Przeglądarka, z której korzystasz jest przestarzała.

Starsze przeglądarki internetowe takie jak Internet Explorer 6, 7 i 8 posiadają udokumentowane luki bezpieczeństwa, ograniczoną funkcjonalność oraz nie są zgodne z najnowszymi standardami.

Prosimy o zainstalowanie nowszej przeglądarki, która pozwoli Ci skorzystać z pełni możliwości oferowanych przez nasz portal, jak również znacznie ułatwi Ci przeglądanie internetu w przyszłości :)

Pobierz nowszą przeglądarkę:

Ekologia

3 sierpnia 2019 r.
20:08

Dr hab. Joanna Czarnecka: Nowa kopalnia uruchomi efekt domina

Autor: Zdjęcie autora Paweł Puzio
233 25 A A
Bagno Bubnów
Bagno Bubnów (fot. Andrzej Różycki/Poleski Park Narodowy)

- Na tak małym obszarze mamy tak wiele i powinniśmy tego strzec. Nie są to oczywiście jedyne nasze skarby, ale warunkiem zachowania ich wszystkich jest trwanie torfowisk. Jeżeli zaburzymy jeden z warunków ich istnienia, to cały układ posypie się, jak kostki domina - uważa dr hab. Joanna Czarnecka z UMCS

AdBlock
Szanowny Czytelniku!
Dzięki reklamom czytasz za darmo. Prosimy o wyłączenie programu służącego do blokowania reklam (np. AdBlock).
Dziękujemy, redakcja Dziennika Wschodniego.
Kliknij tutaj, aby zaakceptować

Rozmowa z dr hab. Joanną Czarnecką, prof. UMCS, pracownikiem Zakładu Ekologii, prodziekan Wydziału Biologii i Biotechnologii UMCS

• Toczy się dyskusja dotycząca budowy nowych kopalni w naszym regionie. Naukowcy z Wydziału Biologii i Biotechnologii UMCS wystosowali list do Ministerstwa Środowiska, w którym podnieśli problem zagrożeń płynących z potencjalnych inwestycji w nowe zakłady wydobywcze. Czy rzeczywiście planowane, hipotetyczne kopalnie są groźne dla zasobów przyrodniczych naszego regionu?

- Warto zacząć od zlokalizowania obszaru, którego będzie dotyczyła nasza rozmowa. Mówimy o Pojezierzu Łęczyńsko-Włodawskim, którego najcenniejsze fragmenty zostały w 1990 roku objęte ochroną w formie Poleskiego Parku Narodowego. W granicach Poleskiego PN istnieją ponadto 3 obszary Natura 2000, a w 2012 roku w ramach programu UNESCO wyznaczono tu Trójstronny Transgraniczny Rezerwat Biosfery Polesie Zachodnie (Polska-Ukraina-Białoruś), co świadczy o jego ogromnej wartości, nie tylko w skali naszego kraju, ale w skali globalnej.

W naszym liście, adresowanym do Ministra Środowiska, Henryka Kowalczyka oraz do Głównej Konserwator Przyrody, Małgorzaty Joanny Golińskiej, odnieśliśmy się do koncesji poszukiwawczych wydanych w ostatnich latach, między innymi koncesji Sawin II. Kiedy dzisiaj spojrzymy na mapę koncesji, to można by sądzić, że nie ma zagrożeń dla cennych obszarów Pojezierza. Jednak jeszcze kilkanaście miesięcy temu odbywały się tu poszukiwania i ocena zasobów węgla kamiennego, a wspomniana wyżej koncesja Sawin II obejmowała w całości unikatową część Polskiego PN: Bagno Bubnów i Bagno Staw. Należy zdawać sobie sprawę, że nikt nie prowadzi kosztownych poszukiwań dla zaspokojenia własnej ciekawości.

Odwierty są wykonywane w konkretnym celu - znalezienia kopalin i późniejszej ich eksploatacji. Dlatego naukowcy z naszego Wydziału uznali, że należy zabierać głos, nawet jeśli widzimy jedynie potencjalne zagrożenie dla cennych zasobów przyrodniczych naszego kraju. Tereny te od kilkudziesięciu lat stanowiły dla nas, podobnie jak dla naszych poprzedników i mistrzów, poligon badawczy oraz miejsce prowadzenia licznych zajęć edukacyjnych dla studentów. Znamy je doskonale i uważamy, że naszym obowiązkiem było zajęcie jednoznacznego stanowiska. Warto dodać, że nie jesteśmy wyjątkiem. W tej sprawie również zabrała głos Rada Naukowa Poleskiego PN, Polskie Towarzystwo Botaniczne, a na początku lipca list dotyczący zagrożeń opublikowano na łamach prestiżowego czasopisma naukowego „Science”.

• Co w takim razie jest źródłem unikalnej wartości tego obszaru?

- Jest to obszar uzależniony od wody, pochodzenia hydrogenicznego. Z racji historii oraz ukształtowania terenu, woda podziemna zalega tu bardzo płytko, średnio na głębokości około 1 metra. Dzięki temu ukształtowały się unikalne w skali globalnej ekosystemy bagienne. Są to torfowiska wysokie, niskie oraz przejściowe. Wystarczy nadmienić, że „żywe”, akumulujące torf ekosystemy tego typu stanowią mniej niż 1 proc. powierzchni Polski. Torfowiska na „naszym” Pojezierzu ukształtowały się w ciągu ostatnich 12 tys. lat, które upłynęły od ostatniego zlodowacenia dzięki współistnieniu odpowiednich warunków wilgotnościowych, określonego chemizmu wody i warunków mikroklimatycznych. Dodatkowo, na wspomnianych wyżej obszarach Bagna Bubnów i Bagna Staw, są obecne torfowiska nakredowe, najcenniejsze wśród torfowisk, wymagające dodatkowo specyficznego węglanowego podłoża.

Bagno Bubnów jest obszarem specjalnej ochrony ptaków w europejskiej sieci Natura 2000. Sieć Natura 2000 jest tworzona w Unii Europejskiej w celu ochrony najcenniejszych zasobów przyrodniczych. Najcenniejszych, czyli takich, które bez troski ze strony obywateli UE znikną w skali globalnej - podkreśla dr hab. Joanna Czarnecka (fot. Maciej Kaczanowski )

• Załóżmy sytuację, że ktoś skorzysta z koncesji Sawin II i wybuduje kopalnię. Jakie będą skutki przyrodnicze?

- Nie musimy gdybać. Dokładnie znamy skutki wydobycia węgla prowadzonego przez obecnie funkcjonującą kopalnię Bogdanka. Dysponujemy długoterminowymi systematycznymi obserwacjami, zainicjowanymi w latach 50. ubiegłego stulecia przez geografa z UMCS, prof. Tadeusza Wilgata. Skutki rozpoczętego w 1982 roku wydobycia w Bogdance były więc dokładnie monitorowane przez hydrologów. Wydobycie metodą „na zawał”, prowadzone w kopalni, skutkuje osiadaniem terenu i zmianą stosunków wodnych, kluczowych dla ekosystemów torfowiskowych. Powstają obniżenia, tzw. niecki z osiadania, w których gromadzi się woda o zupełnie odmiennych właściwościach. Nowe akweny, osiągające głębokość nawet do 5 metrów (zalewisko Nadrybie o powierzchni 30 ha, Szczecin, pow. 80 ha) powstają w konkretnym kontekście przyrodniczym, akwen Nadrybie powstał np. w miejscu cennego torfowiska. Oczywiście oponenci mogą stwierdzić, że nic się nie stało, mamy nowy zbiornik wodny. Tak, ale kosztem torfowiska, uzależnionego od kruchej równowagi stosunków wodnych oraz określonego chemizmu wody. Paradoksalnie, badania wykazały również, że mimo powstania powierzchniowych rozlewisk, w ich sąsiedztwie poziom wód gruntowych obniżył się o dwa metry.
Kolejny problem stanowi skład chemiczny tej wody. Jest silnie zmineralizowana, twardsza, co również zaburza równowagę układów torfowiskowych, które tworzyły się przez wieki (torf przyrasta z szybkością średnio 1 mm na rok!) i funkcjonowały korzystając z wody o odmiennych właściwościach.

• A co z odpadami górniczymi?

- To jest kolejny duży problem związany z górnictwem węgla kamiennego. Pochodną urobku jest skała płonna gromadzona na zwałowiskach. Z hałd są wymywane różne substancje, które zmieniają chemizm podłoża i wody. Jeszcze raz podkreślę, że kruche układy torfowiskowe wymagają ściśle określonego poziomu wody gruntowej o odpowiednich właściwościach.

Kolejny problem to woda odpompowywana z kopalni, słona o podwyższonej mineralizacji. Ta woda trafia do osadników oraz cieków wodnych. Badania hydrologów wykazały, że w rzece Śwince, wpadającej do Wieprza w Łęcznej, woda ma podwyższony stopień mineralizacji. Mamy zatem bardzo długą listę przekształceń siedlisk: zmiany rzeźby terenu, powstawanie niecek zalanych wodą o odmiennych właściwościach chemicznych, obniżenie poziomu wód gruntowych, a końcowym efektem jest niszczenie torfowisk.

• Dlaczego wszyscy przeciwnicy kopalni podnoszą argumenty związane z koniecznością ochrony właśnie Bagna Bubnów?

- Po pierwsze: ten teren znalazł się w centrum „strefy zagrożenia” (koncesja Sawin II). Jeszcze raz podkreślę, że jest to miejsce unikalne w skali Polski i Europy - niskie torfowisko nakredowe. Jest jednak jeszcze jedna istotna przyczyna. Bagno Bubnów jest obszarem specjalnej ochrony ptaków w europejskiej sieci Natura 2000. Sieć Natura 2000 jest tworzona w Unii Europejskiej w celu ochrony najcenniejszych zasobów przyrodniczych. Najcenniejszych, czyli takich, które bez troski ze strony obywateli UE znikną w skali globalnej.

Co tak cennego mamy na Bagnie Bubnów? Nakredowe torfowiska są idealnym terenem lęgowym dla wodniczki, najrzadszego i jednocześnie najmniejszego europejskiego gatunku ptaka wędrownego. Poza „naszym” Polesiem i torfowiskami węglanowymi w okolicach Chełma, w Polsce występuje on jedynie nad Biebrzą i Narwią. Na terenie Poleskiego PN gniazduje około 4 proc. jego światowej populacji. Niektórzy powiedzą, że jeśli zniszczymy torfowiska Polesia, w tym Bagno Bubnów, zostanie jeszcze 96 proc. Spójrzmy jednak na powierzchnię zajętą przez „naszą” populację - na tak małym obszarze mamy tak wiele i powinniśmy tego strzec. Nie są to oczywiście jedyne nasze skarby, ale warunkiem zachowania ich wszystkich jest trwanie torfowisk. Jeżeli zaburzymy jeden z warunków ich istnienia, to cały układ posypie się, jak kostki domina.

e-Wydanie

Pozostałe informacje

O życiu i śmierci na deskach domu kultury. Glosa zaprasza na spektakl
27 marca 2024, 17:00

O życiu i śmierci na deskach domu kultury. Glosa zaprasza na spektakl

„Wszystko co mówimy o śmierci, tak naprawdę jest o życiu” - to tytuł spektaklu, na który w środę 27 marca (godz. 17) zaprasza Grupa Teatralna Glosa. Darmowe wejściówki są do odbioru w Zamojskim Domu Kultury.

Wezmą worki, pójdą w plener. Wiosenne porządki w Zamościu

Wezmą worki, pójdą w plener. Wiosenne porządki w Zamościu

Im więcej będzie rąk do pracy, tym szybciej wszystko pójdzie i na terenie wokół zalewu zrobi się czysto. Akcję sprzątania położonego tam lasu i otoczenia zbiornika kolejny rok z rzędu organizują Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej i Urząd Miasta Zamość.

MKS FunFloor Lublin we wtorek zmierzy się z MKS PR URBiS Gniezno

MKS FunFloor Lublin we wtorek zmierzy się z MKS PR URBiS Gniezno

Ciężko jest określić priorytety MKS FunFloor w grupie mistrzowskiej. Z jednej strony marzeniem wszystkich kibiców jest odzyskanie tytułu, z drugiej strony jednak Zagłebie ma już dziewięć punktów przewagi nad drużyną z Lublina

Rolnicze protesty. Będą duże problemy z przejazdem przez Zamość. Gdzie jeszcze?

Rolnicze protesty. Będą duże problemy z przejazdem przez Zamość. Gdzie jeszcze?

Zamościa nie ma na oficjalnej mapie planowanych na środę rolniczych protestów, ale magistrat uprzedza, że również w mieście należy się spodziewać poważnych utrudnień z tym związanych. Zablokowane na 3 godziny zostanie ważne rondo.

Nowoczesne szafy do sypialni, które pomieszczą wszystko!

Nowoczesne szafy do sypialni, które pomieszczą wszystko!

Sypialnia to miejsce, gdzie oddajemy się błogiemu relaksowi. Kojarzy nam się ze spokojem, harmonią i wygodą. Służy również do organizacji naszych ubrań. To tam, wstajemy rano i szykujemy się do pracy lub na uczelnię. By zapanował ład i porządek w Twojej strefie ubraniowej, potrzebujesz pojemnej oraz stylowej szafy! W tym artykule przedstawimy Ci kilka najlepszych rozwiązań do sypialni. Przygotuj swoją ulubioną kawę lub herbatę i przejdź z nami po wyjątkowych modelach szaf!

Przyjechał do komendy złożyć zawiadomienie, wyszedł... z zarzutami
film

Przyjechał do komendy złożyć zawiadomienie, wyszedł... z zarzutami

To nie tak miało wyglądać. 51-letni obcokrajowiec, obywatel Stanów Zjednoczonych zgłosił się do komendy w Krasnymstawie, aby złożyć zawiadomienie, a opuścił ją z zarzutami. Bo okazało się, że sam popełnił przestępstwo.

Strony internetowe w erze cyfrowej: rola, znaczenie, przyszłość

Strony internetowe w erze cyfrowej: rola, znaczenie, przyszłość

Strony internetowe stały się nie tylko wizytówkami firm w wirtualnym świecie, ale też kluczowymi narzędziami w strategiach marketingowych, sprzedaży i komunikacji. Niezależnie od wielkości przedsiębiorstwa czy branży, w jakiej działa, posiadanie stron internetowych jest fundamentem obecności online, otwierającym drzwi do rynku globalnego. Sprawdź znaczenie witryn online w dzisiejszym świecie.

Dworzec Lublin rośnie w nowe połączenia
Dzień Wschodzi
film

Dworzec Lublin rośnie w nowe połączenia

Ponad trzy czwarte przewoźników przeniosło się na teren Dworca Lublin. Komunikacyjna rewolucja wkroczyła w drugi etap. Od wczoraj z nowego dworca operuje dodatkowo 50 przewoźników. Wcześniej było ich 20.

Przemycali migrantów z Białorusi do Polski. Dwaj Ukraińcy zatrzymani

Przemycali migrantów z Białorusi do Polski. Dwaj Ukraińcy zatrzymani

Pomagali w przerzutach ludzi przez Białorusi do Polski, a później przewozili ich w rejon granicy z Niemcami. Funkcjonariusze straży granicznej z Białej Podlaskiej zatrzymali właśnie dwóch Ukraiców, którzy działali w grupie specjalizującej się w organizowaniu nielegalnej migracji.

Dwóch chętnych do remontu Centralki. Kto wykona remont za ponad 3 mln zł?

Dwóch chętnych do remontu Centralki. Kto wykona remont za ponad 3 mln zł?

Dwie zamojskie firmy zgłosiły się do przetargu na remont zabytkowego Domu Centralnego na Starym Mieście w Zamościu. Oferta każdej z nich przekracza nieco założony przez miasto budżet.

"Jesus Christ Superstar" – Premiera w Operze Lubelskiej
24 marca 2024, 17:00

"Jesus Christ Superstar" – Premiera w Operze Lubelskiej

Porywająca rock opera „Jesus Christ Superstar”, w gwiazdorskiej obsadzie już w niedzielę w Operze Lubelskiej.

Górnicy z Bogdanki żądają podwyżki. Dzisiaj wielka pikieta przed siedzibą zarządu

Górnicy z Bogdanki żądają podwyżki. Dzisiaj wielka pikieta przed siedzibą zarządu

Sytuacja w kopalni zaczyna dochodzić do punktu wrzenia. Związkowcy nie mogą się dogadać z zarządem kopalni w kwestii podwyżek. Dlatego dzisiaj (19 marca) staną z wielką pikietą przed siedzibą zarządu. Tymczasem na 12 kwietnia zwołano nadzwyczajne walne zgromadzenie Lubelskiego Węgla Bogdanka SA. Jednym z punktów jest podjęcie uchwał w sprawie zmiany w składzie Rady Nadzorczej spółki.

Zapaśnicy Cementu-Gryfa Chełm zdobyli kolejne trzy medale

Zapaśnicy Cementu-Gryfa Chełm zdobyli kolejne trzy medale

Bardzo dobry występ reprezentantów Cementu-Gryfa Chełm podczas mistrzostw Polski U 15 w stylu klasycznym rozegranych w Janowie Lubelskim

W środę kulminacja protestów rolników. Ardanowski: Ustępstwa KE są nieznaczące

W środę kulminacja protestów rolników. Ardanowski: Ustępstwa KE są nieznaczące

Polityka unijna szkodzi rolnictwu - mówił były minister rolnictwa i rozwoju wsi Jan Krzysztof Ardanowski na zorganizowanej w poniedziałkowy wieczór konferencji. Odniósł się w ten sposób do rolniczych protestów.

Nowi funkcjonariusze złożyli ślubowanie i rozpoczęli służbę
ZDJĘCIA/WIDEO
galeria
film

Nowi funkcjonariusze złożyli ślubowanie i rozpoczęli służbę

Za nami już drugi w tym roku nabór w szeregi policji. Tym razem uroczyste ślubowanie złożyło 33 funkcjonariuszy.

ALARM24

Widzisz wypadek? Jesteś świadkiem niecodziennego zdarzenia?
Alarm24 telefon 691 770 010

Wyślij wiadomość, zdjęcie lub zadzwoń.

Kliknij i dodaj swojego newsa!

Najczęściej czytane

Dzisiaj · Tydzień · Wideo · Premium