Jak pójść wcześniej na emeryturę? Zadzwoń do eksperta

Dotychczas Zakład Ubezpieczeń Społecznych w województwie lubelskim przyjął wnioski o emeryturę w obniżonym wieku od 6,2 tysięcy uprawnionych, a w całej Polsce – od 192 tysięcy osób.

Osoba, która już skończyła niższy wiek emerytalny, mogła złożyć wniosek o emeryturę we wrześniu. Jeśli jesteś w tej grupie, a jeszcze nie wysłałeś wniosku do ZUS, to nic straconego. ZUS i tak może przyznać emeryturę w obniżonym wieku dopiero od października, czyli po wejściu nowych przepisów w życie. Dlatego osoby, które spełniły warunki i wystąpiły o emeryturę we wrześniu lub wystąpią o nią w październiku, pierwszą wypłatę dostaną właśnie za październik.

Osoby, które obniżony wiek emerytalny ukończą w tym miesiącu lub później, mogą złożyć wniosek najwcześniej na 30 dni przed 60. urodzinami (kobiety) lub 65. urodzinami (mężczyźni). ZUS przyzna im emeryturę od miesiąca ukończenia wieku emerytalnego, ale nie wcześniej niż od miesiąca złożenia wniosku.

Jak złożyć wniosek?

O emeryturę można wystąpić na trzy sposoby. Po pierwsze – złożyć wniosek osobiście w placówce ZUS. Po drugie – wysłać go tradycyjną pocztą. ZUS poprosi wtedy jeszcze o potwierdzenie tożsamości. Po trzecie – wniosek można złożyć przez internet, po zalogowaniu do Platformy Usług Elektronicznych ZUS. Do tego potrzebny będzie podpis elektroniczny, np. darmowy profil zaufany.

Kiedy decyzja?

Zakład wyda decyzję w sprawie prawa do emerytury w ciągu 30 dni od złożenia wniosku lub od dnia wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji. Ostatnią okolicznością może być np. dostarczenie dodatkowych dokumentów, osiągnięcie wieku emerytalnego, a także wejście w życie przepisów o obniżeniu wieku emerytalnego.

Jak ZUS policzy emeryturę?

Każdy dodatkowy miesiąc odkładania składek emerytalnych zwiększa przyszłą emeryturę. Na wysokość świadczenia korzystnie działa też późniejsze złożenie wniosku. ZUS najpierw sumuje środki zgromadzone na emeryturę (kapitał początkowy i składki), a następnie dzieli je przez tzw. średnie dalsze trwanie życia, wyrażone w miesiącach. Im później złożysz wniosek, tym więcej składek na koncie w ZUS i tym mniejsza liczba miesięcy, przez którą trzeba je podzielić. 

Pamiętaj o kapitale początkowym!

Jeśli urodziłeś się po 1948 roku i pracowałeś przed 1999 rokiem, to ważną częścią emerytury jest kapitał początkowy. Najkrócej mówiąc, są to odtworzone składki sprzed 1999 roku. Jeśli do tej pory nie złożyłeś wniosku o ustalenie kapitału początkowego, to do wniosku o emeryturę będziesz musiał dostarczyć dodatkowe dokumenty. Chodzi o dokumenty potwierdzające okresy zatrudnienia do 31 grudnia 1998 roku i osiągane wtedy zarobki. Potrzebna będzie również dokumentacja dotycząca okresów nieskładkowych, np. urlopów wychowawczych, ukończonych studiów wyższych.

Jeśli jeszcze pracujesz

Osoby zatrudnione na umowę o pracę muszą rozwiązać stosunek pracy, żeby dostać wypłatę emerytury. ZUS co prawda wyda decyzję o przyznaniu emerytury nawet osobie pracującej, ale uruchomi jej wypłatę dopiero po rozwiązaniu stosunku pracy. Trzeba w tym celu dostarczyć świadectwo pracy.

Przykład: Pan Tomasz 19 października kończy 65 lat i złożył już wniosek o emeryturę. Jest zatrudniony na umowę o pracę, dlatego wypłata emerytury będzie zawieszona. Pan Tomasz zamierza rozwiązać umowę w listopadzie. Jeśli stosunek pracy zakończy się w ostatni dzień listopada, to pan Tomasz pierwszą wypłatę emerytury dostanie za grudzień (o ile świadectwo pracy dostarczy do ZUS jeszcze w grudniu). Będzie inaczej, jeśli rozwiąże stosunek pracy jakiegokolwiek innego dnia miesiąca niż ostatni dzień listopada. Wtedy pierwsza wypłata emerytury będzie mu przysługiwać już za listopad, o ile dostarczy świadectwo pracy do ZUS jeszcze w listopadzie.

Czy staż pracy ma znaczenie?

Emeryturę po ukończeniu 60 lat (kobieta) lub 65 lat (mężczyzna) dostanie każdy, kto złożył wniosek i odłożył w ZUS choćby jedną składkę emerytalną. Ale na podwyższenie świadczenia do gwarantowanej wysokości (obecnie 1000 zł brutto) może liczyć tylko osoba z odpowiednio długim stażem ubezpieczeniowym.

Dla mężczyzn zawsze wynosił on 25 lat składkowych i nieskładkowych. W przypadku kobiet ten staż był zróżnicowany i rósł razem z podwyższaniem wieku emerytalnego. Jeśli kobieta kończyła wiek emerytalny w okresie:

- od 1 stycznia 2014 r. do 31 grudnia 2015 r. – musiała udowodnić 21 lat składkowych i nieskładkowych,
- od 1 stycznia 2016 r. do 30 września 2017 r. – musiała udowodnić 22 lata składkowe i nieskładkowe.

Od 1 października staż ubezpieczeniowy, który pozwala podwyższyć emeryturę do gwarantowanego minimum, wynosi znowu 20 lat. Czyli tak, jak przed 2014 rokiem. Oznacza to, że wszystkie kobiety z 20-letnim stażem składkowo-nieskładkowym będą mieć emeryturę w wysokości co najmniej tysiąca złotych brutto. Nie muszą w tym celu składać żadnych wniosków. ZUS sam podwyższy od października emeryturę, jeśli do tej pory z powodu brakującego stażu była niższa.

Z renty na emeryturę

Przed ważną decyzją stoją osoby pobierające rentę z tytułu niezdolności do pracy przyznaną jeszcze do podwyższonego wieku emerytalnego lub na dłużej. Mają wybór.

Mogą dalej pobierać rentę aż do podwyższonego wieku emerytalnego. Dopiero wtedy ZUS z urzędu (bez wniosku) zamieni im rentę na emeryturę. Emerytura przyznana bez składania wniosku nie może być niższa od dotychczasowej renty.

Druga opcja to złożenie wniosku o emeryturę po ukończeniu 60 lat (kobieta) lub 65 lat (mężczyzna). Taka emerytura nie ma jednak gwarancji wysokości. Może się okazać niższa niż renta. Dlatego przed złożeniem wniosku warto skonsultować się z doradcą emerytalnym w ZUS, który może wyliczyć prognozę emerytury. Jeśli jednak rencista złoży wniosek, a emerytura okaże się niższa od renty, to może jeszcze cofnąć tę decyzję. Wystarczy, że w ciągu 30 dni od otrzymania decyzji z ZUS, wycofa wniosek.

Inne świadczenia dla osób przed emeryturą

Osoby, które mają świadczenia przedemerytalne, emerytury pomostowe i nauczycielskie świadczenia kompensacyjne, mogą je pobierać do wydłużonego wieku emerytalnego. Zachowują więc dotychczasowe uprawnienia. Jeśli zechcą przejść na emeryturę wcześniej – w wieku 60/65 lat – to wystarczy, że złożą wniosek do ZUS.

Przeliczam emeryturę okresową

Kobieta, która do końca września uzyskała prawo do okresowej emerytury kapitałowej, może ją pobierać do daty ustalonej w dotychczasowej decyzji. Gdy ukończy 65 lat, będzie mogła wystąpić o przeliczenie emerytury z pierwszego filaru z uwzględnieniem środków zgromadzonych na subkoncie w ZUS.

Co ze środkami w OFE?

Składki zgromadzone w otwartym funduszu emerytalnym są inwestowane głównie w akcje. Żeby zabezpieczyć oszczędności przyszłego emeryta przed ewentualnymi nagłymi spadkami na giełdzie, na 10 lat przed emeryturą składki z OFE są stopniowo przelewane na jego subkonto w ZUS.

W związku z obniżeniem wieku emerytalnego proces przekazywania składek z OFE do ZUS przyspieszy dla osób, które do końca września osiągnęły 60/65 lat. A w przypadku młodszych osób OFE zaczną po prostu wcześniej przelewać składki do ZUS (gdy kobieta ukończy 50 lat, a mężczyzna – 55 lat).

Dla pracujących młodych emerytów

Na emeryturze można dodatkowo pracować. Osoba, która ma skończony powszechny wiek emerytalny, może dorabiać bez ograniczeń. Młodsi muszą pilnować, żeby nie przekroczyć określonych limitów dodatkowego przychodu. Przekroczenie skutkuje zmniejszeniem wypłaty emerytury lub jej zawieszeniem.

Osoby, które pobierają wcześniejszą emeryturę i które z powodu dorabiania miały zmniejszone lub całkiem zawieszone świadczenie, też mają powód do radości. Jeśli skończyły obniżony wiek emerytalny przed 1 października 2017 roku, to ZUS będzie wypłacał ich emeryturę w pełnej wysokości – od października. Osoba, która pobierała emeryturę w zmniejszonej wysokości nie musi w tej sprawie składać wniosku. Natomiast z osobą, której świadczenie było zawieszone, ZUS skontaktuje się, żeby uaktualnić jej dane, np. numer rachunku bankowego lub adres do doręczenia świadczenia.

Dzisiaj dyżur eksperta

O emeryturę w obniżonym wieku i wszystko, co z nią związane, będzie można zapytać eksperta ZUS z Oddziału ZUS w Lublinie, panią Katarzynę Nadolską. Będzie dyżurować w redakcji 3 października (wtorek) w godz. 11-12, pod numerem telefonu: (81) 46 26 802. W placówkach ZUS można też cały czas porozmawiać z doradcami emerytalnymi – w godzinach obsługi klientów. Ich usługi są zawsze bezpłatne. Od lipca z pomocy doradców emerytalnych w województwie lubelskim skorzystało około 30 tys. osób.