Lubelskie: Coraz więcej zakażeń wirusem HIV. "Ludzie się nie badają"

Statystyki sanepidu potwierdzają, że przybywa zakażeń wirusem HIV. W 2017 roku w województwie lubelskim było 30 takich przypadków, a w ubiegłym roku już 50.

- Najwięcej nowych przypadków dotyczyło osób w wieku 30-39 lat. Stanowią one 42 proc. wszystkich nowych zakażeń - informuje Irmina Nikiel, dyrektor Wojewódzkiej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Lublinie. - 41 na 50 przypadków z 2018 roku dotyczyło mężczyzn. Pozostałe 9 osób to kobiety, w tym 3 w ciąży

Rozmowa z dr hab. n. med. Krzysztofem Tomasiewiczem, kierownikiem Kliniki Chorób Zakaźnych SPSK1 w Lublinie.

Czy wirus HIV jest nadal niebezpieczny?

- To problem, który jest cały czas aktualny. Przybywa nowych zakażeń, obecnie w poradni tylko w programie leczniczym mamy pod opieką ponad 130 osób, w tym kilka przypadków, które wymagały hospitalizacji ze względu na powikłania. Nie jest to mało, chociaż w ostatnim czasie sytuacja epidemiologiczna trochę się ustabilizowała.

W ostatnim czasie obserwujemy jednak wzrost liczby osób tzw. late presenters, które zgłaszają się do poradni z objawami zaawansowanej już choroby, a nawet AIDS. To nie tylko młode osoby, jak często się błędnie postrzega. Jest coraz więcej pacjentów w wieku 40-50 lat. Chodzi o to, żeby terapię antyretrowirusową zacząć jak najszybciej, bo wtedy przynosi ona najlepsze efekty. Pozwala pacjentowi na życie w komforcie i nawet kilkudziesięcioletnie przeżycie.

• Z czego wynika wzrost liczby osób, które trafiają do lekarza w późnym stadium choroby?

- Z jednej strony wirus HIV to nadal jeszcze temat tabu, a drugiej staje się tematem zapomnianym. Ludzie się po prostu nie badają. Wydaje im się, że skoro są leki i można żyć z wirusem, to nie ma potrzeby się badać. A jest wręcz odwrotnie. Trzeba się badać, żeby wykryć wirusa jak najwcześniej i szybko rozpocząć terapię. Często jest tak, że wirus jest diagnozowany przypadkowo przy okazji zupełnie innych chorób, na które tacy pacjenci łatwiej zapadają ze względu na znacznie obniżoną odporność.

Ostatnio mieliśmy pacjenta, która miał praktycznie zerową odporność. W takich skrajnych przypadkach, kiedy układ odpornościowy jest wyniszczony, zapalenie płuc czy zapalenie mózgu jest znacznie trudniej wyleczyć. Zaczynając terapię antyretrowirusową u takich osób mamy świadomość, że pacjent jest w stałym zagrożeniu życia. Układ odpornościowy musi mieć czas na odbudowę, a im bardziej wyniszczony, tym więcej potrzeba na to czasu. Jeśli terapię zaczniemy we wczesnym stadium choroby nie ma takiego zagrożenia.

• Jak wygląda życie pacjentów z HIV?

- Jest niemal takie samo, jak zdrowych osób. Żyją normalnie, pracują, mogą mieć dzieci, mimo że choroby nadal nie możemy wyleczyć w stu procentach. Nie ma też szczepionki przeciwko HIV. Dysponujemy jednak bardzo bezpiecznymi lekami, nawet w postaci terapii jednotabletkowej, o bardzo dobrej skuteczności, dzięki którym pacjenci dożywają wieku senioralnego w komforcie. Są oczywiście pod kontrolą lekarza, bo trzeba między innymi monitorować, czy nie rozwija się oporność wirusa na leki. Nie jest to jednak uciążliwe dla pacjenta. Na początku kontrole są częstsze: co miesiąc, później co kilka miesięcy.

• Jeśli matka jest nosicielką wirusa, jakie jest ryzyko, że dziecko urodzi się zakażone?

- Jeśli od początku ciąży kobieta jest odpowiednio leczona, ryzyko jest wielokrotnie niższe niż u kobiet, które się nie leczą. W przypadku wprowadzenia terapii to zaledwie 1-2 proc., w przypadku braku terapii ryzyko zakażenia dziecka wzrasta do 30 proc. W naszej klinice nie było w ostatnim czasie przypadków zakażonych noworodków, w Warszawie, gdzie jest więcej pacjentów, zdarzyło się kilka.

Są to na szczęście coraz rzadsze przypadki. Zakaźnicy oraz ginekolodzy-położnicy rekomendują dwukrotne badania w ciąży w kierunku obecności wirusa HIV. Jak jednak pokazują statystyki, niewiele kobiet wykonuje takie badania: zaledwie 15-25 proc. Oczywiście najlepiej jeśli wirus zostanie wykryty jeszcze przed zajściem w ciążę. Wówczas możemy zastosować odpowiednie leczenie, żeby kobieta mogła bezpiecznie zajść w ciążę. Jest to szczególnie ważne, jeżeli zakażony jest partner kobiety.

Zbadaj się. Anonimowo i bezpłatnie

W Lublinie test w kierunku HIV bezpłatnie, anonimowo i bez skierowania można wykonać we wtorki i czwartki w godzinach 16-18.30 w punkcie konsultacyjno-diagnostycznym przy ul. Spokojnej 3. Wykonanie badania poprzedza rozmowa z doradcą, który w sposób poufny przeprowadza wywiad oraz odpowiada na wszystkie pytania. Następnie pielęgniarka pobiera niewielką ilość krwi.

Wynik testu można odebrać wyłącznie osobiście na podstawie wcześniej ustalonego hasła. Wyniki wydawane są podczas drugiej rozmowy z doradcą, który je szczegółowo omawia.

Szczegółowe informacje między innymi na temat testów na HIV można znaleźć na stronie Krajowego Centrum ds. AIDS: www.aids.gov.pl

Pozytywnie otwarci

Do 28 czerwca można zgłaszać pomysły na projekty edukacyjne dotyczące HIV oraz profilaktyki zakażeń wirusem w ramach dziewiątej już edycji konkursu Pozytywnie Otwarci.

O pieniądze na realizację (maksymalnie 20 000 złotych na projekt) mogą starać się organizacje pozarządowe, samorządy oraz placówki ochrony zdrowia. Fundatorem grantów jest Gilead Sciences Poland. Od początku trwania konkursu, od 2011 roku, przyznane zostały granty o łącznej wartości blisko półtora miliona złotych.

Zgłaszane pomysły muszą dotyczyć tematów przygotowanych przez kapitułę konkursu. W tym roku to prowadzenie w przestrzeni publicznej i/lub nowych mediach edukacji młodych osób w zakresie profilaktyki zakażeń HIV lub ograniczenia stygmatyzacji i mowy nienawiści skierowanej przeciwko osobom z HIV. Kolejny dotyczy edukacji osób żyjących z HIV z uwzględnieniem poprawy życia związanej ze zdrowiem zakażonych oraz przeciwdziałania chorobom towarzyszącym. Projekty mogą też dotyczyć pogłębiania wiedzy o HIV i tym samym poszerzania grupy badających się w kierunku zakażenia wirusem. Chodzi głównie o zwiększanie wiedzy o punktach konsultacyjno-diagnostycznych i punktów informacyjno-konsultacyjnych (zasadach działania i lokalizacji).

Szczegóły konkursu razem z regulamin i formularzem zgłoszeniowym dostępne są na stronie pozytywnieotwarci.pl