
Budowa drogi ekspresowej S17 na odcinku Piaski–Hrebenne przynosi nie tylko postęp infrastrukturalny, ale również bezcenne odkrycia z przeszłości. W rejonie Zamościa archeolodzy natrafili na ślady średniowiecznego osadnictwa, w tym na wyjątkową studnię z XIV wieku.

Jesienią 2024 roku rozpoczęły się wykopaliskowe badania archeologiczne na obszarze planowanej trasy S17 pomiędzy węzłami „Zamość Wschód” i „Zamość Południe”. Prace toczą się w miejscowości Łabunie, na łagodnym stoku doliny rzeki Łabuńki, gdzie zlokalizowano stanowisko archeologiczne oznaczone numerem AZP 90-89/9-8. Stanowisko to, odkryte w ramach ogólnopolskiego programu Archeologiczne Zdjęcie Polski, znajduje się pod ochroną konserwatorską i wpisane jest zarówno do wojewódzkiej, jak i gminnej ewidencji zabytków.
Ponad 3 hektary historii
Ze względu na fakt, że planowana trasa drogi przecina obszar stanowiska, Lubelski Oddział GDDKiA zlecił przeprowadzenie ratowniczych badań archeologicznych. Ich wykonawcą została firma „Robert Prawniczak APB THOR Sp. z o.o.” z Gniezna. Pracami w 2024 roku kierował mgr Przemysław Szelest, który przebadał początkowo 110 arów terenu. Z uwagi na rozszerzenie zakresu stanowiska, badania objęły ostatecznie niemal 3 hektary. Od 2025 roku kontynuacją badań kieruje mgr Elżbieta Peplińska.
Ślady życia sprzed wieków
Do tej pory na terenie Łabuń archeolodzy udokumentowali i przebadali 220 obiektów archeologicznych. Wśród nich znajdują się duże prostokątne domostwa o wymiarach 5 x 6 metrów, jamy gospodarcze oraz dołki po słupach – elementy niegdyś podtrzymujące naziemne konstrukcje. Jednak największe zainteresowanie wzbudza wyjątkowo dobrze zachowana średniowieczna studnia z drewnianą obudową, która może rzucić nowe światło na życie mieszkańców tego regionu w XIV i XV wieku.
Z ziemnych obiektów wydobyto setki fragmentów ceramiki późnośredniowiecznej, ułamki kości zwierzęcych, narzędzia krzemienne, przedmioty żelazne, a także kościaną szpilę, szydło i kamienne żarno.
Najstarsza osada w Łabuniach?
Zgromadzone znaleziska sugerują, że teren ten był miejscem intensywnego osadnictwa w późnym średniowieczu. Może to oznaczać, że właśnie tutaj znajdowała się jedna z pierwszych osad w Łabuniach – najstarsza pisemna wzmianka o tej miejscowości pochodzi z 1428 roku.
