Michael Skakun, "Scenariusz ocalenia”

Ta książka jest pierwszą, jaką napisał o swoim ojcu Michael Skakun pisarz, tłumacz, Żyd urodzony w Jaffie. To rzecz o ocaleniu, o tym, że człowiek w wielkiej desperacji i strachu podejmuje decyzje karkołomne, ale przecież bywają one zbawienne, mają wagę życia. Tak właśnie było w przypadku Józefa Skakuna vel Stefana Osmanowa. Znalazł w sobie jeszcze tyle siły, by nie poddać się.

"Dziecko rodzi się z zaciśniętymi piąstkami przeciw światu, człowiek umiera z otwartymi dłońmi w geście posłuszeństwa” – mówiły żydowskie kobiety w Nowogródku. Ale Józef Skakun nie chciał być posłuszny – nie chciał umierać. Był jeszcze młody i choć okupacja niemiecka była straszna, życie mimo to miało smak. Młody Józef postanawia zgłosić się na roboty do Niemiec, żeby przetrwać wojnę na terytorium wroga.

Skakun ucieka z getta i podaje się za Tatara. Jako muzułmanin mógł być obrzezany. Przybiera inne nazwisko i wyjeżdża do Rzeszy. Żyje w ciągłym strachu przed zdemaskowaniem. Ale żyje. Jego cała rodzina została wymordowana. Jednak być kimś innym niż się jest nie jest łatwe. Strach podsuwa dalsze desperackie kroki, ale w ludzkim losie jest zawsze miarka szczęścia. I ta się przydała.

To niezwykła, poruszająca opowieść syna o ojcu, który do końca życia zmagał się z tym, że kiedyś wyparł się swojej narodowości, religii, współziomków. Wyzwolenie okazało się kolejną traumą – miał nazistowski paszport i trzeba było się z tego jakoś wytłumaczyć...