3. Słowiński Park Narodowy B
Arkusze CKE z geografii:
poziom podstawowy:
