"Punkt Zero: Łaskawe". Mocny głos na temat Holokaustu

W sierpniu 2006 roku 39-letni Jonathan Littell publikuje po francusku „Les Bienveillantes” (w polskim tłumaczeniu „Łaskawe”). Książka szybko staje się sensacją czytelniczą, na świecie sprzedaje się ponad milion egzemplarzy. Dzieli publiczność literacką na dwa obozy: tych, którzy się nią zachwycili, i tych, którzy ulegli zgorszeniu. 

Postać Maxa prowokuje. „Czy jesteście przekonani, jak byście się zachowali na moim miejscu?” - pyta bohater książki.

To samo pytanie zadaje reżyser lubelskiego spektaklu. - Skąd zło? Pytamy, ale z cienia nie wychodzimy. Nie umiemy znaleźć odpowiedzi na to pytanie - mówi Janusz Opryński.

Maximilian Aue, dyrektor fabryki koronek we Francji, w czasie II wojny światowej służy w oddziałach specjalnych Einsatzgruppen. To jednostki dokonujące masowych mordów Żydów.

- Max jest świetnie wykształconym Europejczykiem, który jak idzie z armią, to zwiedza kościoły, idzie do Muzeum Lermontowa, a wieczorem zabija - mówi o głównym bohaterze książki i sztuki reżyser.
Historia Maxa i jego kazirodczego związku z siostrą Opryński pokazuje na tle zagłady Żydów. Jest strona faktograficzna: wydarzenia w Kijowie, oblężenie Stalingradu, upadek Berlina.

Scenariusz spektaklu powstał również z inspiracji narracji Wasilija Grossmana „Życie i los” oraz „Wszystko płynie”. Pierwszy człon tytułu przedstawienia zaczerpnięty został z wykładu węgierskiego pisarza Imre Kertesza, który przemawiając do studentów w Berlinie w 2001 r. zagładę Żydów w czasie II wojny światowej nazwał „etycznym punktem zero”.

- W końcu Auschwitz nie zdarzył się w pustce, ale na gruncie zachodniej kultury i cywilizacji.

W płomieniach zginęło to wszystko, co dotychczas uznawaliśmy za europejskie wartości - mówił Kertesz.

- Członkami Einsatzgruppen byli najlepiej wykształceni ludzie w Europie i oni uwierzyli w ideę, że trzeba zbudować świetny ogród i wyrwać chwasty, a chwastami byli przedstawiciele narodu żydowskiego - podkreśla Opryński.

Sala Widowiskowa Centrum Kultury (ul. Peowiaków 12), godz. 19. Bilety w cenie 30 i 40 zł.