Przeglądarka, z której korzystasz jest przestarzała.

Starsze przeglądarki internetowe takie jak Internet Explorer 6, 7 i 8 posiadają udokumentowane luki bezpieczeństwa, ograniczoną funkcjonalność oraz nie są zgodne z najnowszymi standardami.

Prosimy o zainstalowanie nowszej przeglądarki, która pozwoli Ci skorzystać z pełni możliwości oferowanych przez nasz portal, jak również znacznie ułatwi Ci przeglądanie internetu w przyszłości :)

Pobierz nowszą przeglądarkę:

Magazyn

27 września 2002 r.
14:07
Edytuj ten wpis

Tolerancja po polsku

0 0 A A

W czasie odbywającego się w KUL w dn. 24-26 września międzynarodowego kongresu "Chrześcijaństwo w dialogu kultur na ziemiach Rzeczpospolitej” prof. Janusz Tazbir mówił o polskiej tolerancji religijnej. Poniższe myśli Profesora sformułowane zostały
w czasie naszej rozmowy

AdBlock
Szanowny Czytelniku!
Dzięki reklamom czytasz za darmo. Prosimy o wyłączenie programu służącego do blokowania reklam (np. AdBlock).
Dziękujemy, redakcja Dziennika Wschodniego.
Kliknij tutaj, aby zaakceptować

Stosy i bzdury

- Niektórzy historycy czytają tylko swoje prace. Temu właśnie przypisałbym błąd popełniony przez francuskich kolegów, którzy przy niedawnym jubileuszu 400-lecia Edyktu Nantejskiego podawali, że jest to pierwszy w dziejach akt nakazujący tolerancję, że powinna wzorować się na nim jednocząca się Europa itd. Bzdura! Ćwierć wieku wcześniej, bo w 1573 r., uchwalona została ustawa, tzw. Konfederacja Warszawska. Mówiła ona o tym, że szlachta ma prawo wyboru dowolnego wyznania, a z racji przynależności do innej konfesji, nie może być pomijana przy rozdawnictwie urzędów i dostojeństw ani dyskryminowana ekonomicznie.
W Polsce nie rozpalano więc stosów dla innowierców, w pokoju żyli i uprawiali swe praktyki religijne wyznawcy prawosławia, judaizmu, kalwinizmu, luteranizmu, muzułmanie, Bracia Czescy i inni. Ba, Polacy stosy te gasili w innych państwach. Poselstwo polskie, które przybyło do Francji, oferując tron Walezemu, wymogło zawieszenie oblegania twierdz hugenockich przez armię królewską, a potem wyprosiło pewne ustępstwa na rzecz hugenotów. Fakt mało znany: w 1611 r. król Zygmunt III wymógł na księciu Prus Książęcych przyznanie tamtejszym katolikom swobód wyznaniowych, zgodę na budowę kościoła katolickiego w Królewcu. W rezultacie Prusy stały się najbardziej tolerancyjne wśród państw luterańskich. Z kolei Rzeczpospolita stała się azylem dla heretyków.
W połowie XVI w., w okresie rządów fanatycznej katolickiej monarchini Marii Tudor, na Litwie chroni się duża grupa Anglików, aż do czasu objęcia władzy przez królową Elżbietę.
Polska w XVI i do połowy XVII w. była mocarstwem mającym wpływ na losy Europy. Zwolennicy tolerancji mówili: To prawda, że siła państwa bierze się z jego jedności. Ale istnienie różnych wyznań nie musi oznaczać braku tejże jedności. Przykładem Polska...
Ten polski eksperyment załamał się w połowie XVII w. pod wpływem szwedzkiego "potopu”. Zalążkiem nietolerancji stał się ten sam przybysz, który ongiś stawał w progu z czapką w ręku i prosił o chleb, który dostawał, a teraz pojawiał się jako uzbrojony żołdak, gwałcił kobiety, palił kościoły, grabił miasta.

Sąsiedzi

- Tolerancja rodzi się z poczucia bezpieczeństwa: nikt nam nie zagraża, jesteśmy wyrozumiali, przyjaźni. Tymczasem od połowy XVII w. po ostatnie stulecie jesteśmy przedmiotem w dziejach Europy. Najważniejsze, dotyczące nas traktaty, od rozbiorowych po jałtańskie i poczdamskie, podpisywano ponad naszymi głowami. Stąd polska tolerancja wystawiona została na ciężką próbę. Gdy znikliśmy z mapy Europy, trzeba było to jakoś usprawiedliwić. Powstały wtedy dwa mity. Pierwszy, że zgubiła nas polska anarchia, a drugi - nietolerancja. A gdy wkraczały wojska sowieckie w 39. roku, dołożono do tego, że Polska była państwem strasznego ucisku narodowościowego. Owszem, błędem było zamykanie ukraińskich cerkwi w 1938 r., ale jak to porównać ze śmiercią milionów ludzi na tejże Ukrainie na skutek wywołanego przez komunistów sztucznego głodu i deportacji?
Stosunki polsko-żydowskie to olbrzymi temat. Chciałbym zasygnalizować tylko niesprawiedliwe oceny Polaków, które mają być zasłoną dymną dla bierności albo kolaboracji z hitlerowskimi Niemcami ze strony Zachodu. Poczynając od nieusłuchania próśb Żydów o zbombardowanie komór gazowych, poprzez zasugerowanie Niemcom przez Szwedów i Szwajcarów wbijania "Jude” do paszportów Żydom, których można było nie przyjąć do swego kraju, po blokowanie kont w szwajcarskich bankach. Najłatwiej zwalić swoje grzechy na słabszą stronę. Polska była jedynym krajem, w którym za przechowywanie Żydów groziła kara śmierci. Przypomnijmy sobie słynny przykład Anny Frank. Przechowująca ją rodzina holenderska ukarana została grzywną. U nas za to samo rozstrzeliwano. Tego nie pamięta się albo nie chce pamiętać. Bo choć niesprawiedliwie, ale wygodniej.
Z rodzinnych doświadczeń wiem jak wyglądały w czasie wojny polsko-ukraińskie rzezie na Wołyniu. Spirala nienawiści i okrucieństwa nakręcała się nieprawdopodobnie. W czasie spotkania z Polakami ocalałymi z tego pogromu, a tam mieszkającymi, zrozumiałem, że o porozumieniu i współpracy, wzajemnej tolerancji, można mówić tylko w odniesieniu do pokolenia nie pamiętającego tamtych wydarzeń. Aby można było budować jakąś wspólną przyszłość, tamci muszą wymrzeć.

Krucjaty dziś

- Na własny użytek sformułowałem następującą definicję nacjonalizmu: jest to patriotyzm takiej grupy etnicznej, której dążeń do samodzielnego państwa nie akceptujemy, a jeśli akceptujemy, jest to patriotyzm. Mimo to za groźny uważam nacjonalizm muzułmański, przypominający ten z okresu krucjat chrześcijańskich. Przy czym duchowi fanatyzmu z głębokiego średniowiecza towarzyszy wyrafinowana technika. Przykładem pamiętny 11 września.
Co groźne, spirala nietolerancji nakręca się. Przed paroma dniami widziałem w Niemczech napisy na drzwiach restauracji: "Turcy są niepożądani”. A jednocześnie ze wszystkich kontynentów trwa napór na granice państw rozwiniętych. Fachowcy obliczają, że w Niemczech, w miastach, za 10 lat będzie 35 proc. przybyszy z Dalekiego Wschodu. I ta bomba jest dziś najgroźniejsza.

Pozostałe informacje

Powiat blisko Ukrainy. Lekarz weterynarii każe szczepić koty

Powiat blisko Ukrainy. Lekarz weterynarii każe szczepić koty

Wprawdzie w powiecie chełmskim nie stwierdzono żadnego przypadku wścieklizny, ale powiatowy lekarz weterynarii zdecydował o obowiązkowym szczepieniu kotów. Za niedostosowanie się do poleceń, grozi mandat.

Poszukiwania Marcina Romanowskiego. Jest list gończy

Poszukiwania Marcina Romanowskiego. Jest list gończy

Komenda Stołeczna Policji wystąpiła do Prokuratury Krajowej z wnioskiem o wydanie listu gończego wobec byłego wiceministra sprawiedliwości Marcina Romanowskiego - poinformował w czwartek rzecznik MSWiA Jacek Dobrzyński.

ChKS Chełm ponownie lepszy od PZL Leonardo Avii Świdnik

ChKS Chełm ponownie lepszy od PZL Leonardo Avii Świdnik

W trzeciej rundzie TAURON Pucharu Polski ChKS Chełm pokonał PZL Leonardo Avię Świdnik 3:0.

Dlaczego warto zainwestować w folię przeciwsłoneczną na okna – 5 najważniejszych powodów

Dlaczego warto zainwestować w folię przeciwsłoneczną na okna – 5 najważniejszych powodów

W dzisiejszych czasach rosnące koszty energii i rosnąca świadomość ekologiczna sprawiają, że firmy coraz częściej poszukują rozwiązań, które nie tylko poprawią komfort pracy, ale też pozwolą na oszczędności finansowe. Jednym z takich rozwiązań jest folia przeciwsłoneczna na okna.

Studenci medycyny KUL wyjadą na praktyki poza Lublin. Powiatowy szpital liczy na przyszłe kadry

Studenci medycyny KUL wyjadą na praktyki poza Lublin. Powiatowy szpital liczy na przyszłe kadry

KUL będzie współpracować ze szpitalem w Radzyniu Podlaskim. Studenci medycyny będą odbywać praktyki w placówce. A docelowo znajdą tam pracę.

Wojciech Stefański to jeden z kandydatów na nowego trenera Lewartu Lubartów

Kto nowym trenerem Lewartu Lubartów?

We wtorek trzecioligowiec z Lubartowa poinformował o rozstaniu z trenerem Radosławem Muszyńskim, który prowadził zespół od 27 września. Pod jego wodzą beniaminek wywalczył jednak tylko trzy punkty i działacze zdecydowali się dokonać kolejnej roszady na ławce. Kto może zastąpić popularnego „Muchę”?

Chełm nie zwalnia tempa i zapowiada kolejną sportową inwestycję. Prace mają zakończyć się w 2027 roku.

Miasto inwestuje w zapasy. Chce przyciągnąć kolejnych mistrzów

To kolejna inicjatywa chełmskiego samorządu w rozwój sportu, tym razem w zapasy. Ośrodek treningowy Cement- Gryf Chełm zyska nowy wygląd i stanie się Wschodnim Centrum Zapasów za prawie 20 mln zł. Prace mają zacząć się już w przyszłym roku.

Kim jest Budda? Ile zarabia radny? Tego szukaliśmy w Google w 2024 roku

Kim jest Budda? Ile zarabia radny? Tego szukaliśmy w Google w 2024 roku

Google, jedna z ulubionych wyszukiwarek internautów podsumowała rok. Z raportu wynika, że Polacy szukali najczęściej informacji związanych ze sportem i polityką.

Plac budowy przed starostwem. Powstaje nowa siedziba

Plac budowy przed starostwem. Powstaje nowa siedziba

Pierwsze wykopy już widać. Za nieco ponad dwa lata w tym miejscu stanie nowa siedziba starostwa powiatu bialskiego.

Motor wróci do treningów 6 stycznia

Zgrupowanie w Turcji i cztery sparingi. Znamy plan przygotowań Motoru Lublin

W środowy wieczór Motor Lublin poinformował, jak będą wyglądały przygotowania do rundy wiosennej sezonu 24/25. Żółto-biało-niebiescy w sumie rozegrają cztery mecze kontrolne, a czeka ich także zgrupowanie w tureckim Belek.

50 implantów jodu w walce z rakiem prostaty. To pierwsze takie zabiegi w Lublinie
NAUKA I MEDYCYNA
film

50 implantów jodu w walce z rakiem prostaty. To pierwsze takie zabiegi w Lublinie

Implanty z jodem zamiast tradycyjnego leczenia raka gruczołu krokowego. Nowa metoda wprowadzona przez COZL może osiągać nawet stuprocentową skuteczność.

Agata Kornhauser-Duda w Puławach. Pakowała świąteczne paczki
WSPARCIE
galeria

Agata Kornhauser-Duda w Puławach. Pakowała świąteczne paczki

Pomóż Dzieciom Przetrwać Zimę: w Puławach, w Szkole Podstawowej nr 2, z wolontariuszami spotkała się pierwsza dama, małżonka prezydenta Andrzeja Dudy, która objęła tę inicjatywę honorowym patronatem.

Odkryj magię roślin egzotycznych w Twoim domu

Odkryj magię roślin egzotycznych w Twoim domu

Rośliny egzotyczne od lat przyciągają uwagę miłośników natury i aranżacji wnętrz. Ich niezwykłe kształty, intensywne kolory i egzotyczny wygląd potrafią odmienić każde wnętrze, nadając mu charakteru i unikalności.

Dlaczego uzdatnianie wody jest tak istotne?

Dlaczego uzdatnianie wody jest tak istotne?

Woda jest jednym z najważniejszych zasobów na naszej planecie. Codziennie wykorzystujemy ją do picia, gotowania, higieny osobistej oraz wielu procesów przemysłowych. Niestety, woda, która trafia do naszych kranów, nie zawsze spełnia najwyższe standardy jakości.

Świetnie zaczęli, ale źle skończyli. Kolejna domowa porażka Azotów Puławy

Świetnie zaczęli, ale źle skończyli. Kolejna domowa porażka Azotów Puławy

W spotkaniu drugiej kolejki rundy rewanżowej Azoty Puławy przegrały z COROTOP Gwardią Opole 26:29. Była to trzecia domowa porażka puławian.

ALARM24

Masz dla nas temat? Daj nam znać pod numerem:
Alarm24 telefon 691 770 010

Wyślij wiadomość, zdjęcie lub zadzwoń.

kliknij i poinformuj nas!

Najczęściej czytane

Dzisiaj · Tydzień · Wideo · Premium