Zmiany niekorzystne dla pracowników

Proponowane zmiany wejdą w życie w dwóch etapach. Część z nich będzie obowiązywać od 29 listopada 2002. Te, które dotyczą urlopów oraz czasu pracy wejdą w życie 1 stycznia 2003.
W zaproponowanych zmianach uszczegółowiono pojęcie stosunku pracy o miejsce i czas wyznaczony przez pracodawcę. W ten sposób została odróżniona umowa o pracę od umowy cywilnej. - Ustawodawca wprowadził zakaz zastępowania umowy o pracę umową cywilno-prawną, przy wystąpieniu charakterystycznych warunków dla dotychczas wykonywanego stosunku pracy. Ma to na celu ograniczenie zawierania umów-zleceń - mówi Danuta Serwinowska, zastępca okręgowego inspektora pracy.

Zmienią się także zasady podpisywania kolejnych umów o pracę. Dotychczas było tak, że dwie pierwsze były na czas określony. Trzecia była już na czas nieokreślony czyli "na stałe”.
Po zmianach pracodawca będzie mógł podpisywać z pracownikiem nieograniczoną liczbę umów na czas określony. Przepis ten jednak będzie obowiązywał tylko do momentu przystąpienia Polski do Unii Europejskiej czyli jak się teraz mówi do maja 2004 roku.

Są też nowości. Zmienione przepisy dają możliwość zawierania umów na czas określony w celu zastąpienia innego pracownika. - Taka umowa będzie podobna do umowy na czas określony. Będzie jednak jedna zasadnicza różnica. Przy umowie na zastępstwo nie ma ochrony przed rozwiązaniem stosunku pracy dla pracownicy w ciąży - tłumaczy D. Serwinowska. - Umowa taka nie będzie przedłużona do dnia porodu, w przypadku, gdy w dniu jej zawierania, pracownica była w ciąży.

Zmienią się także zasady przyznawania płatnych dni wolnych na poszukiwanie pracy. Obecnie ma do nich prawo każdy, komu pracodawca wypowiedział pracę oraz pracownik wypowiadający umowę o pracę.
Po nowelizacji takie dni płatne będą przysługiwać tylko tym, którym pracodawca wypowiedział umowę o pracę. Poza tym, takiemu pracownikowi pracodawca będzie mógł nakazać wykorzystanie w okresie wypowiedzenia urlopu wypoczynkowego. - I w ten sposób nie wypłaci ekwiwalentu pieniężnego - dodaje D. Serwinowska.
Takiego ekwiwalentu nie dostaną także ci, którym kończy się umowa o pracę na czas określony (a nie wykorzystali urlopu), i wszyscy ci którzy podpisują kolejną umowę z tym samym pracodawcą.
Istotną i, z punktu widzenia pracownika, niekorzystną zmianą jest wprowadzenie niepłatnego pierwszego dnia zwolnienia lekarskiego, które trwa nie dłużej niż sześć dni.
Jeśli jednak nie chcemy stracić nawet jednego dnia płatnego, wówczas będziemy mogli skorzystać z jednodniowego urlopu na tzw. niedyspozycję. W ciągu roku takich dni będziemy mieli cztery.

Po Nowym Roku zmieni się tygodniowa norma pracy: z 41 na 40 godzin. W przypadku nadgodzin, czas pracy nie powinien przekraczać 48 godzin w tygodniu. Po zmianie, okres rozliczeniowy może być wydłużony z trzech do czterech miesięcy.
Inaczej będą także rozliczane nadgodziny. Teraz za pierwsze dwie pracownikowi należy się 50 procent, zaś za kolejne 100 procent wynagrodzenia. Tak będzie tylko do końca tego roku. Od stycznia każda nadgodzina będzie kosztowała pracodawcę 50 procent, z wyjątkiem nadgodzin w nocy oraz w dni wolne od pracy.
Pracodawca, zamiast płacić, będzie mógł zaproponować pracownikowi czas wolny, który będzie o połowę dłuższy od przepracowanego dodatkowo, np. za 4 godziny pracy 6 godzin wolnych.
Wprowadzone zmiany nie są ostateczne. Kolejne zmiany szykują się wraz z przystąpieniem Polski do Unii Europejskiej. Wówczas nasze prawo pracy będzie dostosowywane do norm unijnych. •