Tu Polska smakuje najlepiej

To właśnie Robert Makłowicz rozsławił smakowitą kuchnię Lubelszczyzny w Polsce. Zaczęło się od tego, że spróbował piroga biłgorajskiego. Oraz biłgorajskiej żurawinówki. W jego ślady poszedł Piotr Bikont, autor przewodników kulinarnych po Polsce.

Kiedy nadarzyła się okazja, żeby Lubelszczyźnie poświęcić aż 3 odcinki telewizyjnego programu "Podróże kulinarne Roberta Makłowicza” – Robert zadzwonił do mnie i zapytał: Co jadł w Lublinie Jan Kochanowski?

Znakomity poeta lubił dobrze zjeść. Może nie był takim smakoszem jak Mikołaj Rej, który o naszej regionalnej kuchni pisał z czułością: "Ano w kominie gore, ano potraweczek nadobnych nagotowano, ano grzaneczki w czaszy a rozkosznym piwie miasto karasków pływają”. A pisał właśnie o faramuszce, za którą przepadał Jan Kochanowski. Oraz Szymon Szymonowic.


Faramuszka to polewka piwna, przyrządzana z piwa, z dodatkiem masła, kminku i czerstwego chleba. Z czasem zaczęto dodawać do niej podsuszony biały ser. Taką właśnie faramuszkę ugotował w Lublinie Robert Makłowicz. Lubelską polewkę jadano na śniadanie, obiad i kolację.


Z czasem podsuszony ser zaczęto na Lubelszczyźnie dodawać do żuru – tak narodził się żur żukowski. Oraz do buraczanego barszczu czerwonego, który był chlubą lubelskiej kuchni staropolskiej. Taki barszcz do dziś podaje się w Obszy na Roztoczu.
Z Ukrainy trafiła nad Bug prawosławna soljanka, wiejska zupa na kiszonych ogórkach, którą do dziś podaje się na Polesiu.

Król Władysław Jagiełło zostawił Lublinowi dwa wspaniałe dary: freski w kaplicy Trójcy Świętej i kościół powizytkowski. Król uwielbiał polowania, lubował się w dziczyźnie podawanej z grzybami, zaprawianej jałowcem. Jeszcze w XIX wieku potrawy z dziczyzny były obecne w kuchni Lubelszczyzny. Dziś odradzają się w okolicach Kodnia, Janowa Lubelskiego i Kraśnika. – Na Lubelszczyźnie jadłem najlepszą dziczyznę na świecie – powtarza Robert Makłowicz i namawia od renesansu myśliwskiej kuchni.


A wracając do królewskiego smaku – za sprawą Władysława Jagiełły trafił na Lubelszczyznę litewski bigos z akcentem dziczyzny, doprawiany konfiturą z czerwonej borówki i głogu. Jagiellońskim traktem trafiły na Lubelszczyznę także litewskie kołduny.


Król Władysław Jagiełło i Jadwiga byli także smakoszami flaczków, które wówczas występowały w roli treściwej zupy. Flaki wzbogacone cielęciną, gotowane na esencjonalnym rosole i doprawione szafranem sprowadzanym na słynne lubelskie jarmarki – stały się w XIX wieku samodzielnym daniem.
Najsłynniejsze flaki na Lubelszczyźnie robi się w Piaskach, Lucjan Świetlicki, poeta i regionalista poświęcił im wiersz, dziś mają nawet w Piaskach swój festiwal.

Dzisiejsza kuchnia Lubelszczyzny to dziedzictwo wielu smaków, które w Lublinie się krzyżowały. Jeśli mówimy, że nasza kuchnia słynie z pierogów, to trzeba pamiętać, że na Lubelszczyznę trafiły za sprawą św. Jacka. Trafiły zza Buga do klasztoru Dominikanów w Lublinie.

Z Tatarami przedostały się na Lubelszczyznę pierekaczewnik, czeburieki, pieremiacze, z ormiańskimi kupcami trafiły do Zamościa ormiańskie pierożki, suszona basturma, zza Buga ukraińskie i białoruskie przysmaki.


Z żydowskiej kuchni mamy słynne cebularze, które chcą pobić w Europie osypka, żydowskie holiszki i czulent, którym w Piaskach zajadał się Jasza Mazur, bohater słynnej powieści Singera.
Piasecki czulent niebywale zainteresował Piotra Bikonta, który tak jak Robert Makłowicz jest przekonany, że tu na Lubelszczyźnie Polska smakuje najlepiej.