Zostanie legenda

W Jerozolimie zmarł 2 stycznia Teddy Kollek, legendarny burmistrz Jerozolimy. Kierował miastem zamieszkałym przez przedstawicieli trzech wielkich religii monoteistycznych przez 28 lat, podczas których pięciokrotnie nominowano go do Pokojowej Nagrody Nobla. Miał 95 lat.
Theodor Kollek urodził się 27 maja 1911 w węgierskim miasteczku Nagyvázsony 120 km od Budapesztu, a wychowywał i młode lata spędził w Wiedniu. Rodzice Alfred i Margareta Fleischer nadali mu imię na cześć Theodora Herzla, twórcy ideologii syjonizmu.

Realizując te idee Teddy w 1935 roku przybył jako osadnik do Palestyny znajdującej się wtedy w rękach brytyjskich. Zakładał nad Jeziorem Tyberiadzkim słynny kibuc Ein Gev. Ściśle współpracował Davidem Ben-Gurionem, wywodzącym się z Polski wizjonerem stworzenia niepodległego Izraela. W czasie II wojny przebywał w Europie, gdzie reprezentował żydowską organizację bojową Haganę i organizował dla niej pomoc. Po uzyskaniu niepodległości w 1948 roku i sformowaniu rządu Izraela na czele z Ben-Gurionem, pełni szereg ważnych funkcji, w tym ministerialnych.

W 1965 roku po raz pierwszy wybrano go na burmistrza Jerozolimy, którym pozostawał kolejno przez sześć następnych kadencji. Pod jego rządami historyczna stolica Żydów, z lokalnego prowincjonalnego miasta bliskowschodniego, przeszła metamorfozę do rangi nowoczesnej międzynarodowej metropolii. Została zmodernizowana, rozbudowana, otrzymała nowoczesną infrastrukturę. Zbudowano w niej szereg prestiżowych instytucji, m.in. Muzeum Narodowe Izraela i Teatr Jerozolimski, parki, ogrody botaniczne i "biblijne” ZOO.
Wszystko to stało się możliwe po zjednoczeniu miasta w 1967 roku i przekształceniu w jeden integralny organizm miejski, po przegranej przez kraje arabskie agresji na Izrael w wyniku tzw. wojny sześciodniowej.
Prowadząc miasto w burzliwych czasach, Teddy Kollek z szacunkiem odnosił się do jego wielo religijnego dziedzictwa i mieszkańców wszystkich narodowości, czym zjednał sobie nawet uznanie Arabów. Z wielkim uznaniem wypowiadał się o nim Jan Paweł II. Niestety, za kadencji burmistrza Kolleka nie udało się zrealizować pielgrzymki papieża-Polaka do Jerozolimy.

Stał się najpopularniejszą postacią Izraela i bez trudu mógłby zostać wybrany na urząd prezydenta lub premiera. Zawsze jednak wybierał jako miejsce realizacji swych ambicji i służby Jerozolimę, stolicę narodu żydowskiego.
Posiadał prawdziwą galerię nagród i wyróżnień z całego świata, wśród których niezasłużenie zabrakło Pokojowej Nagrody Nobla lecz nie zabrakło ekumenicznego Wyróżnienia "Serce dla Serc”, przyznanego mu w Lublinie w 1992 roku. Na uroczystość wręczenia nie mógł przybyć lecz skierował do inicjatora wyróżnienia, polskokatolickiego kapłana, ks. infułata Bogusława Wołyńskiego wzruszający list i przekazał dar w postaci menory, tradycyjnego świecznika żydowskiego dla kościoła Matki Bożej Wniebowziętej, stojącego w Lublinie przy ul. Kunickiego na miejscu dawnej synagogi "Na Piaskach”.

W 1993 roku Teddy Kollek został zastąpiony w roli burmistrza Jerozolimy przez Ehuda Olmerta, któremu pozycja ta utorowała drogę na polityczne szczyty i urząd premiera. Na emeryturze legendarny ojciec miasta zajął się propagowaniem Jerozolimy w świecie. W 2001 roku w atmosferze wielkiego święta honorowe obywatelstwo sprezentował mu jego rodzinny Wiedeń.
Teddy Kollek z wielkim szacunkiem odnosił się do Polaków. W gronie naszych rodaków, których cenił najbardziej, lokował - obok Jana Pawła II - profesora Jana Karskiego i Krzysztofa Pendereckiego, których miał okazję gościć. Pierwszego, gdy otrzymywał tytuł Sprawiedliwego Wśród Narodów Świata w 1982 roku, drugiego przy kilku okazjach, m.in. w 1974 roku, gdy zaproponował mu napisanie specjalnej kompozycji na 3000-lecie Jerozolimy.
Utwór otrzymał tytuł "Siedem Bram Jerozolimy”, a premiera dzieła odbyła się 9 stycznia 1997 roku w Jerozolimie. W historycznym koncercie udział wzięły połączone orkiestry The Jerusalem Symphony Orchestra oraz Orkiestra Symfoniczna Radia Bawarskiego. Także z Niemiec zaproszono trzy chóry, a całością dyrygował Lorin Maazel. Teddy Kollek, mimo że już eks-burmistrz, był centralną postacią tego wydarzenia.
Po legendarnym burmistrzu Jerozolimy płacze dziś Izrael, a smutek nosi kazdy Żyd w świecie. Świat wspomina go z podziwem dla dzieła, ktorego dokonał, a które jest marzeniem kazdego ojca, kazdego miasta. Pomnikiem Teddy Kolleka jest cała Jerozolima, o jakim innym burmistrzy da się to powiedzieć?

Patryk Małecki, Nowy Jork