Okna w szczegółach

d Okna to jeden z podstawowych elementów architektury budynku. Wpływają na wygląd elewacji, wobec tego powinny do niej pasować pod względem kształtu i podziałów. Z kolei podziały na skrzydła powinny by dopasowane do przeznaczenia i układu pomieszczeń. Na co więc powinniśmy zwrócić uwagę dokonując wyboru okien?
W przypadku okien z jednym skrzydłem należy określić kierunek otwierania (prawe, lewe), a dodatkowo czy skrzydło ma być rozwierane, czy uchylno – rozwierane.
Ze słupkiem czy bez
W oknach z tzw. dwudzielnych (dwuskrzydłowych) należy określić czy mają one być ze słup-kiem czy bez (słupek wzmacnia konstrukcję okna, ale zmniejsza powierzchnię przeszklenia) oraz które skrzydła mają być uchylno – rozwierane.
W oknach dwudzielnych bez słupka skrzydło otwierane w drugiej kolejności może być wypo-sażone w dwie krótkie zasuwki blokujące górne i dolne naroże w ościeżnicy lub w zasuwnicę mocowaną na całej wysokości skrzydła uruchamianą jedną dźwignią z poziomu podłogi.
Szprosy w konstrukcji
Dodatkowy podział okna można uzyskać przez podział przeszklenia szczeblinami (szprosami), które mogą występować jako konstrukcyjne i wówczas faktycznie dzielą szybę lub w formie ramki zawieszane na odrębnych okuciach na zewnętrznej stronie okna. Przy zestawieniu okna z drzwiami balkonowymi należy zwrócić uwagę, aby ramiak środkowy drzwi balkonowych po-krywał się na wysokości z dolnym ramiakiem skrzydła okiennego.
W przypadku zamawiania części okien ze stałym przeszkleniem należy określić czy oszklenie ma być zamontowane bezpośrednio w ościeżnicy, czy w skrzydle zamontowanym na stałe w ościeżnicy (nieotwieralnym). Różnice na elewacji są bardzo widoczne, a szczególnie gdy w oknie dwudzielnym ze słupkiem występuje i przeszklenie stałe osadzone bezpośrednio w ościeżnicy.
Od białego do czarnego
Dla wyglądu budynku duże znaczenie ma kolor okien. Producenci oferują obecnie praktycznie wszystkie kolory od białego do brązu, również wykończenie w różnych kolorach od zewnątrz i od wewnątrz.
Należy jednak mieć na uwadze, że im ciemniejszy kolor, tym bardziej wyrób nagrzewa się od słońca, nawet do temperatury 80 st. C. W przypadku okien drewnianych skutkuje to zmniejszoną trwałością powłok malarskich i ewentualnymi wyciekami żywicy. W oknach PCW i aluminiowych występować będzie zwiększona rozszerzalność liniowa, co może powodować przesunięcia ościeżnicy na styku z tynkiem ościeża (rysy, pęknięcia tynku) lub trudności w otwieraniu – zamykaniu skrzydeł, jeżeli luzy wrębowe będą minimalnie za małe. Dla wszyst-kich konstrukcji korzystniejsze są kolory białe i jasne.
Wymiary okien
Przy doborze okien należy zwracać uwagę, jakie maksymalne wymiary skrzydeł i okien zostały określone w aprobacie dla danego systemu konstrukcyjnego. Wyroby o większych wymiarach mogą mieć inne parametry (nie sprawdzone w badaniach) i inny zakres stosowania. Potrzebna jest w tym względzie duża rozwaga architektów, inwestorów i producentów okuć.
Ważny montaż
Prawidłowe zamontowanie okien będzie możliwe tylko wtedy, gdy ich wymiary będą odpo-wiednio mniejsze od wymiarów ościeża: 2–3 cm węższe i 4,5–5,5 cm niższe.
Luz na wbudowanie 1–1,5 cm po bokach i na górze umożliwia poprawne ustawienie i uszczelnienie okna, zwiększony luz na dole umożliwia zamontowanie parapetu i obróbek ze-wnętrznych. Dla okien drewnianych luz na dole może być ewentualnie mniejszy z uwagi na to, że parapet i podokiennik zewnętrzny osadzone są w profilach progu (w oknach z PCW i aluminiowych podsuwane są pod próg okna).
W przypadku zestawiania okien należy z góry założyć czy okna (drzwi balkonowe) będą mon-towane ze sobą na styk, czy z użyciem dodatkowych profili łączących i odpowiednio do tego dobrać wymiary, tak aby luz na wbudowanie nie okazał się za duży.
Okienne wyjątki
Do nietypowych sytuacji zaliczyć można ościeża z szerokim węgarkiem (jeżeli, np. zewnętrzne ocieplenie ściany zostało wyłożone w światło węgarka), który po zamontowaniu okna zakryłby całą ościeżnicę. W takim przypadku wymiar okna powinien być odpowiednio zmniejszony, a elementy ościeżnicy poszerzone odpowiednio dobranym profilem.
Jeżeli przewiduje się zamontowanie rolet, należy to uwzględnić przy określaniu wymiaru wy-sokości okna w konsultacji z producentem rolet.
W praktyce okazuje się, że z powodu nieprawidłowego określenia wymiarów okien i nieprawidłowego wbudowania ograniczającego lub uniemożliwiającego prawidłowe funkcjo-nowanie okien więcej jest spraw spornych i reklamacji niż tych faktycznie dotyczących konstruk-cji i wykonawstwa okien. (E)