Przeglądarka, z której korzystasz jest przestarzała.

Starsze przeglądarki internetowe takie jak Internet Explorer 6, 7 i 8 posiadają udokumentowane luki bezpieczeństwa, ograniczoną funkcjonalność oraz nie są zgodne z najnowszymi standardami.

Prosimy o zainstalowanie nowszej przeglądarki, która pozwoli Ci skorzystać z pełni możliwości oferowanych przez nasz portal, jak również znacznie ułatwi Ci przeglądanie internetu w przyszłości :)

Pobierz nowszą przeglądarkę:

Kuchnia

23 grudnia 2013 r.
12:33
Edytuj ten wpis

Jan Kliczka sam robi olej. "Bez niego nie ma świąt" (zdjęcia)

O godzinie 17 ogień na węglowej kuchni rozświetla olejarnię Jana Kliczki (Jacek Świerczyński)
O godzinie 17 ogień na węglowej kuchni rozświetla olejarnię Jana Kliczki (Jacek Świerczyński)

Za chwilę Jan Kliczka przełoży zmielony rzepak, uformowany w krąg pod prasę i do wyszorowanego pojemnika zacieka ściekać złocisty olej. Danuta Kliczka przynosi chleb pokrojony na kawałki. Przysiadamy z gospodarzem na ławce, bierzemy chleb, maczamy w oleju przelanym na talerz. A zapach w olejarni staje się jeszcze mocniejszy…

AdBlock
Szanowny Czytelniku!
Dzięki reklamom czytasz za darmo. Prosimy o wyłączenie programu służącego do blokowania reklam (np. AdBlock).
Dziękujemy, redakcja Dziennika Wschodniego.
Kliknij tutaj, aby zaakceptować
To nie do pomyślenia, żeby tradycyjna wigilia mogła odbyć się bez niego. Karp musi być na nim usmażony, a pierogi suto okraszone. Nic dziwnego, że adwentowy olej to przed świętami jeden z najbardziej poszukiwanych produktów.

Tyle, że ludzi, co potrafią go bić, jest jak na lekarstwo. Ci, co biją, robią go dla siebie i dla rodziny.

Gniotownik w lamusie

O godzinie 17 ogień na węglowej kuchni rozświetla olejarnię Jana Kliczki. Kuchnia nie ma tradycyjnej blachy z fajerkami. Zamiast niej na prostej konstrukcji obraca się walec. W środku zmielony rzepak. – Po podgrzaniu trafia do worka z juty. Następnie pod prasę – mówi pasjonat bardzo starej, polskiej tradycji.

Starej, bo kiedyś budynki olejarni były w niemal każdej wsi. Ich właściciele posiadali gospodarstwo rolne, natomiast bicie oleju było zajęciem wykonywanym w okresie postu i adwentu. Po wojnie zabytkowe wyposażenie olejarni, takie jak stępa, młynek (gniotownik) czy prasa ręczna trafiły do lamusa. Te, które zostały, poszły na targach staroci. W najlepszym wypadku – do muzeum wsi.

Jak lekarstwo

W pomieszczeniu pachnie olejem. Za chwilę Jan Kliczka przełoży zmielony rzepak, uformowany w krąg pod prasę i do wyszorowanego pojemnika zacieka ściekać złocisty olej. Zapach oleju staje się jeszcze silniejszy i przyjemniejszy. Danuta Kliczka przynosi chleb pokrojony na kawałki. Przysiadamy z gospodarzem na ławce, bierzemy chleb, maczamy w oleju przelanym na talerz.

Bicie oleju ma na Lubelszczyźnie długą tradycję. Poszukiwany podczas postu, staje się niezbędny w okresie adwentu i Świąt Bożego Narodzenia. Z dodatkiem oleju przyrządza się większość potraw wigilijnych. Śledzie, karpie, barszcz, kapusta zasmażana, groch z kapustą ze świeżym olejem rzepakowym są najlepsze. – Olej jest także uważany za lekarstwo. Sąsiad rano po łyżce pije – mówi Danuta Kliczka.

Skąd pomysł na bicie oleju?

– Zaczęło się od tego, że ojciec kupił mężowi narzędzia, w tym zabytkową prasę. Ten, co sprzedawał, poduczył go i tak się zaczęło. Dziś już nie potrafimy wyobrazić sobie adwentu i świąt bez świeżego oleju – opowiada Danuta Kliczka. Proces bicia oleju jest prosty. – Tu się miele, tu się ogrzewa. Kiedyś musiałam siedzieć przy kuchni i kręcić walcem. Ale mój mąż jest tak operatywny, że zaczął sobie sam narzędzia udoskonalać. A co tam sobie ręce zrywać – śmieje się gospodyni. A zapach w olejarni staje się jeszcze mocniejszy, przez otwarte drzwi idzie na podwórko.

Można bić z lnu, można ze słonecznika

Jest chwila odpoczynku. – Najpierw rzepak na walcach trzeba zgnieść. Musi być w płatki zrobiony, bo wtedy łatwiej jest go podgrzać i łatwiej olej wyciągnąć. Następnie sypiemy go do podgrzewacza. Podgrzewamy go na kuchni do odpowiedniej temperatury. Jak zaczyna para wychodzić, wysypujemy rzepak na płachty. Składamy w kopertę, wkładamy w prasę. I leci olej – mówi Jan Kliczka. Podchodzi do półek.

– To jest olej z orzechów laskowych. Z tamtego roku. To z orzechów włoskich. Jeden jest dobry i drugi. Można bić olej z lnu, słonecznika, nawet soja się nadaje, tylko, że mało oleju wydaje – dodaje Jan.
Podjadamy chleb z olejem. Za chwilę pojawia się kot Stanisław i pies Mikuś. Też wiedzą, co dobre. Gdyby posiekać cebulę, polać olejem, posolić i położyć na chleb, byłoby jeszcze lepsze. – Cebulka, boczek i kiszony ogórek. Na talerz boczek w drobną kostkę kroję i kiszony ogórek w drobną kostkę. Zalane olejem. A cebulka w talarki. Polewa się olejem, widelcem dziobie, do chleba pycha – śmieje się gospodarz.

Wigilia

Za chwilę wigilia. – Dodam nasz olej do bigosu. Usmażę racuszki drożdżowe. Babka smażyła, mama, to i ja smażę. Mąka, mleko, śmietanka może być, jajko, drożdże. Moment rośnie, łyżką i na olej. Trzymam tradycję. Do barszczyku trochę daję. No i kapuściarz musi z olejem być.

Da pani przepis pod choinkę?

– Dam, dam – śmieje się gospodyni. Z tym kapuściarzem to furorę zrobiliśmy w Muzeum Wsi Lubelskiej. No i ten olej mąż pokazywał, jak się bije.

Olej dobry na święta, ale w adwencie też. Placki kartoflane przedobre na oleju są. – Niby szybko się olej bije, ale on potrzebuje spokoju. Jak popędzimy ogniem, oleju będzie mniej.

Skąd nazwa bicie oleju? – Kiedyś nie znali śruby tylko kliny. Podbijaki klinami, żeby dociskały prasę, stąd biło się olej. I tak już zostało. Od czego zależy dobroć oleju? Od odmiany rzepaku, stanowiska, na którym rośnie, od nawożenia – wylicza Jan.

– Od pogody też zależy. Nieraz z tego samego rzepaku jednego dnia się bije i wychodzi inaczej, za kilka dni chce się dokończyć, to już inaczej olej daje – dodaje Danuta.

– Jest jeszcze problem przy zbiorze rzepaku. Rzepak dojrzewa góra, środek i dół. Teraz jak ktoś go wykosi za wcześnie, to dół jest cały zielony. Po tym zielonym nie ma się co spodziewać oleju – mówi Jan.
A Danuta zaraz dodaje; – A jak w rzepaku znajdzie się chwast, to olej gorzkawy będzie.

Pozostałe informacje

Wojciech Kamiński został najlepszym szkoleniowcem minionego sezonu Orlen Basket Ligi

Wojciech Kamiński został najlepszym szkoleniowcem minionego sezonu Orlen Basket Ligi

Wystarczył jeden sezon, aby rozkochać w sobie cały Lublin. 51-letni szkoleniowiec zbudował fantastyczny zespół, który zdołał sięgnąć po wicemistrzostwo Polski

Unia Lubelska w centrum uwagi. Wielkie świętowanie potrwa 5 dni
Lublin
27 czerwca 2025, 0:00

Unia Lubelska w centrum uwagi. Wielkie świętowanie potrwa 5 dni

Obchody Dnia Unii Lubelskiej 2024 w Lublinie to okazja, by połączyć sztukę, historię i wspólnotę. W programie m.in. koncerty, spacery z przewodnikami, wystawy i pokazy multimedialne. Początek świętowania już w piątek 27 czerwca.

Kontrabanda za 10 milionów. Straż Graniczna rozbija przestępczy szlak papierosowy

Kontrabanda za 10 milionów. Straż Graniczna rozbija przestępczy szlak papierosowy

Blisko 6 milionów sztuk papierosów bez akcyzy, straty Skarbu Państwa sięgające 10 milionów złotych i 14 zatrzymanych – to efekt szeroko zakrojonej akcji służb pod nadzorem Prokuratury Okręgowej w Zamościu. Przestępczy proceder mógł sięgać aż do krajów Europy Zachodniej.

Po wielkim remoncie pałacu było sporo do naprawy. Nawet gaśnic brakowało
Radzyń Podlaski

Po wielkim remoncie pałacu było sporo do naprawy. Nawet gaśnic brakowało

Pałac Potockich w Radzyniu Podlaskim przeszedł wielką metamorfozę. Ale okazuje się, że chociaż formalnie inwestycja zakończyła się w ubiegłym roku, sporo jeszcze trzeba było dopracować. I nie chodzi tylko o usterki.

Alicante – przewodnik po najlepszych dzielnicach nadmorskiego miasta

Alicante – przewodnik po najlepszych dzielnicach nadmorskiego miasta

Alicante to słoneczne miasto na Costa Blanca, które przyciąga inwestorów i turystów z całej Europy. Doskonały klimat, piaszczyste plaże i urokliwe uliczki starego miasta sprawiają, że zakup nieruchomości tutaj to nie tylko inwestycja, ale też styl życia.

Nowe hybrydowe autobusy już jadą do Lublina. Umowa podpisana

Nowe hybrydowe autobusy już jadą do Lublina. Umowa podpisana

Miasto Lublin podpisało umowę na zakup 20 nowoczesnych autobusów hybrydowych. To kolejny krok w stronę zeroemisyjnego transportu publicznego. Wartość kontraktu to 72,5 mln zł.

Bus najechał na ciężarówkę. Cztery osoby w szpitalu

Bus najechał na ciężarówkę. Cztery osoby w szpitalu

Dzisiaj ok. 3:20 w nocy na drodze ekspresowej S17 w Moszczance doszło do wypadku z udziałem dwóch samochodów. Pas w kierunku Warszawy przez kilka godzin był zablokowany.

Dziś Lublin żyje eksportem. LUBExport: Forum gospodarcze dla eksporterów z Lubelszczyzny

Dziś Lublin żyje eksportem. LUBExport: Forum gospodarcze dla eksporterów z Lubelszczyzny

Dziś w godzinach 10–16 w Lubelskim Centrum Konferencyjnym odbywa się LUBExport – forum gospodarcze dedykowane przedsiębiorcom z regionu. Celem wydarzenia jest wsparcie firm z Lubelszczyzny w procesie ekspansji na rynki zagraniczne poprzez dostarczenie praktycznej wiedzy, narzędzi i możliwości nawiązania międzynarodowych kontaktów.

Nauka dla każdego. Nowe formaty i tysiące projektów na Lubelskim Festiwalu Nauki
13 września 2025, 0:00

Nauka dla każdego. Nowe formaty i tysiące projektów na Lubelskim Festiwalu Nauki

Od 13 do 19 września Lublin ponownie rozbłyśnie nauką, pasją i odkrywaniem. Wszystko za sprawą XXI edycji Lubelskiego Festiwalu Nauki (LFN), który w tym roku odbywa się pod hasłem „Inżynieria życia”. Gospodarzem tegorocznej odsłony wydarzenia jest Politechnika Lubelska, która wraz z czterema innymi lubelskimi uczelniami oraz miastem Lublin przygotowała setki wydarzeń edukacyjnych i popularnonaukowych skierowanych do odbiorców w każdym wieku

Pamiętajmy - w Parkach Narodowych jesteśmy gośćmi. To dom dzikich zwierząt

Pamiętajmy - w Parkach Narodowych jesteśmy gośćmi. To dom dzikich zwierząt

Przejeżdżając przez lasy musimy pamiętać, że las to dom dzikich zwierząt. Wiele szczęścia miało szczenię wilka, które wędrowało wśród dróg Roztoczańskiego Parku Narodowego.

Moment powołania rady naukowej centrum szkoleniowego w Bombaju

Lubelscy okuliści lecą do Bombaju. Będą dbać o wzrok obywateli Indii

Lubelska okulistyka angażuje się w międzynarodowy projekt walki ze ślepotą. Pierwsza grupa lekarzy poleci do Bombaju już pod koniec roku.

Nie czekaj na przyszłość. Studiuj tam, gdzie ją tworzą – Wydział Mechaniczno-Technologiczny
galeria

Nie czekaj na przyszłość. Studiuj tam, gdzie ją tworzą – Wydział Mechaniczno-Technologiczny

Sztuczna inteligencja w przemyśle – roboty, które myślą szybciej niż my w poniedziałek rano. Sztuczna inteligencja (AI) to już nie tylko temat filmów science fiction, ale rzeczywistość, która codziennie wpływa na funkcjonowanie nowoczesnego przemysłu. Od automatycznego wykrywania defektów na taśmach produkcyjnych po przewidywanie awarii maszyn. Przemysł 4.0 nie byłby możliwy bez inteligentnych algorytmów uczących się szybciej niż student przed kolokwium.

Skrajna nieodpowiedzialność. Zostawił córeczkę w rozgrzanym aucie
Lublin

Skrajna nieodpowiedzialność. Zostawił córeczkę w rozgrzanym aucie

Gdyby nie reakcja przechodniów, ta sytuacja mogła skończyć się tragicznie. Pod jednym z lubelskich marketów ojciec zostawił w rozgrzanym samochodzie dwuletnie dziecko.

LKS Agrotex Milanów zakończył sezon 2024/2025 na wysokim trzecim miejscu

LKS Agrotex Milanów trzeci w bialskiej okręgówce. Najlepszy wynik od lat

LKS Agrotex Milanów zajął wysokie trzecie miejsce. To bardzo dobre osiągnięcie. Drużyna z Milanowa w sezonie 2024/2025 miała dwóch trenerów. Przez pierwszą rundę prowadził ją Daniel Syta, który z przyczyn osobistych musiał zakończyć współpracę.

Nie żyje policjant z radzyńskiej komendy. Jest śledztwo prokuratury

Nie żyje policjant z radzyńskiej komendy. Jest śledztwo prokuratury

Nie żyje policjant z radzyńskiej komendy. Był po służbie. Sprawę bada prokuratura.

ALARM24

Masz dla nas temat? Daj nam znać pod numerem:
Alarm24 telefon 691 770 010

Wyślij wiadomość, zdjęcie lub zadzwoń.

kliknij i poinformuj nas!

Najczęściej czytane

Dzisiaj · Tydzień · Wideo · Premium