Przedmiotem zmagań artystycznych było wykonanie projektu rewersu. Organizatorem przedsięwzięcia była Mennica Państwowa, która na początku 1933 roku zaprosiła ośmiu artystów. W związku z tym, że przedmiotem zmagań była realizacja projektów związanych z dwoma różnymi tematami postanowiono zrobić losowanie.

- W jego wyniku czterech artystów pracowało nad tematem związanym z bitwą pod Wiedniem, a czterech pozostałych nad tematem związanym z rocznicą wybuchu Powstania Styczniowego. Sąd konkursowy powołano w czerwcu 1933 roku gdy artyści przygotowali projekty i złożyli w Mennicy Państwowej modele – mówi dr Marcin Markowski.

Cztery nagrody

Posiedzenie sądu konkursowego odbyło się 20 czerwca 1933 roku. Wówczas przyznano cztery nagrody. Pierwszą otrzymał Tadeusz Breyer za projekt monety z wizerunkiem Romualda Traugutta. Drugą nagrodę przyznano Wojciechowi Jastrzębowskiemu za projekt z popiersiem Jana III Sobieskiego. Trzecie miejsce otrzymała praca Zofii Trzcińskiej-Kamińskiej poświęcona dyktatorowi Powstania Styczniowego. Natomiast IV miejsce otrzymał Jan Wysocki za projekt monety z popiersiem zwycięzcy spod Wiednia.

- W kwestii realizacji projektów w postaci monet jubileuszowych ostateczną decyzję podejmował zleceniodawca konkursu, czyli Ministerstwo Skarbu. Po zapoznaniu się z czterema nagrodzonymi projektami wyboru dokonał ówczesny minister skarbu, ekonomista Władysław Zawadzki. Jego decyzja spowodowała, że do realizacji zostały przeznaczone projekty nagrodzone III i IV nagrodą – dodaje dr Markowski.

Jako pierwsza została zrealizowana zaprojektowana przez Jana Wysockiego moneta z portretem Jana III Sobieskiego. Stemple do jej wybicia zostały przygotowane latem 1933 roku i we wrześniu rozpoczęto produkcję. Oficjalnie moneta została wpuszczona do obiegu 9 września pomimo że pierwsza partia monet wyszła z Mennicy Państwowej dopiero w październiku. Moneta upamiętniająca 70. rocznicę wybuchu Powstania Styczniowego została wykonana w listopadzie i grudniu 1933 roku. Do obiegu została wprowadzona 11 listopada 1933 roku. Ten sam wizerunek Traugutta pojawił się również na jednostronnym medalu Romuald Traugutt zaprojektowanym przez artystkę w 1933 roku.

Nakład każdej z nich wyniósł 300 000 sztuk. Monety krążyły w obiegu równolegle do srebrnych monet zaprojektowanych przez Antoniego Madeyskiego. Jednak były wychwytywane przez społeczeństwo i odkładane na pamiątkę.

BOHATEROWIE ZŁOTEGO

Stanisław Kazimierz Ostrowski (1879-1947) – polski rzeźbiarz. Jego ojcem był rzeźbiarz Kazimierz Ostrowski. W latach 1895-1900 kształcił się w krakowskiej Szkole Sztuk Pięknych w pracowniach: Alfreda Dauna i Konstantego Laszczki. W tym samym czasie w pracowni Dauna pobierał nauki Tadeusz Breyer. W 1899 roku przebywał w Warszawie, gdzie był współzałożycielem czasopisma literacko-artystycznego „Chimera”. W 1901 roku ożenił się z wybitną poetką Bronisławą Brzezińską. W latach 1902-1905 mieszkał we Lwowie. Następnie kontynuował studia artystyczne we Florencji i Rzymie. Lata 1906-1913 spędził w Paryżu, gdzie w 1910 roku założył Towarzystwo Artystów Polskich. W latach 1913-1937 mieszkał głównie w Warszawie. W latach 1915-1918 przebywał w Charkowie gdzie prowadził działalność artystyczną i społeczną w polskich środowiskach wygnańczych. W 1938 roku przeniósł się do Włoch, a w 1941 do Nowego Jorku, gdzie zmarł.

We wczesnej twórczości Ostrowski inspirował się hasłami Młodej Polski i sztuką Auguste’a Rodina. Wpływ tego rzeźbiarza widoczny jest w sposobie modelowania rzeźb Ostrowskiego, które cechowała miękkość konturu oraz bogata faktura, wywołująca impresjonistyczne efekty światłocieniowe. W tworzonych przez niego dziełach często stosował efekt skontrastowania wycyzelowanych partii kompozycji z surowym, nieobrobionym blokiem.

W dwudziestoleciu międzywojennym odgrywał ważną rolę w życiu kulturalnym Warszawy. Był animatorem wielu inicjatyw m.in. polichromii kamienic na Starym Mieście (których był współwykonawcą). W 1925 roku zrealizował Grób Nieznanego Rzeźbiarza pod arkadami Pałacu Saskiego w Warszawie. W 1934 roku brał udział w pracach dekoratorskich transatlantyku M/S Piłsudski. W 1939 roku zrealizował konny pomnik Władysława Jagiełły, który stanął przed pawilonem polskim na Wystawie Światowej w Nowym Jorku. W skutek działań wojennych pomnik pozostał za oceanem. W 1945 roku został podarowany miastu przez Komitet Pomnika Króla Jagiełły i ustawiony w Central Parku.

         Stanisław Kazimierz Ostrowski jest autorem projektu obiegowych monet II RP z wizerunkiem Józefa Piłsudskiego. Początkowo do obiegu weszły monety o nominałach 5 i 10 złotych z wizerunkiem orła strzeleckiego na awersie. Monety te zostały wyemitowane z okazji 20. rocznicy wymarszu legionów Piłsudskiego. W uzasadnieniu Rozporządzenia Ministra Skarbu z 21 lipca 1934 roku znajduje się informacja, że monety te były wybite „W celu upamiętnienia podjęcia walki zbrojnej o oswobodzenie Ojczyzny i wymarszu w pole dnia 6 sierpnia 1914 r. oddziałów Związków Drużyn Strzeleckich pod wodzą Komendanta Głównego Wojska Polskiego Józefa Piłsudskiego [...]”. Na mocy Rozporządzenia Ministra Skarbu z 24 listopada 1934 roku wprowadzono do obiegu monety o nominałach 2, 5 i 10 złotych z popiersiem Józefa Piłsudskiego na rewersie. Natomiast na awersie został umieszczony orzeł ustawowy. We wspomnianym rozporządzeniu była mowa o ty, że nowe monety będą środkami płatniczymi na równi z monetami zaprojektowanymi przez Antoniego Madeyskiego. Monety z wizerunkiem Józefa Piłsudskiego były bite do końca istnienia II RP.

Jan Wysocki (1873-1960) – rzeźbiarz, medalier i malarz. W 1893 roku wyjechał na studia malarskie do Monachium. Naukę kontynuował w Paryżu. W latach 1898-1901 mieszkał w Rzymie, gdzie studiował rzeźbę. W Rzymie poznał i zaprzyjaźnił się z Antonim Madeyskim. Pod jego wpływem zaczął skłaniać się w stronę medalierstwa porzucając malarstwo.

W latach 1901-1904 mieszkał w Monachium, tam też wystawiał swoje obrazy. W 1904 roku przyjechał do Katowic, gdzie założył prywatną szkołę sztuki oraz prowadził kursy rysunku w polskich gimnazjach w Sosnowcu i Bytomiu. W latach 1908-1910 mieszkał w Paryżu, gdzie wystawiał swoje prace medalierskie. Pod koniec 1910 roku przeniósł się do Monachium. Podczas I wojny światowej służył w armii niemieckiej. Był kartografem na froncie włoskim. Po demobilizacji powrócił do Monachium, a w 1919 do Polski.

W 1920 roku został wicedyrektorem i profesorem Wydziału Rzeźby i Brązownictwa w Państwowej Szkole Przemysłu Artystycznego w Bydgoszczy. W 1923 roku przeniósł się do Poznania, gdzie został kierownikiem Wydziału Rzeźby i Brązownictwa w Instytucie Sztuk Plastycznych. W 1940 roku został wysiedlony do Sosnowca. Podczas okupacji niemieckiej pracował jako robotnik fizyczny. Organizował tajne kursy z zakresu malarstwa i medalierstwa. Po wojnie zamieszkał w Katowicach. Uczył w Liceum Plastycznym i na kursach w Wojewódzkim Domu Kultury.

         W jego dorobku artystycznym znajduje się ponad 150 lanych medali, medalionów i plakiet. W swojej twórczości inspirował się sztuką antyku i renesansu. Początkowo w twórczości Wysockiego przeważały tematy fantastyczne oraz motywy mitologiczne. Po 1911 roku zajmował się głównie studiami portretowymi. Współpracował z Mennicą Państwową, która wybiła kilkanaście medali wg jego projektów.

         W 1923 roku brał udział w konkursie na projekty monet zdawkowych. Jednak bez sukcesu. Dziesięć lat później został nagrodzony IV nagrodą w konkursie na monety jubileuszowe 250-lecia bitwy pod Wiedniem i 70-lecia Powstania Styczniowego. Zaprojektowana przez niego moneta z podobizną Jana III Sobieskiego została wybita w 1933 roku.

Konkurs z nagrodami!

"Artyści polskiego pieniądza - Monety II Rzeczpospolitej"

regulamin konkursu

https://www.dziennikwschodni.pl/regulamin/regulamin-konkursu-artysci-pieniadza,n,1000259046.html