Fotograf, kronikarz, kolekcjoner. Promocja książki o Mikołaju Spózie

Zmarły przed dwoma laty Mikołaj Spóz był autorem niezapomnianych reportaży poświęconych Puławom, miastu które kochał szczególnie. Był wielkim pasjonatem historii oraz kronikarzem, fotografem i kolekcjonerem. Przez wiele lat współpracował z Dziennikiem Wschodnim i tygodnikiem Teraz Puławy, na łamach którego wspólnie z Marią Dobosiewicz opowiadał o Puławach, ich historii oraz ludziach z nimi związanych.

– Nie lubił pisać, ale kochał opowiadać o swojej ziemi, był niezrównanym gawędziarzem – mówi Barbara Miluska, autorka biografii Mikołaja Spóza. – On kreślił tło, inspirował, opowiadał, a pani Maria nadawała temu literacki kształt. W ten sposób powstawały perełki, które do dziś cieszą się olbrzymią popularnością wśród czytelników – dodaje.

Barbara Miluska przez wiele lat współpracowała z panem Mikołajem w puławskim Muzeum Oświatowym. – To mnie zobligowało do przedstawienia jego sylwetki i działalności. Był wyjątkowym człowiekiem, do czego nawiązuje tytuł mojej książki – twierdzi autorka. Zbieranie materiałów i konstruowanie treści publikacji trwało dwa lata. – To była ciężka praca, ponieważ trzeba było zebrać materiał od rodziny Spóza, która jest rozproszona po świecie. Córka mieszka w Turcji, wnuczka w Düsseldorfie, drugi wnuk w Gdyni. Trudno było do niektórych dotrzeć, ale powoli wszystko się udało, a książka nabierała kształtu.

Licząca sobie blisko 250 stron monografia powstała w celu uczczenia pamięci oraz udokumentowania licznych dokonań Mikołaja Spóza. Książka zawiera szeroki kontekst historyczny, regionalny i literacki (autorka włączyła do niej także wiersze, dzięki którym udało się jeszcze lepiej zobrazować postać Spóza). W publikacji znajdują się również zdjęcia z młodości puławskiego historyka. Książka ma odwróconą strukturę i opiera się na retrospekcji. – Zaczęłam od momentu pogrzebu Mikołaja Spóza, a następnie wracam do ukazania ulicy Kazimierskiej oraz istniejącego do dziś domu, jego niebanalnego wnętrza przypominającego muzeum – opowiada pani Miluska. – Spóz posiadał olbrzymią kolekcję wielu ciekawych przedmiotów, wśród nich tysiące fotografii, których nie potrafił uporządkować – zauważa autorka.

Spóz był członkiem Puławskiego Towarzystwa Tradycji Narodowych. Organizował wiele interesujących wystaw zarówno w Muzeum Oświatowym, jak i w Centralnej Bibliotece Rolniczej czy Domu Chemika. Posiadał także olbrzymie zasługi dla Cmentarza Włostowickiego, jednego z najstarszych w Polsce i Europie. Mikołaj Spóz odszedł w styczniu 2015 roku w wieku 83 lat.
W ostatnim rozdziale książki znalazły się wypowiedzi puławian o Mikołaju Spózie. Autorka biografii przeprowadziła wywiady z 76 osobami, wśród nich m.in. z prezydentem Puław, historykami sztuki oraz innymi ludźmi kultury związanymi z panem Mikołajem. Wszystkie te wypowiedzi, żywe i interesujące, składają się na barwny portret puławskiego regionalisty. Część z nich zostanie włączona w program piątkowej prezentacji.

Podczas prezentacji książki będzie miał miejsce również artystyczny występ uczniów Szkoły Podstawowej oraz Publicznego Gimnazjum w Żyrzynie. Ponadto w programie wydarzenia jest zwiedzanie wystawy poświęconej Mikołajowi Spózowi, zorganizowanej w czytelni Centralnej Biblioteki Rolniczej – Oddział w Puławach.