Kościół pw. św. Agnieszki w Lublinie

Na pocz. XVII w. mieszczanie z Kalinowszczyzny, która w owym czasie staniowiła oddzielną jurydykę, uczynili znaczne zapisy na rzecz zakonu augustianów. Darowizny te zostały potwierdzone przez króla Władysława IV. Za zgodą bpa krakowksiego zakonników sprowadzono z Krasnegostawu. Początkowo zamieszkiwali oni w domu ofiarowanym przez rodzinę Wardziaków. Po uporaniu się z trudnościami finansowymi wybud. klasztor i kościół. Jednak te zabudowania na przestrzeni 2 wieków były kilkakrotnie dewastowane. Już w 1648 r. do zupełnej ruiny doprowadzili je Kozacy. Część zakonników wymordowano, a innych uprowadzono. Po odbudowaniu przyszły nowe klęski. W czasie wojen szwedzkich zabudowania zostały powtórnie spustoszone ( 1655-57). Tym razem klasztor wzniesiono z cegły. Niepomyślnym okresem dla obiektów augustiańskich była doba powstań narodowych. W 1831 r. spłonął klasztor z kościołem. Odbudowa nastąpiła w 1833 r. W czasie powstania styczniowego w klasztorze było tylko 2 zakonników. Kasata nastąpiła w 1864 r. Pozostawiono 1 ojca dla obsługi świątyni, który po przejściu do duchowieństwa diecezjalnego w 1866 r. został skierowany do innego k-ła. W budynkach poklasztornych stacjonowało wojsko carskie. Władze diecezjalne za zgodą zaaborców przeniosły w 1866 r. całość duszpasterstwa z k-ła św. Mikołaja, który został k-łem filialnym. Przystąpiono także do odrestaurowania zabudowań. Uposażenie stanowiła m. in. dziełka ziemi na Kalinowszczyźnie ( 4 morgi ), sad i od 1928 r. po parcelacji majątku Biskupice, dalsze 7,5 ha. Od 1884 r. w budynku położonym niedaleko klasztoru prowadzono ochronkę dla sierot i dzieci z biednych rodzin. Klasztor poaugustiański stanowi obenie dom parafialny. W XX w. teren kilkakrotnie dzielono . W 1979 r. utworzono par. przy k-le MB Wspomożenia WIernych oraz ośrodek duszpasterski przy k-le Najświ. Zbawiciela, w 1981-w dzielnicy Tatary, w 1987-św. Antoniego w Lublinie i parafię w Wólce Lub., w 1989 w Świdniku Dużym Cmentarz, zał. w 1868 r. ( później powiększony ) jest w bliskim sąsiedztwie k-ła. Archiwum prowadzi się od daty powstania parafii. Z dawniejszych dokumentów są m. in. księgi metrykalne przeniesione z Czwartku, od 1669 r. Archiwalia pozakonne nie zachowały się.

Augustianie po sprowadzeniu do Lublina pocz. sprawowali liturgię w drewnianej kaplicy. Później przystąpiono do bud. świątyni częściowo z cegły, a częściowo z drzewa ( od 1646 r.) Podczaas "potopu" świątynia znalazła się w upadku. Kamień węgielny pod nowy kościół murowany położono w 1685 r. Budowany był w kolejnych etapach: w 1692 - mury nawy, 1693 - fasada frontowa, 1698 - sklepienie nawy i wielki ołtarz. Na pocz. XVIII w. kościół został spalony. Odbudowano go dopiero w poł. tegoż wieku. Konsekracji dokonał bp K. Sołtyk w 1760 r. Ponownie podczas powstania listopadowego, spłonął dach i dzwonnica. Odbud. nastąpiła w 1833 r., później w 1874 przebudowano w nowym miejscu dzwonnicę, w 1899 r. wyk. polichromię, w latach 1962-65 całkowicie odnowiono i wyk. nową polichromię. Kościół zbud. z cegły i kamienia. Posiada 3 nawy z małym, półkoliście zakończonym prezbiterium, nakrytym sklepieniem kolebkowym. Ciągnąca się przez szereg lat budowa naznaczyła różne style. Choć kościół jest przykładem późnorenesansowej architektury lubelskiej, to w nawach są cechy stylu barokowego. W prezbiteruim ołtarz główny wyk. z drzewa dębowego. W górnej części ołtarza jest obraz św. Agnieszki mal. na drzewie, oraz św. Augustyna ze św. Moniką i MB Pocieszycielki Strapionych z Dzieciątkiem Jezus na ręku. Ołtarze boczne drewniane w nawach: po prawej - z obrazami św. Walentego i św. Moniki; po lewej - św. Mikołaja bpa, a w głębi MB Nieustającej Pomocy. W prawej nawie: ołtarz barokowy z mal. na płótnie obrazem św. Maksymiliana Kolbe, w lewej - podobny - św. Agnieszki. Po prawej stronie nawy bocznej, na ścianie, obok ołtarza św. Maksymiliana, umieszczono w ozdobnej drewnianej ramie, odnowiony obraz św. Tomasza, który dotychczas był w tym ołtarzu. Na chórze organy z 1896 r. firmy Blomberga. Zakrystię wybud. razem z k-łem w stylu renesansu lubelskiego. Przy k-le stoi obelisk ze statuą Matki Bożej z 1873 r.