Nalewki z lubelską duszą. Mamy sprawdzone przepisy

Najstarszy polski turniej nalewek będzie częścią 15. edycji Europejskiego Festiwalu Smaku. W tym roku dedykowany jest nalewkom z naszego regionu i jest organizowany przez Kresową Akademię Smaku wspólnie z Departamentem Rolnictwa i Obszarów Wiejskich Urzędu Marszałkowskiego w Lublinie.

– Organizatorzy rekomendują udział w konkursie przede wszystkich osobom (paniom i panom) działającym i związanym z kołami gospodyń wiejskich oraz gospodarstwami agroturystycznymi w regionie Lubelszczyzny oraz obszarach graniczących z województwem lubelskim - mówi Jan Babczyszyn, dyrektor poznańskiego Instytutu Skrzynki, przewodniczący komisji konkursowej.

W komisji zasiądzie także Hieronim Błażejak, nazywany księciem polskich nalewek, sekretarzem komisji jest Elżbieta Cwalina z „Hades Szeroka w drodze”. O szczegółach konkursu poniżeje, a my przedstawiamy wybór receptur na najlepsze domowe nalewki z lubelską duszą, Zaczynamy od słynnej biłgorajskiej żurawinówki.

Biłgorajska żurawinówka - receptura historyczna

Swoją rubinową barwę, wspaniały aromat i smak zawdzięcza owocom żurawiny, od dawien dawna używanych jako środek leczniczy. Zachowało się wiele przepisów żurawinówki. W jednej ze starych ksiąg kucharskich czytamy: „Żurawinowe jagody na bagnach uzbieraj, kiedy mróz pierwszy je lekko zwarzy. Do domu przynieś, na misę rzuć i na kuchni postaw, niechaj przywiędną. Dalej do butla rzuć, spirytusem zalej, wody przegotowanej dolej i na 3 tygodnie spokój daj. Potem syropu cukrowego z miodem dodaj, śliwowicą zapraw i na pół roku daj odpocząć, niech się wybornie maceruje. A gdy to nastąpi przez muślin cedź i do butelek rozlej. Krzepko zakorkuj i lakiem oznacz. Używaj z umiarem jako lekarstwa przedniego na uderzenia gorącości do głowy i krwi przepływu regulację skuteczną.”

Biłgorajska żurawinówka - receptura współczesna

SKŁADNIKI: 2, 5 kg żurawin, 0, 5 l wody, 1 litr spirytusu, 1 szklanka cukru.

WYKONANIE: żurawiny przepuścić przez maszynkę, zalać 0, 5 l. spirytusu i wymieszać z wodą. Po 2 tygodniach przecedzić przez gazę, podgrzać i dodać cukier, cały czas mieszając. Po ostudzeniu dodać resztę spirytusu. Kazimierska ratafia SKŁADNIKI: 2,5 kg świeżych owoców: poziomek, malin, jeżyn, jagód, wiśni, węgierek, jabłek, gruszek itp.), 35 dag owoców suszonych: głogu, dzikiej róży, rodzynek, fig, 2-3 pomarańcze, 2 cytryny, 1,25 kg cukru, 3 l spirytusu 96-procent.

WYKONANIE: najpierw trzeba spirytus wymieszać z 1,2 l wody przegotowanej. Do wyparzonego gąsiorka wsypujemy po 20 dag owoców i zalewamy 250 ml rozcieńczonego spirytusu. Zaczynamy od poziomek i malin i tak kolejno, co mamy w sadzie lub na targu. Po każdej porcji owoców porcja spirytusu. Nalewka wymaga cierpliwości. Na koniec wrzucamy do słoja owoce suszone oraz obrane i pokrojone cytrusy (bez pestek). Za każdym razem gąsior szczelnie korkować, a jego zawartość od czasu do czasu zamieszać. Po skończeniu maceracji zlewamy nalew do innego naczynia. Cukier wsypujemy do garnka i, mieszając, powoli dolewamy wrzącą wodę. Powinno jej być tyle, by uzyskać 1,25 l roztworu. Przelewamy roztwór do nalewu i dobrze mieszamy. Po przefiltrowaniu rozlewamy do butelek i odstawiamy przynajmniej na 3 miesiące.

Nalewka Dyrygenta. Tarninówka

SKŁADNIKI: 3 szklanki owoców tarniny (zbieranej po przymrozkach lub przemrozić przez dobę w zamrażarce), ½ l wódki, ¼ l spirytusu, 2 szklanki cukru, cynamon lub goździki.

WYKONANIE: owoce ponakłuwać wykałaczką. Wrzucić do słoja i zalać wódką. Dodać cynamon lub goździki. Odstawić na miesiąc. (Od czasu do czasu należy słojem potrząsnąć). Po tym czasie nalewkę zlać, przefiltrować. Lekko podgrzać, dodać cukier (wymieszać, aż się rozpuści), dodać spirytusu.

Rozlać do butelek i odstawić w ciemne i chłodne miejsce, przynajmniej na 3 miesiące. (Autor: Diana Adamska).

Pigwówka panieńska

SKŁADNIKI: pół kilograma pigwy, 25 dag miodu lipowego, pół litra wódki, ćwiartka spirytusu, imbir, cynamon, goździki.

WYKONANIE: pigwę umyć. Do słoja wlać wódkę i wrzucać do niej obrane, pokrojone kawałki pigwy. Na koniec dodać miód, kawałek kory cynamonu, kawałek korzenia imbiru, kilka goździków. Odstawić na tydzień w ciemne miejsce, codziennie potrząsając słojem, aż miód się rozpuści. Po miesiącu zlać nalewkę, dodać spirytus i przelać do ciemnych butelek. Na zdrowie.

Śliwowica na węgierkach

SKŁADNIKI: 1/2 litra spirytusu 70 procentowego, 1 kg węgierek, 20 dag śliwki wędzonej, 2 szklanki cukru.

WYKONANIE: do gąsiorka wkładamy wymyte i w 3/4 ilości wypestkowane śliwki, resztę wkładamy z pestkami, dodajemy śliwki wędzone, zasypujemy cukrem , korkujemy gąsiorek i pozostawiamy w ciepłym miejscu do momentu aż się rozpuści cukier, wlewamy wtedy spirytus i pozostawiamy na 5 tygodni zakorkowany. Zlewamy przez sito i filtr do kawy, następnie przelewamy śliwowicę do butelki i odstawiamy na pół roku. Śliwki można zjeść na zdrowie.

Wiśniowa zapiekanka receptura historyczna

Oto przedwojenny przepis na wiśniową zapiekankę: „W polewany garnek nasypać dojrzałych wisien do trzech ćwierci; wymierzyć garnek i czwarta część jego zawartości wsypać cukru-pudru, zalać spirytusem, lub wódką, lub też po połowie spirytusem i wódką, a to zależnie od tego, czy mocną, czy mniej mocną zapiekankę mieć chcemy. Spirytus nie powinien na trzy palce dochodzić do brzegów garnka. Przykryć dobrze dopasowaną pokrywą, okleić brzegi pergaminem, oblepić cały garnek ciastem chlebowem i wstawić na całą noc do pieca jeszcze gorącego, po razowym chlebie. Nazajutrz, gdy piec wystygnie, garnek wyjąć, nalewkę scedzić dokładnie z owocu. Jeżeli potrzeba, przecedzić przez flanelowy worek, przez takiż worek wycisnąć resztę soku z wisien, wymięszać dobrze ten sok z resztą nalewki i butelkować. Wyborna nalewka, którą można używać zaraz po zrobieniu”.

HISTORIA NALEWEK SIĘGA SCHYŁKU ŚREDNIOWIECZA

Bardzo powoli rozwijała się ich produkcja, ponieważ trudno było wówczas otrzymać mocny alkohol - wyjaśnia dr Jarosław Dumanowski, z zakładu historii nowożytnej UMK w Toruniu. - Na początku stosowano je jako lekarstwa, dodając do wódek różne zioła i owoce. Robiono tak, by zabić okropny smak alkoholu. Nalewki wytwarzano z ziół, korzeni, płatków kwiatów i owoców, nawet takich o ostrych, gorzkich smakach. - To były płyny przeznaczone do celów leczniczych, nie do delektowania się - wyjaśnia Jarosław Dumanowski. - Bardzo popularna była na przykład wódka na cynamonie. Natomiast wódki różaną i szałwiową stosowano jak przyprawy.

NALEWKI Z LUBELSKĄ DUSZĄ

33. Ogólnopolski Turniej Nalewek odbędzie się w piątek 8 września 2023 w Restauracji Sielsko Anielsko na Starym Mieście w Lublinie. Nalewki należy dostarczyć do miejsca turnieju najpóźniej do godz.12.00 w dniu konkursu, czyli 8.09.2023r. Nalewki można też na własne ryzyko wcześniej wysłać przesyłką kurierską na adres: Restauracja SIELSKO ANIELSKO; Rynek 17; 20-111 Lublin z dopiskiem „Turniej Nalewek” (restauracja@sielskoanielsko.pl; tel. 603 412 603)

Uczestnicy zgłaszający się do Konkursu zobowiązani są dostarczyć minimalnie 1 nalewkę. Nalewki należy dostarczyć w próbkach o pojemności nie mniejszej niż 500 ml. Do każdej zgłaszanej nalewki uczestnik powinien wypełnić osobną kartę zgłoszenia. Biuro przyjmujące nalewki nada im konkursowe oznaczenia własne i nr konkursowy. Wyniki Konkursu ogłaszane są przez przewodniczącego kapituły lub osobę przez niego wyznaczoną po zakończeniu posiedzenia, jednak nie później niż o godz. 20.00 w dniu 8 września 2023 r. Miejscem ogłoszenia wyników oraz wręczenia nagród jest festiwalowa scena smaku. Sponsorem nagród jest Mirosława Gałan, firma Muti Frigo, partner Europejskiego Festiwalu Smaku.