Szanowny Czytelniku!
Dzięki reklamom czytasz za darmo. Prosimy o wyłączenie programu służącego do blokowania reklam (np. AdBlock).
Dziękujemy, redakcja Dziennika Wschodniego.
Wieniawa obecnie, to bardzo ruchliwa część Lublina. Dawniej wieś należąca między innymi do rodzin: Lubomelskich, Tarłów i Leszczyńskich, która w przeszłości była samodzielnym miasteczkiem. Zabieramy was na spacer po najciekawszych zakątkach Wieniawy lat 70-tych.
Wieniawa była jurydyką szlachecką, jako odrębna jurydyka wymieniana od 1660 r. do 1828 r. W 1830 r. powiązano ją częściowo z Lublinem pod względem skarbowym. W 1869 r. Wieniawę włączono jako osadę do gminy Konopnica, a od 1916 r. tereny te przyłączono do Lublina.
Już w XVIII w. Wieniawa była ukształtowanym miasteczkiem z zabudową wokół rynku i odchodzącymi od niego czterema drogami. Miasteczko posiadało budynek urzędu wójta, łaźnię miejską i murowaną synagogę – rozebraną w 1940 r. przez hitlerowców.
Od 1878 r. działała tu fabryka pomp i imadeł A. Kuczyńskiego, a przy ul. Snopkowskiej 14 nieistniejąca już rzeźnia miejska. W czasie II wojny światowej zniszczono całą drewnianą zabudowę Wieniawy jako dzielnicy żydowskiej. Po wojnie w miejsce zniszczonej przyrynkowej zabudowy i kirkutu wybudowano stadion sportowy Lublinianki. Powstało nowe osiedle mieszkaniowe – rejon ul. Snopkowskiej oraz w okolicach ul. Popiełuszki.
Najstarsze zabytki Wieniawy to dawny zespół podominikański z kościołem św. Krzyża i klasztorem z XVIII w. – obecnie zabudowania Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego oraz Ogród Saski z 1 poł. XIX w., dawna szubienica miejska tzw. Domek Kata przy ul. Długosza 4, nieistniejące dziś dawne magazyny wojskowe przy ul. Popiełuszki 1, kościół garnizonowy, wzniesiony w 1904-1906 r. jako cerkiew garnizonowa - przebudowany w 1928-1929 r., gmach obecnego Szpitala Wojskowego z lat 1922-1932 wzniesiony pierwotnie jako studium misyjne jezuitów, gmach obecnego Liceum im. Stanisława Staszica oraz zespół wieży ciśnień przy Al. Racławickich 42. U zbiegu Al. Racławickich i Al. Kraśnickiej dodatkowo znajdują się zabytkowe koszary wojskowe z 2 poł. XIX w. Z historycznej Wieniawy zachowały się kamienice czynszowe przy ul. Snopkowskiej nr 15, 17, 19.
W okresie międzywojennym powstała dzielnica willowa po północnej stronie Al. Racławickich, pomiędzy ul. Głowackiego i Poniatowskiego - obejmująca dziś już znacznie przebudowane wille m.in. przy ul. Głowackiego, Rayskiego, Norwida, Junoszy czy ul. Księżycowej. Część wschodnią osiedla zajęła kolonia domów Spółdzielni Urzędników Państwowych a pozostałą część stanowiły prywatne wille. Tereny na południe od Al. Racławickich, historycznie przynależne do Rur Brygidkowskich, należały w okresie międzywojennym do władz wojskowych. W 1921 r. w związku z projektowanym Osiedlem Oficerskiej Spółdzielni Mieszkaniowej wytyczono ul. Weteranów i Godebskiego.
Do 1935 r. powstały - ul. Czwartaków, Wysockiego, Langiewicza. Obszar ten otrzymał ujednoliconą zabudowę w postaci dwupiętrowych wolnostojących domów z ogródkami. W 1946 r. teren na południe od ul. Langiewicza przekazano Uniwersytetowi Marii Curie Skłodowskiej, gdzie powstało autonomiczne urbanistycznie miasteczko akademickie. W latach 1951-1952 powstało osiedle ZOR – Zachód pomiędzy ul. Puławską i Legionową, a w 1958 r. zaczęto budować bloki Racławickiej Dzielnicy Robotniczej (RDM) w okolicach ul. Sowińskiego.
Wiadomości zaczerpnięto ze Studium naukowo-historycznego Lublin – Przedmieścia z 1971-72 r. z części dotyczącej dzielnicy Wieniawa (opracowanej przez Krystynę Gerłowską). Poniżej zamieszczone zdjęcia z 1971 i 1972 r. są autorstwa T. Ptasińskiego i A. Krzak.
