Szanowny Czytelniku!
Dzięki reklamom czytasz za darmo. Prosimy o wyłączenie programu służącego do blokowania reklam (np. AdBlock).
Dziękujemy, redakcja Dziennika Wschodniego.
Wystarczy botwinka, szczypior, koperek, młode ogórki i kwaśne mleko. Adam Mickiewicz opisał go w "Panu Tadeuszu”, każąc podawać chołodziec litewski po wódce. Ale chłodnik można zrobić z pomidorów. Albo – jak w hiszpańskiej gazpacho – z migdałów, czosnku i oliwy. A nawet z sałaty.
Nasz lubelski chłodnik, podawany w regionie, ma korzenie litewskie i pochodzi z czasów, kiedy dynastia Jagiellonów była potęgą, także kulinarną. Zupę z pokrajanych na kawałki buraków i lodu wymienia Kolberg.
W "Panu Tadeuszu” czytamy: "Podano w kolei wódkę, zaczem wszyscy siedli i chołodziec litewski milczkiem żwawo jedli”. Wincentyna Zawadzka, autorka "Kucharki Litewskiej” wydanej po raz pierwszy w 1854 radzi, żeby na samym wydaniu "włożyć kilka kawałków lodu, kilka jaj na gęsto ugotowanych i pokrojonych na cztery części, parę drobno skrajanych ogórków, kopę szyjek rakowych lub ugotowanej, jakiej dużej ryby, a w braku ich cielęciny pieczonej, sarniny lub inne zwierzyny pokrajanej w drobne podłużne paski. (…) Jeżeli są kalafiory lub szparagi, można je dodać w kawałka, osobno ugotowane w wodzie i ostudzone”.
Chłodnik lubelski
Składniki: pęczek botwiny, pęczek rzodkiewek i pęczek koperku, 3 ogórki gruntowe, litr kefiru, 2 ząbki czosnku, sól, pieprz, 1 łyżka cukru, 1 cytryna, szczypiorek.
Wykonanie: botwinkę umyć, posiekać razem z buraczkami. Przełożyć do garnka, dodać łyżkę cukru, gotować 5 minut, schłodzić. Obrane ogórki i rzodkiewkę pokroić w drobną kostkę, dodać do wywaru razem z pokrojonym koperkiem i roztartym czosnkiem.
Dosłodzić, dodać sok z cytryny, wszystko dobrze wymieszać. Zalać kefirem, obficie posypać szczypiorkiem.
Z serem kozim lub bryndzą
Fanem chłodników jest Grzegorz Łapanowski, promotor zdrowej, lokalnej kuchni opartej o naturalne produkty pochodzące z konkretnego regionu. Oto jego autorski przepis, który może być dla was inspiracją.
Składniki: 4 szklanki maślanki lub kefiru, 1 ogórek, 3 łyżki kopru, 3 łyżki kolendry, 2 łyżki pasty sambal oelek, 3 łyżki oliwy, kilka ząbków czosnku, ewentualnie: 100 g bryndzy lub koziego sera i kiełki brokułów do dekoracji.
Wykonanie: do głębokiej metalowej lub plastikowej miski wrzucamy świeże zioła, ewentualnie też porzeczki, truskawki, kwiaty, – co chcemy. Wlewamy do niej wodę i wstawiamy kolejną misę tak, by po zamrożeniu między dwiema miskami powstała miska lodowa. Dobrze jest zabezpieczyć miski przed włożeniem ich do zamrażarki, sklejając je taśmą. Sam chłodnik jest ekspresowy. Kefir lub maślankę mieszamy z grubo tartym ogórkiem, siekanym czosnkiem, ziołami i pastą chili. Warto dodać też kilka kropli oliwy i kulki utoczone z koziego sera lub bryndzy. Otarta skórka z cytryny dodatkowo orzeźwi smak. Chłodnik serwujemy w misie lodowej, ozdobiony liśćmi świeżych ziół.
Chłodnik z sałaty
Składniki: 1 główka zielonej sałaty, 1 l bulionu warzywnego, pieprz, sól, pęczek zielonego koperku, młody szczypiorek, małe opakowanie śmietany lub jogurtu.
Wykonanie: liście sałaty dokładnie umyć i wrzucić do zimnej wody. Wyjąć i porwać palcami na drobne kawałki. Zagotować bulion, wrzucić sałatę, gotować 10 minut doprawiając solą i pieprzem. Pod koniec gotowania wrzucić posiekany koper i doprawić śmietaną. Schłodzić, dodać szczypiorek i parę kostek lodu.
Gazpacho z Lublina
W Lublinie podaje go Ismael Hernandez, który prowadzi hiszpańską restaurację "Carmen”. Hiszpański chłodnik składa się z surowych warzyw, octu i oliwy oraz chleba. Do zupy podaje się w osobnych miseczkach pokrojone jajka, wędliny dojrzewające, orzechy czy oliwki. Gazpacho robi się na surowych pomidorach, dodaje pomarańcze lub sok pomidorowy. W Andaluzji podaje się biały chłodnik z migdałów zmielonych z czosnkiem, oliwą i chlebem.
Składniki: 1,5 kg dojrzałych pomidorów (mogą być z puszki), 1,5 litra zimnej wody, 2 papryki, kilka młodych ogórków, 2 młode cebulki, 6 ząbków czosnku, pół szklanki dobrej oliwy, ocet balsamiczny, sól, pieprz, czerstwa bagietka.
Wykonanie: warzywa posiekać na pół centymetrowe kawałki, bagietkę w większą kostkę. Odstawić do lodówki. Namoczyć chleb w części wody. Włożyć do garnka z połową posiekanych warzyw. Zmiksować, powoli dodając wodę. Po zmiksowaniu przetrzeć, oddzielając pestki. Doprawić oliwą, solą, pieprzem i balsamico. W miseczkach podać resztę warzyw. Smacznego.
W "Panu Tadeuszu” czytamy: "Podano w kolei wódkę, zaczem wszyscy siedli i chołodziec litewski milczkiem żwawo jedli”. Wincentyna Zawadzka, autorka "Kucharki Litewskiej” wydanej po raz pierwszy w 1854 radzi, żeby na samym wydaniu "włożyć kilka kawałków lodu, kilka jaj na gęsto ugotowanych i pokrojonych na cztery części, parę drobno skrajanych ogórków, kopę szyjek rakowych lub ugotowanej, jakiej dużej ryby, a w braku ich cielęciny pieczonej, sarniny lub inne zwierzyny pokrajanej w drobne podłużne paski. (…) Jeżeli są kalafiory lub szparagi, można je dodać w kawałka, osobno ugotowane w wodzie i ostudzone”.
Chłodnik lubelski
Składniki: pęczek botwiny, pęczek rzodkiewek i pęczek koperku, 3 ogórki gruntowe, litr kefiru, 2 ząbki czosnku, sól, pieprz, 1 łyżka cukru, 1 cytryna, szczypiorek.
Wykonanie: botwinkę umyć, posiekać razem z buraczkami. Przełożyć do garnka, dodać łyżkę cukru, gotować 5 minut, schłodzić. Obrane ogórki i rzodkiewkę pokroić w drobną kostkę, dodać do wywaru razem z pokrojonym koperkiem i roztartym czosnkiem.
Dosłodzić, dodać sok z cytryny, wszystko dobrze wymieszać. Zalać kefirem, obficie posypać szczypiorkiem.
Z serem kozim lub bryndzą
Fanem chłodników jest Grzegorz Łapanowski, promotor zdrowej, lokalnej kuchni opartej o naturalne produkty pochodzące z konkretnego regionu. Oto jego autorski przepis, który może być dla was inspiracją.
Składniki: 4 szklanki maślanki lub kefiru, 1 ogórek, 3 łyżki kopru, 3 łyżki kolendry, 2 łyżki pasty sambal oelek, 3 łyżki oliwy, kilka ząbków czosnku, ewentualnie: 100 g bryndzy lub koziego sera i kiełki brokułów do dekoracji.
Wykonanie: do głębokiej metalowej lub plastikowej miski wrzucamy świeże zioła, ewentualnie też porzeczki, truskawki, kwiaty, – co chcemy. Wlewamy do niej wodę i wstawiamy kolejną misę tak, by po zamrożeniu między dwiema miskami powstała miska lodowa. Dobrze jest zabezpieczyć miski przed włożeniem ich do zamrażarki, sklejając je taśmą. Sam chłodnik jest ekspresowy. Kefir lub maślankę mieszamy z grubo tartym ogórkiem, siekanym czosnkiem, ziołami i pastą chili. Warto dodać też kilka kropli oliwy i kulki utoczone z koziego sera lub bryndzy. Otarta skórka z cytryny dodatkowo orzeźwi smak. Chłodnik serwujemy w misie lodowej, ozdobiony liśćmi świeżych ziół.
Chłodnik z sałaty
Składniki: 1 główka zielonej sałaty, 1 l bulionu warzywnego, pieprz, sól, pęczek zielonego koperku, młody szczypiorek, małe opakowanie śmietany lub jogurtu.
Wykonanie: liście sałaty dokładnie umyć i wrzucić do zimnej wody. Wyjąć i porwać palcami na drobne kawałki. Zagotować bulion, wrzucić sałatę, gotować 10 minut doprawiając solą i pieprzem. Pod koniec gotowania wrzucić posiekany koper i doprawić śmietaną. Schłodzić, dodać szczypiorek i parę kostek lodu.
Gazpacho z Lublina
W Lublinie podaje go Ismael Hernandez, który prowadzi hiszpańską restaurację "Carmen”. Hiszpański chłodnik składa się z surowych warzyw, octu i oliwy oraz chleba. Do zupy podaje się w osobnych miseczkach pokrojone jajka, wędliny dojrzewające, orzechy czy oliwki. Gazpacho robi się na surowych pomidorach, dodaje pomarańcze lub sok pomidorowy. W Andaluzji podaje się biały chłodnik z migdałów zmielonych z czosnkiem, oliwą i chlebem.
Składniki: 1,5 kg dojrzałych pomidorów (mogą być z puszki), 1,5 litra zimnej wody, 2 papryki, kilka młodych ogórków, 2 młode cebulki, 6 ząbków czosnku, pół szklanki dobrej oliwy, ocet balsamiczny, sól, pieprz, czerstwa bagietka.
Wykonanie: warzywa posiekać na pół centymetrowe kawałki, bagietkę w większą kostkę. Odstawić do lodówki. Namoczyć chleb w części wody. Włożyć do garnka z połową posiekanych warzyw. Zmiksować, powoli dodając wodę. Po zmiksowaniu przetrzeć, oddzielając pestki. Doprawić oliwą, solą, pieprzem i balsamico. W miseczkach podać resztę warzyw. Smacznego.
